Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiết 85: Văn bản Ngắm trăng (Hồ Chí Minh) - Phạm Thị Thanh Tuyền

KÍNH CHÀO QUí THẦY Cễ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!PHềNG GD&ĐT HUYỆN CHÂU PHÚ TRƯỜNG THCS BèNH MỸGiỏo viờn: Phạm Thị Thanh Tuyền - Đoàn kết - Chăm ngoan - Học giỏiLỚP: 8A3Kiểm tra bài cũ Sau khi học xong bài thơ “Tức cảnh Pỏc Bó” em thấy Bác Hồ là một con người như thế nào? Trả lời: Bài thơ “Tức cảnh Pắc Bó” đã nói lên được tinh thần lạc quan, phong thái ung dung, niềm vui thích được sống chan hoà với thiên nhiên của Bác trong những ngày tháng gian khổ thiếu thốn ở Pắc Bó. 1. Đọc và chỳ thớch: (sgk)NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHaừy trỡnh baứy nhửừng hieồu bieỏt cuỷa em veà taực giaỷ ?-Là vị lónh tụ thiờn tài của dõn tộc và nhà thơ lớn của đất nước.-Là chiến sĩ cọng sản quốc tế.-Là danh nhõn văn hoỏ thế giới.Hồ Chớ MinhA.NGẮM TRĂNG: Hồ Chớ Minh (1890 -1969)I.Tỡm hiểu chung: TIẾT: 85Ngắm trăng-Đi đườngI. Tìm hiểu chung:Bác Hồ trên đường đi công tác 2.Tỏc giả - Tỏc phẩm: : (Trích “Nhật kí trong tù”-Hồ Chí Minh).- NHÀ Ở CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH- Xã Kim Liên – Huyện Nam Đàn – Tỉnh Nghệ AnKIM LIấN- NAM ĐÀN- NGHỆ ẠNa.Tỏc giả:-Là vị lónh tụ thiờn tài của dõn tộc và nhà thơ lớn của đất nước.-Là chiến sĩ cộng sản quốc tế.-Là danh nhõn văn hoỏ thế giới. Hồ Chớ MinhNGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhA.NGẮM TRĂNG Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,Đối thử lương tiêu nại nhược hà?Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt Nguyệt tòng song khích khán thi gia.Trong tù không rượu cũng không hoa,Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ;Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.Bài1: Ngắm trăng.Phiên âm:Dịch thơ( Bản dịch của Nam Trân). Dịch nghĩa:Trong tù không rượu cũng không hoa,Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?Người hướng ra trước song ngắm trăng sáng,Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ.b.Tác phẩm: Bài2: Đi đường. Phiên âmTẩu lộ tài trí tẩu lộ nan,Trùng san chi ngoại hựu trùng san;Trùng san đăng đáo cao phong hậu,Vạn lí dư đồ cố miện gian. Dịch nghĩa:Có đi đường mới biết đường đi khó,Hết lớp núi này lại đến lớp núi khác;Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót,Thì muôn dặm nước non thu cả vào trong tầm mắt.Dịch thơ( Bản dịch của Nam Trân). Đi đường mới biết gian lao,Núi cao rồi lại núi cao trập trùng; Núi cao lên đến tận cùng,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.A.NGẮM TRĂNG b. Tỏc phẩm : * Hoàn cảnh sỏng tỏc:Thất ngụn tứ tuyệt.Khi người bị bắt giam ở Trung Quốc (1942-1943).3. Kết cấu - bố cục: NGẮM TRĂNG (Vọng nguyệt)Phiờn õm Ngục trung vụ tửu diệc vụ hoa, Đối thư lương tiờu nại nhược hà? Nhõn hướng song tiền khỏn minh nguyệt, Nguyệt tũng song khớch khỏn thi gia.Dịch thơ (bản dịch của Nam Trõn) Trong tự khụng rựơu cũng khụng hoa, Cảnh đẹp đờm nay khú hửng hờ; Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhũm khe cửa ngắm nhà thơ.NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ Minh- Khi người bị bắt giam ở Trung Quốc (1942-1943).