Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiết 43: Câu ghép - Trường THCS Xi măng Bỉm Sơn

TRƯỜNG THCS XI MĂNG BỈM SƠN THANH HÓATiÕt 43 CÂU GHÉPKiểm tra bài cũXét về mặt cấu tạo,câu tiếng Việt được chia thành hai loại chính: Câu đơn và câu ghép.Xét về mặt cấu tạo câu Tiếng Việt được phân loại như thế nào?Ví dụ : Tìm các cụm C-V trong những câu in đậm? Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.	 Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.	 Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.	 (Thanh Tịnh, Tôi đi học)TiÕt 43 - TiÕng ViÖt CÂU GHÉPI- Đặc điểm câu ghép:Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong C1 V1 C2 V2lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. C3 V3CVCVCVTÔIQUÊN Cảm giác..Nảy nởCành hoaMỉm cườiBNBNCâu có cụm CV bao chứa nhau: Cụm CV nhỏ nằm trong cụm CV lớnBuổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, 	TNmẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. CVBuổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.Câu có 1 cụm CVCảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi C1 V1 C2 V2 lớn: hôm nay tôi đi học. C3 V3Cảnh vậtThay đổiLòng tôiCó sự thay đổiTôiĐi họcCVVCCVCâu có các cụm CV không bao chứa nhauKiểu cấu tạo câuCâu cụ thểCâu có một cụm C-V ( Câu đơn)Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.Câu có hai hoặc nhiều cụm C-VCụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn (Câu mở rộng)Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.Các cụm C-V không bao chứa nhau(Câu ghép)Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.Dựa vào kiến thức đã học hãy cho biết, câu nào là câu đơn, câu nào là câu ghép?Câu ghép có đặc điểm như thế nào? Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu. TiÕt 43 - TiÕng ViÖt CÂU GHÉPI- Đặc điểm câu ghép: Nước dâng cao bao nhiêu đồi núi dâng cao bấy nhiêu. C1 V1 C2 V BÀI TẬPXác định vế câu ghép trong những câu sau đây? Nếu trời không mưa thì tôi sẽ đến thăm bạn. C1 V1 C2 V2b, Nếu trời không mưa thì tôi sẽ đến thăm bạn. c, Nước dâng cao bao nhiêu đồi núi dâng cao bấy nhiêu. Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá. C1 V1 C2 V2 ( Nam Cao, Lão Hạc a,Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá	 	 Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, C1 V1 C2 V2 khóe mắt tôi đã cay cay C3 V3d, Anh đi đằng ấy, tôi đi đằng này 	 Anh đi đằng ấy tôi đi đằng này C1 V1 C2 V2 e, Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cayCác vế câu ghép nối với nhau bằng cách nào?a, Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quáb, Nếu trời không mưa thì tôi sẽ đến thăm bạn. Cặp QHTc, Nước dâng cao bao nhiêu đồi núi dâng cao bấy nhiêu. d, Anh ở bên ấy tôi ở bên này.c, Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại,khóe mắt tôi đã cay cayDấu phảy hai chấm, Có mấy cách nối vế câu ghép?QHTCặp đại từ Cặp chỉ từ + Dùng từ nối: - Quan hệ từ; - Cặp quan hệ từ - Cặp đại từ, chỉ từ, phó từ ( cặp hô ứng) + Không dùng từ nối: Dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu hai chấmTiÕt 43 CÂU GHÉPI- Đặc điểm câu ghép:II- Cách nối các vế câu ghép:III- Luyện tậpBài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?a,Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.	 (Ngô Tất Tố, Tắt đèn) Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dầnhãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp C1 V1 C2 V2sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy C3 V3 C1 V1Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa C2 V2 C1 V1ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. C2 V2 C3 V3Nối bằng dấu phảy và cặp QHT Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. C1 V1 C2 V2Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục C3 V3thuỷ tinh,đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến C4 V4cho kì nát vụn mới thôi. b,Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.Nối bằng dấu phảy và cặp QHTBài tập 2,3:  Với mỗi cặp QHT dưới đây, hãy đặt một câu ghép a,Vì nênb, Nếu thìc, Tuy nhưngd, Không những mà còna, vừa đãb, đâu đấyc,càng càngBài tập 4: Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây. TiÕt 43 CÂU GHÉPI- Đặc điểm câu ghép: Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.II- Cách nối các vế câu ghép: + Dùng từ nối: - Quan hệ từ; - Cặp quan hệ từ - Cặp đại từ, chỉ từ, phó từ ( cặp hô ứng) + Không dùng từ nối: Dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu hai chấm