Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiết 97: Văn bản Nước Đại việt ta (Nguyễn Trãi)

ác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:*Bố cục bài ” Bình Ngô đại cáo” gồm 4 phần. ĐÆc ®iÓm cña thÓ C¸o- T¸c gi¶: Vua chóa hoÆc thñ lÜnh- Lời văn: PhÇn lín ®­îc viÕt theo lèi văn biÒn ngÉu.- Néi dung: Trình bµy mét chñ tr­¬ng hay c«ng bè mét kÕt qu¶ cña mét sù nghiÖp ®Ó mäi ng­êi cïng biÕt. - Bè côc: 4 phÇn+ Nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa+ V¹ch râ téi ¸c kÎ thï+ KÓ l¹i qu¸ trình kh¸ng chiÕn + Tuyªn bè chiÕn th¾ng, nªu cao chÝnh nghÜa. Bè côc bµi “Bình Ng« ®¹i c¸o” Chia 4 phÇn: PhÇn 1: Nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa PhÇn 2: LËp b¶n c¸o tr¹ng téi ¸c giÆc MinhPhÇn 3: Ph¶n ¸nh cuéc khëi nghÜa Lam S¬n tõ những ngµy ®Çu gian khæ ®Õn lóc th¾ng lîi. PhÇn 4: Lêi tuyªn bè kÕt thóc, kh¼ng ®Þnh nÒn ®éc lËp vững ch¾c, ®Êt n­íc më ra mét kû nguyªn míi, ®ång thêi nªu lªn bµi häc lÞch söNªu luËn ®Ò chÝnh nghÜaTiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:*Vị trí của đoạn trích :”Nước Đại Việt ta” thuộc phần I.TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:*Bố cục của đoạn trích : 3 phần:Bố cục của đoạn trích ?PhÇn 1 (2 c©u th¬ ®Çu) : §Ò cao nguyªn lÝ nh©n nghÜa.PhÇn 2 (8 c©u tiÕp) : Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp, chñ quyÒn cña d©n téc.PhÇn 3 (cßn l¹i) : Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc.Bè côc cña ®o¹n trÝch:TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:3.Phân tích:a. Nguyên lí nhân nghĩa :Mở đầu bài cáo , tác giả đã khẳng định tư tưởng gì?Em hiểu thế nào là nhân nghĩa?Nhân và nghĩa vốn là hai khái niệm có từ trước thời Khổng Tử. Khi vào Nho giáo , ý nghĩa thay đổi: chỉ quan hệ giữa người với người không xét đến dân,chỉ thu hẹp trong phạm vi giai cấp Còn trong tư tưởng tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi, ông đã đề cập đến những nội dung nào?TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taViệc nhân nghĩa cốt ở yên dântrừ bạoQuân điếu phạt trước loNgười dân mà tác giả nói tới là ai? Kẻ bạo ngược là kẻ nào? Người dân mà tác giả nói đến: Dân Đại Việt. Kẻ bạo ngược: Giặc MinhTheo em từ “yên dân”đã thể hiện niềm mong muốn gì của tác giả?*yªn d©n:=>Làm cho dân được hưởng thái bình, hạnh phúcMuốn được hưởng thái bình thì phải làm gì? Từ đó em có nhận xét gì về tính chất của cuộc kháng chiến?* trõ b¹o: =>Phải trừ giặc Minh hung bạo để bảo vệ đất nước-> Cuộc chiến tranh chính nghĩa phù hợp với lòng dân.Theo em, hai nội dung yên dân- trừ bạo có mối liên hệ với nhau như thế nào?Mối quan hệ chặt chẽ: Muốn yên dân phải trừ bạo và trừ bạo chính là yên dân.Dïng tõ ng÷ chuÈn x¸c,trang träng, giµu ý nghÜa,c¸ch ®Æt vÊn ®Ò khÐo lÐo.- Trõ giÆc Minh b¹o ng­îc ®Ó gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n, lµm cho d©n an h­ëng th¸i b×nh, h¹nh phóc. =>LÊy d©n lµm gèc lµ nguyªn lÝ c¬ b¶n . TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taViệc nhân nghĩa cốt ở yên dântrừ bạoQuân điếu phạt trước loTừ đó, em có nhận xét gì về cách trình bày nguyên lí nhân nghĩa của tác giả?Qua quá trình phân tích, em hãy cho biết tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi có gì khác so với tư tưởng nhân nghĩa của nho giáo?Tư tưởng nhân nghĩa trong nho giáo: chỉ quan hệ giữa người với người không xét đến dân,chỉ thu hẹp trong phạm vi giai cấp .Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi: Yên dân,muốn dân được hưởng thái bình, hạnh phúc nên phải trừ giặc Minh xâm lược(lấy lợi ích dân tộc,đất nước đặt lên hàng đầu).