Bài giảng môn Ngữ văn 8 tiết 17: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

Chào mừng quý thầy côVeà döï giôø Ngöõ vaên lôùp 8a2 Naêm hoïc: 2013 - 2014Giaùo vieân daïy: Nguyễn Thị Tình ThươngKIEÅM TRA MIỆNGCaâu 1: a.Tìm töø töôïng hình , töôïng thanh trong 2 ñoaïn thô sau: (3đ)“ Khi bôø tre ríu rít tieáng chim keâuKhi maët nöôùc chaäp chôøn con caù nhaûy”“ Coân Sôn suoái chaûy rì raàmTa nghe nhö tieáng ñaøn caàm beân tai”b. Töø vieäc xñ caùc töø ngöõ trong baøi taäp treân , haõy cho bieát theá naøo laø töø töôïng hình, töø töôïng thanh? (3đ)Caâu 2: Từ nào trong đoạn thơ sau có nghĩa là mẹ? Từ đó dược gọi là từ gì? (2đ)Baàm ôi, coù reùt khoâng baàmHiu hiu gioù thoåi laâm thaâm möa phuønKIEÅM TRA MIỆNGCaâu 1: (6ñ): ríu rít , chaäp chôøn, rì raàm- Töø töôïng hình laø nhöõng töø gôïi taû daùng vẻ, hình ảnh, trạng thái của sự vật. - Töø töôïng thanh laø nhöõng töø moâ phoûng aâm thanh của con người, tự nhiênCaâu 2: Bầm ( Từ địa phương) KT vở soạn, VBT (2đ)TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘITUẦN:5TIẾT: 17TIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘII. Từ ngữ địa phương:1. Ví dụ: ( SGK/ 56) 2. Chi nhớ 1: ( SGK/ 56). - Sáng ra bờ suối tối vào hang.Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng. (Hồ Chí Minh - Tức cảnh Pác Bó)bắpbẹngô Từ ngữ địa phươngTừ ngữ toàn dânKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần Vườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào. (Tố Hữu - Khi con tu hú)có nghĩa là TIẾT: 17 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘII. Từ ngữ địa phương:Bài 1: Tìm một số từ ngữ địa phương nơi em ở hoặc ở vùng khác mà em biết. Nêu từ ngữ toàn dân tương ứng. TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTỪ NGỮ TOÀN DÂN* Bắc bộ:- u, bầm- giời, gio * Trung bộ, Nam bộ:- bọ, ba, tía- đậu phộng- chén- nón- ngái- mè- heo  - mẹ- trời, tro - cha- lạc- bát- mũ và nón- xa- vừng- lợn  HOẠT ĐỘNG NHÓM (3phút)I. Tìm hiểu chung:1. Từ ngữ địa phương:2. Biệt ngữ xã hội:a. Ví dụ: ( SGK/ 57)* VD 1:- "mợ": -> Tầng lớp xã hội trung lưu, thượng lưu trước CM tháng 8 hay dùng.* VD2:- điểm 2.- đúng phần đã học thuộc lòng.-> Tầng lớp học sinh - sinh viên hay dùng.=> Biệt ngữ xã hội. b. Chi nhớ 2: ( SGK/ 57). "ngỗng":"trúng tủ":mẹ.* VD1:Nhưng đời nào tình yêu thương và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến...Mặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà.Tôi cũng cười đáp lại cô tôi: Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.(Nguyên Hồng - Những ngày thơ ấu) * VD2:- Chán quá, hôm nay mình phải nhận con ngỗng cho bài tập làm văn .- Trúng tủ, hắn nghiễm nhiên đạt điểm cao nhất lớp.TIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘIBÀI TẬP NHANH: Tìm từ ngữ địa phương trong các ví dụ sau và cho biết từ toàn dân tương ứng:=> Phương ngữ miền Trung.TIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘIVD1: - Con ơi! Con ra trước cươi lấy cho mệ cấy chủi. Đi cho khéo không bổ cảy trục cúi đó nghe. - Mệ ơi! Con có chộ cấy chủi mô mồ.1. cươi: ; mệ: ; cấy chủi: ; bổ: ; cảy: ; trục cúi: ; chộ : ; mồ: ; mô: 2. răng: ; mô:VD2: “Anh học trò đi vào cổng nhà kia, thấy con chó xồ ra sủa, nhe răng dữ tợn, nên hoảng sợ thụt lùi; chủ nhà thấy vậy bèn chạy ra vừa cười vừa nói:- Con chó không có răng mô!- Tôi thấy nó nhe nguyên cả hai hàm răng, mà bà lại bảo nó không có răng!”.mẹsâncái chổi đâusưngđầu gốingãthấyđâunàosaoI. Tìm hiểu chung:1. Từ ngữ địa phương:2. Biệt ngữ xã hội:3. Sử dụng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội:a. Ví dụ: ( SGK/ 58)- mô: nào- bầy tui: chúng tôi- ví: với- nớ: đó- hiện chừ: bây giờ- ra ri: như thế này- cá: ví tiền- dằm thượng: túi áo trên- mõi: lấy cắpb. Chi nhớ 3: ( SGK/ 58).