- Thể loại: - Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm-Bố cục: Đề- Thực- Luận-Kết. Hóy trỡnh bày hoàn cảnh sỏng tỏc – thể loại – phương thức biểu đạt của bài thơ ?Dịch thơ:Trong tù không rượu cũng không hoaCảnh đẹp đêm nay khó hững hờ;Phiên âm:Ngục trung vô tửu diệc vô hoaĐối thử lương tiêu nại nhược hà?Phiên âm:Nhân hướng song tiền khán minh nguyệtNguyệt tòng song khích khán thi gia.Dịch thơ: Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổTrăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.I. Đọc và chỳ thớch : Gợi ý của GV:Điều kiện sống trong tự: Bỏc núi về nổi thiếu thốn điều kiện sinh hoạt : thiếu nước, thiếu chăn,mất vệ sinhII. Tỡm hiểu văn bản:1. Hoàn cảnh ngắm trăng: GHẺ LỞ Đầy mỡnh đỏ tớm như hoa gấm, Sột soạt luụn tay tựa gảy đàn; Mặc gấm bạn tự đều khỏch quớ, Gảy đàn trong ngục thảy tri õm. Hồ Chớ Minh NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhA.NGẮM TRĂNG Gợi ý của GV: Người xưa ngắm trăng như thế nào? Bỏc lại ngắm trăng trong cảnh đặc biệt Tuy nhiờn,qua giọng thơ, ta thấy Bỏc như thế nào trong hoàn cảnh đú? THẢO LUẬN NHểMLiờn hệ núi rừ thờm về điều kiện sống của Bỏc trong tự qua những bài thơ khỏc? Liờn hệ đến thỳ ngắm trăng của người xưa và việc ngắm trăng của Bỏc? Nhõn / hướng song tiền / khỏn / minh nguyệt;Nguyệt / tũng song khớch / khỏn / thi gia.	 Và nhõn hoỏ: trăng được xem như người II. Tỡm hiểu văn bản:1. Hoàn cảnh ngắm trăng:2. Mối quan hệ giữa người và trăng: Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhũm khe cửa ngắm nhà thơ.Em cú nhận xột gỡ về trăng và người ở hai cõu thơ sau?Yờu thiờn nhiờn.I. Đọc và chỳ thớch :- Rất thiếu thốn.- Tõm trạng bối rối,xỳc động trước ỏnh trăng đẹp.Giao hoà đặc biệt, người và trăng chủ động tỡm đến nhaubất chấp song sắt nhà tự- Phộp đối và nhõn hoỏ Hai cõu cuối sử dụng biệnphỏp nghệ thuật gỡ?Phõn tớch?Từ đú, em thấy mối quan hệ giữa người và trăng như thế nào? -Quan hệ bố bạn, bỡnh đẳng, trăng và người cựng ngắm nhau vượt qua song sắt của nhà tự. ( tỡnh bạn tri õm, tri kỉ ). NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhA.NGẮM TRĂNG II. Tỡm hiểu văn bản:1. Hoàn cảnh ngắm trăng:A.NGẮM TRĂNG 2. Mối quan hệ giữa người và trăng:III. Tổng kết: Sau khi học bài thơ,em cảm nhận gỡ về của Bỏc?Ghi nhớ:Sgk Tỡnh yờu thiờn nhiờn say đắm và phong thỏi ung dung của Bỏc . Tỡnh yờu thiờn nhiờn là tõm hồn của một thi sĩ, phong thỏi ung dung là nghị lực phi thường của chiến sĩ cỏch mạng.I. Đọc và chỳ thớch : NGẮM TRĂNG (Vọng nguyệt) Phiờn õm Ngục trung vụ tửu diệc vụ hoa, Đối thư lương tiờu nại nhược hà? Nhõn hướng song tiền khỏn minh nguyệt, Nguyệt tũng song khớch khỏn thi gia. Dịch thơ (bản dịch của Nam Trõn) Trong tự khụng rựơu cũng khụng hoa, Cảnh đẹp đờm nay khú hửng hờ; Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhũm khe cửa ngắm nhà thơ.NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhNGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhB. ĐI ĐƯỜNG:Bài2 : Đi đường: Phiên âmTẩu lộ tài trí tẩu lộ nan,Trùng san chi ngoại hựu trùng san;Trùng san đăng đáo cao phong hậu,Vạn lí dư đồ cố miện gian. Dịch nghĩa:Có đi đường mới biết đường đi khó,Hết lớp núi này lại đến lớp núi khác;Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót,Thì muôn dặm nước non thu cả vào trong tầm mắt.Dịch thơ( Bản dịch của Nam Trân). Đi đường mới biết gian lao,Núi cao rồi lại núi cao trập trùng; Núi cao lên đến tận cùng,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non. ĐI ĐƯỜNG (Tẩu lộ)Phiờn õm:Tẩu lộ tài trớ tẩu lộ nan,Trựng sang chi ngoại hựu trựng sang;Trựng sang đăng đỏo cao phong hậu,Vạn lớ dư đồ cố niệm gian.Dịch thơĐi đường mới biết gian lao,Nỳi cao rồi lại nỳi cao trập trựng;Nỳi cao lờn đờn tận cựng, Thu vào tầm mắt muụn trựng nước non. Phiờn õm: thất ngụn tứ tuyệt. Dịch thơ: lục bỏt.I. Đọc và chỳ thớch:Thể thơĐọc và nhận xột thể thơ,hoàn cảnh sỏng tỏc: Trong thời gian Bỏc bị giải đi giữa nhà lao này đến nhà lao khỏc trong tỉnh Quảng Tõy Trung Quốc.2.Hoàn cảnh sỏng tỏcNGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhB. ĐI ĐƯỜNG:Hai cõu đầu nội dung đềcập tới vấn đề gỡ?