Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiếng Việt: Luyện tập kiểu câu

 Kiểu câu Đặc điểm hình thức và chức năng chính1.Câu cầu khiếna. Câu có các từ ngữ nghi vấn, cuối câu có dấu chấm hỏi; chức năng chính dùng để hỏi2.Câu trần thuậtb. Câu có những từ ngữ hoặc ngữ điệu cầu khiến ; Dùng để yêu cầu , đề nghị, khuyên bảo Cuối câu có dấu chấm than (dấu chấm) .3.Câu nghi vấn c. Câu không có những dấu hiệu hình thức của; những kiểu câu khác. Dùng để kể, thông báo, nhận định,  Cuối câu dấu chấm (chấm than)4.Câu cảm thán d. Câu có những từ ngữ phủ định ; Dùng để thông báo xác nhận không có sự vật, sự việchoặc phản bác một ý kiến , một nhận định .5.Câu phủ định e. Câu có những từ ngữ cảm thán ; Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc và kết thúc bằng dấu chấm than 1.Câu cầu khiếnb. Câu có những từ ngữ hoặc ngữ điệu cầu khiến ; Dùng để yêu cầu , đề nghị, khuyên bảo Cuối câu có dấu chấm than (dấu chấm) .2.Câu trần thuậtc. Câu không có những dấu hiệu hình thức của; những kiểu câu khác. Dùng để kể, thông báo, nhận định,  Cuối câu dấu chấm (chấm than)3.Câu nghi vấn 4.Câu cảm thán a. Câu có các từ ngữ nghi vấn, cuối câu có dấu chấm hỏi; chức năng chính dùng để hỏie. Câu có những từ ngữ cảm thán ; Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc và kết thúc bằng dấu chấm than 5.Câu phủ định d. Câu có những từ ngữ phủ định ; Dùng để thông báo xác nhận không có sự vật, sự việchoặc phản bác một ý kiến , một nhận định . Theo em, các câu trong đoạn văn trên thuộc kiểu câu nào trong số các kiểu câu mà em đã được học ? “ Vợ tôi không ác , nhưng thị khổ quá rồi (1). ....Cái bản tính tốt của người ta bị những lỗi lo lắng , buồn đau ích kỉ che lấp mất (2). Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận (3) .” Câu 1: Câu trần thuật ghép Câu 2: Câu trần thuật đơn Câu 3: Câu trần thuật ghép Xác định kiểu câu có trong đoạn văn sau ? “ Tôi bật cười bảo lão (1) :- Sao cụ lo xa quá thế (2) ? Cụ còn khoẻ chưa chết đâu mà sợ (3) ! Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay (4) !Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại (5) ? Không ông giáo ạ (6) ! Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu (7) ? ”* Câu trần thuật: * Câu cầu khiến: * Câu nghi vấn: + Câu nghi vấn dùng để hỏi: 7 + Câu nghi vấn bộc lộ cảm xúc của ông giáo: 2 + Câu nghi vấn dùng giải thích , khuyên: 51, 3, 62, 5, 74SốTT Câu đã cho HĐ nói1Tôi bật cười bảo lão:2- Sao cụ lo xa quá thế ?3Cụ còn khoẻ lắm, chưa chết đâu mà sợ !4Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay !5Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại ?6- Không ông giáo ạ !7Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu ? Hãy xác định kiểu hành động nói của các câu văn sau ? Hãy xắp xếp các câu nêu ở bài tập 1 vào bảng tổng kết theo mẫu sau ? Số thứ tự Kiểu câuKiểu HĐ nóiCách dùng (1) (2)(3)(4)(5)(6)(7)Nêu tác dụng của trật tự từ trong những câu in đậm sau:a, Sứ giả vào, đứa bé bảo : “ Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”. Sứ giả vừa kinh ngạc , vừa mừng rỡ, vội vàng về tâu vua. (Thánh Gióng)b, Các lang ai cũng muốn ngôi báu về mình, nên cố ý làm vừa ý vua cha . Nhưng ý vua cha như thế nào , không ai đoán được. (Bánh trưng, bánh giầy) c, Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống. (Phạm Văn Đồng) Theo thứ tự trước sau của hoạt động trạng thái.=> Lặp cụm từ để tạo sự liên kết câu.=> Nhấn mạnh thông tin chính của câu. So sánh hai câu sau cho biết câu nào mang tính nhạc rõ hơn?a, Nhớ một buổi trưa hôm nào, mồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mát khúc nhạc đồng quê.b, Nhớ một buổi trưa hôm nào, mồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên khúc nhạc đồng quê man mát.- Câu a có tính nhạc hơn vì: Đặt “Man mát ” trước “ khúc nhạc đồng quê” gợi cảm xúc mạnh hơn .  Kết thúc thanh bằng (quê) có độ ngân hơn kết thúc thanh trắc (mác)Trò chơi ô chữ123456781. Đây là một kiểu câu được dùng nhiều nhất?2. Dùng lời nói để thực hiện mục đích của mình gọi là gì?3. Một trong những chức năng của câu này là “khuyên nhủ” ?4. Việc sắp xếp trật tự từ trong câu thơ sau có tác dụng gì: “ Lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà”5. Trật tự từ được sắp xếp như câu thơ sau có tác dụng gì: “Mát rượi lòng ta ngân nga tiếng hát” 6. Để giải đáp những nghi ngờ ta hay dùng kiểu câu này?7. Đây là một kiểu câu thường dùng từ “không” ?8. Để nối các câu, các đoạn văn chặt chẽ, mạch lạc ta dùng phương tiện gì?9câutrầnthuậthànhđộngnóicâucầukhiếnnhấnmạnhngữâmcâunghivấnliênkếtphủđịnhcâucảmtháncâu9. Đây là câu biểu lộ cảm xúc con người?tiếngviệtcâutrầnthuậthànhđộngnóicâucầukhiếnnhấnmạnhngữâmcâunghivấnliênkếtphủđịnhcâucảmtháncâu