-> Tư tưởng tiến bộ.TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:3.Phân tích:a. Nguyên lí nhân nghĩa : b. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc :Nh­ n­íc §¹i ViÖt ta tõ tr­íc.Vèn x­ng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u,Nói s«ng bê câi ®· chia,Phong tôc B¾c Nam còng kh¸cTõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi x©y nÒn ®éc lËp,Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn, mçi bªn x­ng ®Õ mét ph­¬ng.Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau,Xong hµo kiÖt ®êi nµo còng cã.Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi x©y nÒn ®éc lËp,Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn, mçi bªn x­ng ®Õ mét ph­¬ng. -NT:Sö dông tõ ng÷ thÓ hiÖn tÝnh chÊt hiÓn nhiªn, vèn cã; nghÖ thuËt so s¸nh, liÖt kª; c©u v¨n biÒn ngÉu.- Những yếu tố kh¼ng ®Þnh ®éc lËp, chñ quyÒn cña d©n téc. +NÒn v¨n hiÕn+Phong tôc +C­¬ng vùc l·nh thæ+LÞch sö+ChÕ ®é, chñ quyÒnTiÕt 97-V¨n b¶n:(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taQua những câu thơ trên những yếu tố nào của nền độc lập dân tộc được khẳng định?Khi đưa ra những yếu tố trên , tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì?Với cách viết như vậy những tư tưởng, tình cảm nào của tác giả được bộc lộ?->Khẳng định tư cách độc của nước ta. Đề cao ý thức dân tộc, thể hiện tình cảm tự hào về đất nước.Nh­ n­íc §¹i ViÖt ta tõ tr­íc.Vèn x­ng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u,Nói s«ng bê câi ®· chia,Phong tôc B¾c Nam còng kh¸cTõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi x©y nÒn ®éc lËp,Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn, mçi bªn x­ng ®Õ mét ph­¬ng.Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau,Xong hµo kiÖt ®êi nµo còng cã.Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi x©y nÒn ®éc lËp,Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn, mçi bªn x­ng ®Õ mét ph­¬ng. -Sö dông tõ ng÷ thÓ hiÖn tÝnh chÊt hiÓn nhiªn, vèn cã; nghÖ thuËt so s¸nh, liÖt kª; c©u v¨n biÒn ngÉu.- Những yếu tố kh¼ng ®Þnh ®éc lËp, chñ quyÒn cña d©n téc. TiÕt 97-V¨n b¶n:(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taKhi đưa ra những yếu tố trên , tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì?Với cách viết như vậy những tư tưởng, tình cảm nào của tác giả được bộc lộ?->Khẳng định tư cách độc lậpcủa nước ta. Đề cao ý thức dân tộc, thể hiện tình cảm tự hào về đất nước.Văn MiÕu – Quèc tö gi¸mChïa Mét cétTh¸p Phæ MinhKhu di tÝch NguyÔn Tr·iĐÒn thê Vua Đinh- Vua LªCè ®« Hoa L­Thµnh nhµ HåHå G­¬mKhuª v¨n c¸c- mét trong nh÷ng biÓu t­îng vÒ truyÒn thèng v¨n hãa cña d©n téc ViÖt NamChïa Mét cét§iÖn kÝnh thiªnMét sè h×nh ¶nh vÒ Hµ Néi x­a Nam quèc s¬n hµNam quèc s¬n hµ, Nam ®Õ c­TiÖt nhiªn ®Þnh phËn t¹i thiªn th­...Nh­ hµ nghÞch lỗ lai x©m ph¹mNhữ ®¼ng hµnh khan thñ b¹i th­. (LÝ Th­êng KiÖt)DÞch th¬: Sông núi Nước NamS«ng nói n­íc Nam, vua Nam ëVằng vặc sách trời chia xứ sởGiặc dữ cớ sao phạm đến đâyChúng mày nhất định phải tan vỡ.(Bản dịch của Nam Trân )Nhiều ý kiến cho rằng ý thức dân tộc đoạn trích “Nước Đại Việt ta” là sự tiếp nối và phát triển ý thức dân tộc từ bài thơ” Sông núi nước Nam” của Lý Thường Kiệt. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Hãy giải thích?Sông núi nước NamBình Ngô đại cáo- Lãnh thổ- Chủ quyền- Lãnh thổ- Chế độ, chủ quyền- Văn hiến- Phong tục tập quán- Lịch sử*Nã s©u s¾c h¬n v×:Trong quan niÖm vÒ d©n téc, NguyÔn Tr·i ®· x¸c ®Þnh ®­îc “v¨n hiÕn” vµ “truyÒn thèng lÞch sö” lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt, lµ h¹t nh©n ®Ó x¸c ®Þnh d©n téc. §iÒu mµ kÎ thï lu«n t×m c¸ch phñ nhËn(v¨n hiÕn n­íc Nam) th× chÝnh lµ thùc tÕ, tån t¹i víi ch©n lÝ kh¸ch quan.