Bài giảng môn Ngữ Văn 8 - Tiết 99: Tiếng Việt: Hành động nói (Tiếp theo)

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP. KIỂM TRA BÀI CŨ 	Hành động nói là gì ? Hãy kể tên những 	hành động nói thường gặp. 	-> Là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định . Những hành động nói thường gặp là hỏi ,trình bày ( báo tin , kể , tả , nêu ý kiến , dự đoán ,), điều khiển ( cầu khiến , đe doạ , thách thức, ), hứa hẹn , bộc lộ cảm xúc .TTCâu nóiMục đích nói 1Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài .2Khốn nạn thân con thế này ! Trời ơi !3Anh hứa đi .4Anh xin hứa.5Em muốn bị phạt phải không ?Hãy nêu tên hành động nói trong những câu sau đây : Báo tin Bộc lộ cảm xúc Cầu khiến Hứa hẹn Đe dọaTIẾT 99HÀNH ĐỘNG NÓI( tiếp theo )I.Cách thực hiện hành động nói : 1/Ví dụ ( SGK/70 ) Tiết 99 HÀNH ĐỘNG NĨI ( TT)2. Nhận xét:a. Đánh số thứ tự trước mỗi câu trần thuậtCâuMục đích12345Hỏi Trình bàyĐiều khiểnHứa hẹnBộc lộ cảm xúc+++++--------------------I.Cách thực hiện hành động nói : 1/Ví dụ ( SGK/70 ) Tiết 99 HÀNH ĐỘNG NĨI ( TT)2. Nhận xét:a. Đánh số thứ tự trước mỗi câu trần thuậtb.Quan hệ giữa các kiểu câu với kiểu hành động nĩiKiểu câuHành động nóiCâunghi vấn Câu cầu khiếnCâu cảm thánCâu trần thuật Hỏi Trình bàyĐiều khiểnHứa hẹnBộc lộ cảm xúc+---+---+---+---+---Câu trần thuậtHành động nóiCách thực hiện(1),(2),(3)Trình bày (4),(5)Điều khiểnTrực tiếp Gián tiếpc. Cách thực hiện hành động nĩi.3. Ghi nhớ ( sgk)II.Luyện tập Bài tập 1( SGK/71 ) 	-Thảo luận nhóm 6 – Thời gian : 5 phút -Yêu cầu :Đọc văn bản “Hịch tướng sĩ “ tìm tất cả các câu nghi vấn có trong bài .Nêu chức năng của những câu nghi vấn đó.Cho biết vị trí của câu nghi vấn trong đoạn văn có liên quan gì đến mục đích nói của nó .TTCâu nghi vấn trong bài “Hịch tướng sĩ “Chức năng Mục đích nói 1Từ xưa , các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước , đời nào không có ?Khẳng định Tạo tâm thế cho các tướng sĩ chuẩn bị nghe.2Lúc bấy giờ , dẫu các người muốn vui vẻ phỏng có được không ?Phủ địnhThuyết phục các tướng sĩ .3Lúc bấy giờ , dẫu các người không muốn vui vẻ phỏng có được không ?Khẳng định Động viên khích lệ tướng sĩ .4Vì sao vậy ?HỏiGây sự chú ý.5Nếu vậy , rồi đây sau khi giặc giã dẹp yên , muôn đời để thẹn , há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa ?Phủ định Chỉ có con đường duy nhất là chiến đấu . Bài tập 2( SGK/71,72 ) 	-Thảo luận nhóm đôi – Thời gian : 3 phút-Yêu cầu :Tìm câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong hai đoạn trích a và b.Cho biết hình thức diễn đạt ấy có tác dụng thế nào trong việc động viên quần chúng .Câu có mục đích cầu khiếnTác dụng 2a(SGK/71)- Vì vậy , nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng , quyết tâm giải phóng miền Nam , bảo vệ miền Bắc , tiến tới hoà bình thống nhất Tổ quốc .- Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta , thì ta còn phải chiến đấu quét sạch nó đi .2b(SGK/72)- Điều mong muốn cuối cùng của tôi là :Toàn Đảng , toàn dân ta đoàn kết phấn đấu , xây dựng một nước Việt Nam hoà bình , thống nhất , độc lập , dân chủ và giàu mạnh , và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng Thế giới .Làm cho quần chúng thấy gần gũi với lãnh tụ và thấy nhiệm vụ mà lãnh tụ giao cho chính là nguyện vọng của bản thân mình . Bài tập 3( SGK/72 ) 	-Thảo luận nhóm 6 – thời gian : 3 phút -Yêu cầu :Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong đoạn trích .Cho biết mỗi câu ấy thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nào ?Câu có mục đích cầu khiếnQuan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vậtSong anh có cho phép em mới dám nói .hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh .Dế Choắt thấp kém , yếu ớt hơn Dế Mèn nên nói lời đề nghị một cách khiêm nhường, nhã nhặn.-Thôi , im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi .Dế Mèn xem thường Dế Choắt nên yêu cầu với giọng hống hách , trịch thượng .a)Bác có biết bưu điện ở đâu không ạ ?b)Bác làm ơn chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu ạ .c)Bưu điện ở đâu hả bác ?d)Chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu với !e)Bác có thể chỉ giúp cháu bưu điện ở đâu không ạ ? Bài tập 4( SGK/72 ) : Trong 5 cách hỏi đường , em nên dùng cách nào để hỏi người lớn. 	 Nên dùng Nên dùnga)Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia .b)Trả lời người kia :” Có chứ ạ . Cái lọ ấy không nặng đâu mà !”.c)Đưa lọ gia vị cho người kia và nói :”Mời anh“ ( hoặc “Mời chị“ , “Mời bác “ ,  ). Bài tập 5( SGK/72 ) 	 Trong những hành động đưới đây , người nghe nên chọn hành động nào ? 	Nên chọnCỦNG CỐ 1)	Thế nào là thực hiện hành động 	nói một cách trực tiếp ?2)	Thế nào là thực hiện hành động 	nói một cách gián tiếp ?=> Khi sử dụng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động nói đó .=> Khi sử dụng kiểu câu có chức năng chính khác với hành động nói đó .DẶN DÒHọc thuộc : Ghi nhớ SGK/71Xem lại các bài tập và tập vận dụng cách thực hiện hành động nói vào trong giao tiếp Xem trước bài :ÔN TẬP VỀ LUẬN ĐIỂM