Ở hai cõu đầu cú sử dụng biện phỏp tu từ gỡ?- Tỏc dụng của biện phỏp đú?I. Đọc và chỳ thớch :Đi đường mới biết gian lao,Nỳi cao rồi lại nỳi cao trập trựng;II. Tỡm hiểu văn bản:1.Hai cõu đầu: -Gian khổ của người đi đường.-Kinh nghiệm rỳt ra từthực tiển.-Biện phỏp điệp từ khắc sõu ấn tượng.NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGHồ Chớ MinhB. ĐI ĐƯỜNG:Hai cõu cuối cú nội dung gỡ? Qua đú, em suy nghĩ gỡ về Bỏc?Ở phiờn õm, hai cõu đầu liờn kết với hai cõu sau bởi biện phỏp gỡ?NGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGI. Đọc và chỳ thớch :II. Tỡm hiểu văn bản:1.Hai cõu đầu:2.Hai cõu sau:Nỳi cao lờn đờn tận cựng, Thu vào tầm mắt muụn trựng nước non. -Niềm hạnh phỳc của người đi đường khi đến đớch cuối cựng.Người rất lạc quan, ung dung, luụn nghĩ đến điều tốt đẹp trong gian khổ.-Biện phỏp điệp ngữ vũng trũn.Hồ Chớ MinhB. ĐI ĐƯỜNG:Đốo cao thỡ mặc đốo caoTa lờn đến đú ta cao hơn đốo.B. ĐI ĐƯỜNG: Bài thơ cũn mang ý nghĩa tư tưởng về chõn lớ đường đời:Vượt qua được gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang.Ghi nhớ:Sgk/40I. Đọc và chỳ thớch :II. Tỡm hiểu văn bản:1. Hai cõu đầu:2. Hai cõu sau:Bài thơ này cú đơn thuần núi về việc đi đường hay khụng? Vỡ sao ?3. í nghĩa :III. Tổng kết:BÀI TẬP TRẮC NGHIỆMBài thơ tả, kể và nờu ý nghĩa việc đi đường.ABài thơ được trớch trong “ kớ trong tự”.DBài thơ vừa cú nội dung hiện thực vừa cú nội dung tư tưởng.CNguyờn bản bài thơ viết theo thể thất tứ tuyệt.BĐNGẮM TRĂNG & ĐI ĐƯỜNGí nào khụng đỳng về bài thơ “Đi đường”?3. Tiểu kết:- Nghệ thuật: Điệp từ, lời thơ tự nhiên, bình dị, gợi hình ảnh Và giàu cảm xúc.- Nội dung: Đi đường là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc; từ việc đi đường núi đã gợi ra chân lí đường đời: vượt qua gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang.Ghi nhớ: Sgk trang 40III. Tổng kết:1.Nghệ thuật: *Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt giản dị hàm súc, cô đọng. 2.Nội dung:*Bác Hồ là người có tình yêu thiên nhiên của một tâm hồn thi sĩ, có phong thái ung dung lạc quan, nghị lực phi thường của người cộng sản vĩ đại. 2. Triết lý sâu xa của của bài thơ đi đường là gì?Con đường cách mạng, đường đời nhiều thử thách chông gai nhưng nếu con người kiên trì và có bản lĩnh thì sẽ đạt được thành công.Để vững vàng trong cuộc sống, con người cần tôi luyện bản lĩnh.Để thành công trong cuộc sống, con người phải biết chớp thời cơ.Càng lên cao thì càng gặp nhiều khó khăn, gian khổ. IV. Luyện tập – Củng cố: 1. Dòng nào dưới đây nói đúng nhất về hình ảnh Bác Hồ hiện lên qua bài thơ “Ngắm trăng”?A. Một con người có khả năng nhìn xa trông rộng.B. Một con người có bản lĩnh cách mạng kiên cường.C. Một con người giàu lòng yêu thương con người.D. Một con người yêu thiên nhiên và luôn lạc quan. Hướng dẫn về nhà:* Học thuộc lòng 2 bài thơ “Ngắm trăng- Đi đường” và học thuộc Ghi nhớ SGK. * Tìm đọc những bài thơ viết về trăng và thiên nhiên trong “Nhật kí trong tù”của Hồ Chí Minh.* Soạn bài: Cõu cảm thỏn