* VD:Đồng chí mô nhớ nữaKể chuyện Bình Trị ThiênCho bầy tui nghe víBếp lửa rung rung đôi vai đồng chí- Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian khổ, Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri ( Theo Hồng Nguyên,Nhớ)- Cá nó để dằm thượng áo ba đờ suy, khó mõi lắm (Nguyên Hồng, Bỉ vỏ)TIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘITIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘII. Tìm hiểu chung:II. Luyện tập:Bài 2: Tìm một số từ ngữ của tầng lớp học sinh hoặc của tầng lớp xã hội khác mà em biết, giải thích nghĩa của các từ ngữ đó.- Từ ngữ của tầng lớp học sinh+ xơi ngỗng: bị điểm hai+ phao: tài liệu+ ăn cháo lươn: bị ăn đòn+ áo dài: chỉ các bạn nữ học sinh trung học phổ thông+ lệch tủ: học không đúng phần kiểm tra+ cắn bút: không làm được bài - Từ ngữ của giới tôi phạm:+ cớm: công an, cảnh sát+ bóc lịch: bị vào tù+ vé: tiền+ sộp: giàu sang, hào phóng+ te: xinh đẹpĐI TÌM BÔNG HOA MAY MẮNTIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI Trình bày một số câu thơ, ca dao, hò, vè của địa phương em hoặc địa phương khác mà em biết có sử dụng từ ngữ địa phương. - Ngó lên Hòn Kẽm, Đá DừngThương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi! (Cao dao)- Kín như bưng lại kêu là trốngTrống hổng trống hoảng lại kêu là buồng. (Cao dao)- Không cây, không trái, không hoa,Có lá ăn được đố là lá chi ? (Câu đố)TIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI- ngó: nhìn- quá chừng: nhiều- bậu: bạn- kêu: gọi- trống hổng trống hoảng: trống, không có gì che chắn.- trái: quả- chi: gìTIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘICâu chuyện về phương ngữ xứ Quảng  Khám bệnh xong bác sĩ nói với cô bệnh nhân trẻ: - Cô cho tôi xin số điện thoại của cô để khi nào có kết quả khám sức khoẻ thì tôi sẽ gọi điện báo cô hay.Cô gái trẻ trả lời: - Dợ, hai ba bửa tém một bửa ! Bác sĩ lắc đầu:  - Không! chuyện tắm rửa của cô thì tôi không cần biết. Số điện thoại của cô kìa? Cô gái trẻ trả lời:  - Dợ, hai ba bửa tém một bửa! Bác sĩ lắc đầu mạnh hơn:  - Cô tắm mỗi ngày 2, 3 bận hay là 2,3 tuần cô tắm một lần thì tôi không cần biết... Tôi cần biết số điện thoại của cô kìa? Cô gái trẻ tức tối trả lời:  - Dợ! em đẻ nó số của em lừa hai ba bửa tém một bửa - ???(237-817)b. Người nói chuyện với mình là người địa phương khác.Trong những trường hợp giao tiếp sau đây, trường hợp nào nên dùng từ địa phương, trường hợp nào không nên dùng từ ngữ địa phương ?d. Khi làm bài tập làm văn.g. Khi nói chuyện với người nước ngoài biết tiếng Việt.c. Khi phát biểu ý kiến ở lớp.a. Người nói chuyện với mình là người cùng địa phươngTIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘIe. Khi viết đơn từ, báo cáo gửi thầy, cô giáo.a. Người nói chuyện với mình là người cùng địa phương. Nghe một đoạn bài hát và phát hiện từ ngữ địa phương.TIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘITừ ngữ địa phương trong bài hát:- mô: - chi:- truông: đâu gì sông Bạn nhận được một tràng pháo tay từ cả lớpBông hoa may mắnTIẾT: 18 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘIIII.HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏC:- Söu taàm moät soá caâu ca dao, hoø, veø, thô, vaên coù söû duïng töø ngöõ ñòa phöông vaø bieät ngöõ xaõ hoäi.- Ñoïc vaø söûa chöõa caùc loãi do laïm duïng töø ngöõ ñòa phöông trong moät soá baøi taäp laøm vaên cuûa baûn thaân vaø baïn.- Chuaån bò baøi môùi: “ Toùm taét vaên baûn töï söï”. + Ñoïc tröôùc noäi dung baøi hoïc. + Traû lôøi caùc caâu hoûi trong SGK. + Töï giaûi quyeát tröôùc caùc baøi taäp phaàn luyeän taäp. Kính chuùc quyù thaày coâ giaùo maïnh khoûeCaùc em chaêm ngoan hoïc gioûi.