*Nã toµn diÖn h¬n v×: Nã tiÕp nèi ý thøc ®éc lËp, chñ quyÒn cña d©n téc nh­ng ph¸t triÓn réng h¬n vµ cao h¬n.TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:3.Phân tích:a. Nguyên lí nhân nghĩa : b. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc :=> LÝ lÏ x¸c thùc, dÉn chøng cô thÓ, giäng ®iÖu ®anh thÐp, hïng hån, thÓ hiÖn ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc, niÒm tù hµo, tù t«n, ®Ò cao nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi vµ truyÒn thèng lÞch sö cña d©n téc §¹i ViÖt.Nguyªn lÝ nh©n nghÜaYªn d©n B¶o vÖ ®Êt n­íc ®Ó yªn d©nCh©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc ®¹i viÖtVan hiÕn l©u ®êiL·nh thæ riªngPhong tôc riªngLÞch sö riªngChÕ ®é, chñ quyÒn riªngTrõ b¹o GiÆc Minh x©m l­îcTiÕt 97-V¨n b¶n:(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:3.Phân tích:a. Nguyên lí nhân nghĩa : b. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc :c. Sức mạnh của nhân nghĩa, của độc lập dân tộc :VËy nªn:L­u Cung tham c«ng nªn thÊt b¹i,TriÖu TiÕt thÝch lín ph¶i tiªu vong,Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §«,S«ng B¹ch §»ng giÕt t­¬i ¤ M·.ViÖc x­a xem xÐtChøng cø cßn ghi.-LiÖt kª dÉn chøng theo tr×nh tù lÞch sö (dÉn chøng x¸c thùc), sử dụng câu văn biền ngẫu -> Làm nổi bật chiến công của ta và thất bại của giặc.=>Khẳng định nền độc lập của nước ta và bộc lộ niềm tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc ta.=>§©y lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp cña d©n téc.TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taĐể làm sáng tỏ sức mạnh của nguyên lí nhân nghĩa và chân lí về chủ quyền độc lập dân tộc, Nguyễn Trãi đã đưa ra những chứng cứ lịch sử nào?Theo tác giả thì kẻ thù “ thất bại”, “tiêu vong vì động cơ gì?Vì ích kỉ, vì thích lớn, tham công. Dựa vào tướng giỏi quân đông, không “lấy nhân nghĩa làm gốc” mà chỉ “lấy trí dũng làm cành”cho nên thất bại là điều không tránh khởi.Xác định nghệ thuật của đoạn văn? Tác dụng của các nghệ thuật này?Đưa ra những chứng cứ lịch sử, tác giả đã khẳng định điều gì?Nguyªn lÝ nh©n nghÜaYªn d©n B¶o vÖ ®Êt n­íc ®Ó yªn d©nCh©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña dan téc ®¹i viÖtVan hiÕn l©u ®êiL·nh thæ riªngPhong tôc riªngLÞch sö riªngChÕ ®é, chñ quyÒn riªngTrõ b¹o GiÆc Minh x©m l­îcSøc m¹nh cña nh©n nghÜa søc m¹nh cña ®éc lËp d©n técTiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:3.Phân tích:4.Tổng kết:a.Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, chứng cứ hùng hồn, câu văn biền ngẫu, lời văn trang trọng, tự hào.b. Ý nghĩa:“Nước Đại Việt ta “thể hiện quan niệm, tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về Tổ quốc,đất nươc và có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập.TiÕt 97-V¨n b¶n(NguyÔn Tr·i)N­íc §¹i ViÖt taI.Giới thiệu chung:1.Tác giả:2.Tác phẩm:II. Đọc- hiểu văn bản:1. Đọc- chú giải:2.Bố cục:3.Phân tích:4.Tổng kết:III.Luyện tập:LuyÖn tËp:? So sánh đặc điểm của 3 thể vănChiếu, Hịch, Cáo?DÆn dß*VÒ nhµ: -Häc thuéc v¨n b¶n “ N­íc §¹i ViÖt ta” vµ phÇn ghi nhí?-Häc bµi vµ lµm bµi tËp theo sgk/ 70.-ChuÈn bÞ bµi: “Bµn luËn vÒ phÐp häc”+§äc v¨n b¶n.+So¹n bµi theo c©u hái cña sgk.Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c em ®· chó ý l¾ng nghe!