Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiết 73: Đọc văn Ông đồ (Vũ Đình Liên) - Hồ Thụy Ý Như

 Bưởi năm 1932, ông từng dạy học ở các trường tư thục Thăng Long, Gia Long, Trường nữ sinh Hoài Đức để kiếm sống, ông học thêm trường Luật. - Năm 1936 ông được biết đến với bài thơ "Ông đồ" đăng trên báo Tinh Hoa. Ông tham gia giảng dạy nhiều năm và từng là chủ nhiệm khoa tiếng Pháp trường Đại học Quốc gia Hà Nội . Ngoài thơ ông còn hoạt động trong lĩnh vực lý luận, phê bình văn học và dịch thuật. Ông là hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam Vò §×nh Liªn (1913-1996)Mặc dù được biết đến trong phong trào Thơ mới nhưng Vũ Đình Liên chưa xuất bản một tập thơ nào. Đầu năm 1941, trong một bức thư gửi Hoài Thanh, lúc Hoài Thanh làm cuốn Thi nhân Việt Nam, Vũ Đình Liên viết "Tôi bao giờ cũng có cái cảm tưởng là không đạt được ý thơ của mình. Cũng vì không tin thơ tôi có chút giá trị gì nên đã lâu tôi không làm thơ nữa". Hoài Thanh nhận xét Vũ Đình Liên hạ mình quá đáng, nhưng ông cũng hiểu nỗi đau của Vũ Đình Liên [3]. Những bài thơ hiếm hoi được biết đến của ông đều mang nặng nỗi niềm hoài cổ, về luỹ tre xưa, về thành quách cũ và "những người muôn năm cũ". Hoài niệm của ông cũng là nỗi niềm của nhiều người và bức tranh bằng thơ về Ông Đồ vẫn sẽ còn tồn tại với thời gian: «ng ®åI Giới thiệu chung1. Tác giả: - Vũ Đình Liên ( 1913 – 1996)- Quê: Hải Dương ( sống ở Hà Nội)- Là nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào thơ mới.- Thơ ông mang nặng lòng thương người và niềm hoài cổ - H×nh t­îng nµy ®­îc x©y dùng trªn mét nguyªn mÉu cã thùc ngoµi ®êi. §ã lµ vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 1935 - 1936 trªn phè Hµng Bå ( Hµ Néi ) cã mét «ng ®å nghÌo ngåi viÕt ch÷ thuª. ¤ng ®å nµy nghÌo ®Õn møc kh«ng cã s½n giÊy ®Ó viÕt ch÷, khi nµo cã kh¸ch ®Õn th× «ng míi ch¹y ®i mua giÊy. Tõ nh©n vËt nµy Vò §×nh Liªn ®· x©y dùng h×nh t­îng «ng ®å bÊt hñ trong thi ca ViÖt Nam. - Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c n¨m 1936, in trªn b¸o “ Tinh hoa”.Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ «ng ®åI Giới thiệu chung1. Tác giả: - Vũ Đình Liên ( 1913 – 1996)- Quê: Hải Dương ( sống ở Hà Nội)- Là nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào thơ mới.- Thơ ông mang nặng lòng thương người và niềm hoài cổ 2. Tác phẩm.Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c n¨m 1936, in trªn b¸o “ Tinh hoa” và là bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ giàu thương cảm của Vũ Đình LiênII Đọc hiểu văn bảnMỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già Bày mực tàu giấy đỏ Bên phố đông người qua. Bao nhiêu người thuê viết Tấm tắc ngợi khen tài“Hoa tay thảo những nét Như phượng múa rồng bay”.Nhưng mỗi năm mỗi vắng Người thuê viết nay đâu? Giấy đỏ buồn không thắm; Mực đọng trong nghiên sầu...Ông đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay. Lá vàng rơi trên giấy;Ngoài giời mưa bụi bay.Năm nay đào lại nở, Không thấy ông đồ xưa. Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ ?¤ng §å Vò §×nh LiªnNh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. Năm nay đào lại nở, Không thấy ông đồ xưa. Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ ?¤ng §åMçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.¤ng ®å:Lµ ng­êi d¹y häc ch÷ nho x­a. Nhµ nho x­a nÕu kh«ng ®ç ®¹t lµm quan th× th­êng lµm ngÒ d¹y häc. Mçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.H×nh ¶nh «ng ®å thêi thÞnhv­îng H×nh ¶nh «ng ®å thêi suy tµn Sù hoµi niÖm cña nhµ th¬Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy, Qua ®­êng kh«ng ai hay, L¸ vµng r¬i trªn giÊy;Ngoµi giêi m­a bôi bay.N¨m nay ®µo l¹i në,Kh«ng thÊy «ng ®å x­a.Nh÷ng ng­êi mu«n n¨m còHån ë ®©u b©y giê?Ông ĐồTiết 65:(Vũ Đình Liên)«ng ®åMçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµ Bµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi quaBao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen taד Hoa tay th¶o nh÷ng nÐt Nh­ ph­îng móa , rång bay”1. Hình ảnh ông đồ thời thịnh vượng- Ông ®å xuÊt hiÖn ®Òu ®Æn mçi n¨m, khi tÕt ®Õn, xu©n vÒ - H×nh ¶nh «ng ®å t« ®iÓm thªm cho kh«ng khÝ n¸o nhiÖt , Êm cóng cña mïa xu©n- ¤ng lµ trung t©m thu hót sù chó ý, lµ ®èi t­îng ®­îc mäi ng­êi ng­ìng mé mét nghÖ sü ®Çy tµi n¨ng ®ang biÓu diÔn tr­íc con m¾t th¸n phôc cña mäi ng­êi.III Phân tích - NÐt ®Ñp văn hãa cæ truyÒn cña ng­êi ViÖt: ch¬i chữ, ch¬i c©u ®èi ngµy TÕt => ¤ng ®å lµ ng­êi kh«ng thÓ thiÕu trong ®êi sèng văn hãa, tinh thÇn ng­êi ViÖt, «ng mang niÒm vui ®Õn cho mäi nhµ mçi khi tÕt ®Õn xu©n vÒ.=> ¤ng ®å ®ang trong thêi huy hoµng, ®­îc mäi ng­êi träng väng.Tµi viÕt ch÷ cña «ng ®å¤ng lµ trung t©m thu hót sù chó ý, lµ ®èi t­îng cña mäi sù ng­ìng mé .Mét ng­êi nghÖ sü ®Çy tµi n¨ng ®ang biÓu diÔn tr­íc con m¾t th¸n phôc cña mäi ng­êi. - §ã lµ thêi k× huy hoµng, ®­îc träng dông.«ng ®å1. Hình ảnh ông đồ thời thịnh vượngIII Phân tích ¤ng lµ trung t©m thu hót sù chó ý, lµ ®èi t­îng cña mäi sù ng­ìng mé .Mét ng­êi nghÖ sü ®Çy tµi n¨ng ®ang biÓu diÔn tr­íc con m¾t th¸n phôc cña mäi ng­êi.- §ã lµ thêi k× huy hoµng, ®­îc träng dông.2. Hình ảnh ông đồ thời suy tàn Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. ¤ng §å 2Ho¹t ®éng nhãm theo bµnThêi gian th¶o luËn 2 phótNh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. Em h·y liÖt kª c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong khæ th¬ 3 vµ 4? HÕt giêHo¹t ®éng nhãm theo bµnThêi gian th¶o luËn 2 phótNh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. §iÖp ng÷C©u hái tu tõNh©n ho¸Èn dôMçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy, Qua ®­êng kh«ng ai hay, L¸ vµng r¬i trªn giÊy,Ngoµi giêi m­a bôi bay.Ông ĐồTiết 65:(Vũ Đình Liên) - Tìm sự giống nhau và khác nhau về cảnh vật và con người ở hai khổ thơ giữa so với hai khổ thơ đầu ? Giống nhauKhác nhauBiện pháp nghệ thuật ở hai khổ thơ giữa- H×nh ¶nh «ng ®å xuÊt hiÖn cïng víi mùc tµu, giÊy ®á bªn hÌ phè- Ng­êi thuª viÕt kh«ng cßn- Cã l¸ r¬i trªn giÊy, m­a bôi bay ngoµi trêi- §iÖp ng÷: “mçi” - C©u hái: “Ng­êi thuª viÕt nay ®©u ?” -Nh©n hãa: “GiÊy ®á buån”; “ nghiªn sÇu”- Ẩn dô:“L¸ vµng”; “m­a bôi”Kết quả thảo luận nhóm:Ông ĐồTiết 65:(Vũ Đình Liên)¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy, Qua ®­êng kh«ng ai hay, L¸ vµng r¬i trªn giÊy,Ngoµi giêi m­a bôi bay.Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?T¹i sao mäi ng­êi ®Õn víi «ng ®å l¹i v¾ng dÇn? C©u hái tu tõ mang hµm ý g×?Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?T¹i sao mäi ng­êi ®Õn víi «ng ®å l¹i v¾ng dÇn? C©u hái tu tõ mang hµm ý g×?- Thêi gian cø tr«i, thó ch¬i c©u ®èi, ch¬i ch÷ H¸n cø gi¶m dÇn, gi¶m dÇn theo mçi n¨m. Ng­êi ta t×m ®Õn víi thó vui kh¸c, míi mÎ h¬n, hÊp dÉn h¬n, hiÖn ®¹i h¬n.- Mäi ng­êi vÉn ®i l¹i ®«ng, tÊp nËp nh­ng ch¼ng ai xóm ®Õn, dõng l¹i thuª viÕt mua ch÷. c©u hái t×nh huèng“GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu L¸ vµng r¬i trªn giÊy,Ngoµi giêi m­a bôi bay.”Mét b¹n cho r»ng: ®©y lµ hai c©u th¬ t¶ c¶nh. B¹n kh¸c l¹i cho r»ng ®©y lµ hai c©u th¬ t¶ t×nh. Theo ý kiÕn em th× hai c©u th¬ nµy t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? Em h·y gi¶i thÝch râ?«ng ®å1. Hình ảnh ông đồ thời thịnh vượngIII Phân tích ¤ng lµ trung t©m thu hót sù chó ý, lµ ®èi t­îng cña mäi sù ng­ìng mé .Mét ng­êi nghÖ sü ®Çy tµi n¨ng ®ang biÓu diÔn tr­íc con m¾t th¸n phôc cña mäi ng­êi.- §ã lµ thêi k× huy hoµng, ®­îc träng dông.2. Hình ảnh ông đồ thời suy tàn ¤ng ®å trë nªn l¹c lâng gi÷a cuéc ®êi, lÎ loi gi÷a phè ®«ng trong sù thê ¬ cña mäi ng­êi 3. Tình cảm của nhà thơ Khổ 1:Mỗi năm hoa đào nởLại thấy ông đồ giàBày mực tàu giấy đỏBên phố đông người qua Khổ 5:Năm nay đào lại nởKhông thấy ông đồ xưaNhững người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ?- 2 câu cuối :Câu hỏi tu từ  Hình ảnh ông đồ bị quên lãng và niềm thương cảm, tiếc nuối của tác giả.- Giống nhau:- Khác nhau: Thiên nhiên vẫn tồn tại, bất biến; con người thì trở thành xưa cũ, vắng bóng. đều xuất hiện “ hoa đào nở” Khổ 1: “Lại thấy ông đồ già” Khổ 5: “Không thấy ông đồ xưa” TIẾT 73: OÂNG ÑOÀ – Vuõ Ñình LieânIV Tổng kết1. Nghệ thuật- Xây dựng hình ảnh đối lập - Thể thơ ngũ ngôn hiện đại khai thác có hiệu quả .- Kết hợp đặc sắc giữa biểu cảm với kể và tả - Lời thơ gợi cảm xúc .2. Ý nghĩa văn bản : Khắc họa hình ảnh ông đồ,nhà thơ thể hiện nỗi tiếc nuối cho những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc đang bị tàn phai.§­îc mäi ng­êi träng väng, t«n kÝnh v× tµi viÕt ch÷ ®Ñp.H×nh ¶nh «ng ®å ë hai khæ th¬ ®Çu hiÖn ra nh­ thÕ nµo?§­îc mäi ng­êi yªu quý v× ®øc ®é.A01BÞ mäi ng­êi quªn l·ng theo thêi gian.BCDC¶ A, B, C ®Òu saiQuay l¹iý nµo nãi ®óng nhÊt vÒ h×nh ¶nh «ng ®å ë khæ 3 vµ 4 ?¤ng ®å trë nªn c« ®¬n, l¹c lâng gi÷a con phè ®«ng ng­êi qua l¹i.A02¤ng ®å vÉn ®ang cè b¸m lÊy sù sèng, lÊy cuéc ®êi.BCDKh«ng cßn ai thuª «ng viÕt.C¶ ba ý trªn.Quay l¹iý A vµ BTiÕc nuèi vÒ sù tµn phai cña mét nÐt ®Ñp v¨n hãa truyÒn thèng.Dßng nµo nãi ®óng nhÊt t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ?C¶m th­¬ng vµ ngËm ngïi tr­íc c¶nh cò ng­êi x­a.A03Quay l¹i¢n hËn v× ®· thê ¬ víi t×nh c¶nh ®¸ng th­¬ng cña «ng ®å.BCDKÕt cÊu bµi th¬ gi¶n dÞ mµ chÆt chÏ, c¶nh t­îng t­¬ng ph¶n, ®Çu cuèi t­¬ng øng.§Æc s¾c nghÖ thuËt ®· lµm nªn thµnh c«ng cña bµi th¬ lµ g×?ThÓ th¬ ngò ng«n phï hîp víi viÖc diÔn t¶ t©m t­, c¶m xóc.A04Ng«n ng÷ th¬ b×nh dÞ, hµm sóc, ý t¹i ng«n ngo¹i.BCDC¶ ba yÕu tè trªnQuay l¹iXin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh yªu quÝ!Bµi 17 - TiÕt 65:¤ng §å- Vò §×nh Liªn -