Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tuần 16: Đọc hiểu văn bản Muốn làm thằng Cuội

BÀI CŨ 1/Hãy đọc diễn cảm bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn”?2/Nhận định nào nói đúng nhất vẻ đẹp của người anh hùng được thể hiện qua bài thơ? A.Có tư thế ngạo nghễ,lẫm liệt. B.Không chịu khuất phục trước mọi hoàn cảnh. C.Luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu sắt son.D. Kết hợp cả ba nội dung trên.TuẦN 16. TiẾT 62MUỐN LÀM THẰNG CUỘI. (TẢN ĐÀ)2I. TÌM HIỂU CHUNG1/TÁC GIẢ,TÁC PHẨM:Tản Đà:(1889-1939)Tên khai sinh là Nguyễn khắc Hiếu,quê ở Ba Vì Hà Tây.Ông là nhà nho nhiều lần lều chõng đi thi nhưng không đỗ, ông chuyển sang sáng tác văn chương chữ Quốc ngữ.Tản Đà là ngôi sao sáng chói nhất trong thơ ca khu vực văn học hợp pháp 30 năm đầu thế kỉ XX và là người mở đường cho dòng văn học lãng mạn Việt Nam.Có thể xem thơ ông là gạch nối giữa thơ cổ điển và hiện đại.Muốn làm thằng Cuội,nằm trong quyển Khối tình con I,xuất bản năm 1917.3MUỐN LÀM THẰNG CUỘI2/ĐỌC: MUỐN LÀM THẰNG CUỘI.Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nữa rồi ,Cung quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió ,cùng mây thế mới vui.Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám ,Tựa nhau trong xuống thế gian cười.4. MUỐN LÀM THẰNG CUỘI 3/Thể thơ:Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nữa rồi ,Cung quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió ,cùng mây thế mới vui.Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám ,Tựa nhau trong xuống thế gian cười5MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)4/Bố cục: Có thể hình dung tâm sự “Muốn làm thằng Cuội” theo 2 nội dung:-Vì sao muốn làm thằng Cuội?-Muốn làm thằng Cuội để được gì?a/Hãy diễn giải từng nội dung đó?b/Tương ứng với nội dung đó là câu thơ nào trong văn bản? *Câu thơ tương ứng với nội dung:1/Hai câu đề:Vì buồn ,chán thế gian .2/Sáu câu còn lại. Để được vui chơi và được chê cười thế gian.6MUỐN LÀM THẰNG CUỘIII/PHÂN TÍCH: 1/Tâm sự của nhà thơ trước cuộc đời:Đọc 2 câu thơ đầu :(2 câu đề)Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nữa rồi ,? Em có nhận xét gì về giọng điệu 2 câu đề? Tác dụng diễn đạt của giọng điệu ấy?7MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)Bài thơ “Muốn làm thằng Cuội”của Tản Đà mở ra với 2 câu đề rất tự nhiên thoải mái ,giọng điệu mặn mà có duyên. Điệu thơ man mác như một tiếng thở dài,một lời than thở,một tâm trạng ,một nỗi lòng.Tiếng gọi “chị” của Tản Đà mới tha thiết làm sao! Lời than thở nghe thật thương cảm, như lời kêu cứu của người hoạn nạn.Cách xưng hô vừa thân thiết vừa tha thiếtmà lại pha chút trào lộngvì nỗi buồn than thởnày hản đượm vị chua chát,mỉa mai của sự đời trần thế.8MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ?Lời thơ nói đến nỗi buồn , đi theo nỗi buồn đi theo nỗi buồn còn cả chán,Tản Đà buồn chán vì cớ gì?Hai câu thơ chứa cả một nỗi niềm tâm sự:“... Đêm thu buồn lắm.... ......chán nửa rồi,”Tản Đà “buồn lắm”vì “chán”cảnh đời nơi “trần thế”. Đây là nỗi buồn nhân sinh ,nỗi buồn thân thế ,nỗi buồn thời thế.9MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)?Tại sao con người ở đây gửi gắm nỗi buồn chán tới chi Hằng mà không phải đối tượng nào khác?Chị Hằng là mặt trăng:*Trăng thu soi sáng, rọi chiếu khắp thế gian sẽ thấy được sự tầm thường ở nơi trần thế.*Trăng đẹp có thể thông cảm với tác giả.*Con người muốn thoát li cõi trần bay lên cung trăng.*Chỉ có thiên nhiên như trăng mới thấu hiểu tâm sự của tá giả.10 MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)Theo dõi 2 câu thơ tiếp theo: Cung quế đã ai ngồi đó chửa? Cành đa xin chị nhắc lên chơi.?Em có nhận xét gì về giọng điệu hai câu thực?Hai câu đề có tiếng gọi ,có lời than thở,còn hai câu thực lại có một câu hỏi ,một lời cầu xin.Giọng điệu thật tự nhiên,thản nhiên,lời thơ mà giản dị như lời nói cửa miệng,mà lại rất thơ.Tản Đà hỏi để ngỏ lời ,hỏi để cầu xin “xin chị” vin cành đa xuống để “ nhắc lên chơi”.Khát vọng thoát li lên cõi tiên đã được thực hiện bằng...mộng tưởng.Cách nói thật hóm hĩnh vừa “ ngông” lại thêm một chút phong tình nhưng không bờm xơm buông thả.11MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)Theo dõi hai câu luận:Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió ,cùng mây thế mới vui.*Theo em trong ý nghĩ của thi nhân,lên với chị Hằng sẽ được những gì?+Lên cung quế với chị Hằng,thi sĩ “có bầu có bạn.” Cách xưng hô “chị ,chi- em,em” đã chuyển hoá thành bầu bạn nghĩa là rất tri âm ,tri kỉ.+Lên cung quế được ở cạnh chị Hằng có vẻ đẹp mê hồn ,siêu thoát thanh cao,thì với thi nhân cũng chỉ dừng lại ở quan hệ bầu bạn+Lên cung trăng thoả mong ước tha hồ mở lòng bay cùng gió cùng mây. Nỗi buồn chán u uất trong lòng được giải toả.Thực hiện được khát vọng sống tự do vui vẻ cho chính mình.12 Đọc hai câu kết:Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,Tựa nhau trông xuống thế gian cười.*Giấc mộng thoát li của thi sĩ kết thúc một cách bất ngờ bằng một hình ảnh độc đáo. Đó là hình ảnh gì?+Lên cung quế mà thi sĩ cũng mang theo nguyên vẹn cái “ngông” cả “thói phong tình”để sáng tạo ra hình ảnh thơ độc đáo như thế để kết thúc bài thơ: Tựa nhau trông xuống thế gian cười13MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)?Nhận định nào nói đúng nhất ý nghĩa của tiếng cười được thể hiện ở câu thơ cuối bài?A.Cười thoả mãn vì đã đạt được khát vọng thoát li mãnh liệt, đã xa lánh hẳn được cõi trần bụi bặm.B.Cười mỉa mai một chút những người ở cõi trần gian bé tí.C.Cười hạnh phúc vì đã được sánh vai cùng chị Hằng.D.Kết hợp cả A,B.C.14MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)? Đến đây lời thơ đã bộc lộ tâm sự sâu sắc nào của tác giả?-Buồn chán đến cực điểm thực trạng xã hội mình đang sống.-Khát khao sự thay đổi xã hội theo hướng tốt đẹp,thoả mãn nhu cầu sống cá nhân.15MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)2/Tản Đà là một hồn thơ ngông:?Hãy phân tích cái ngông của Tản Đà trong ước muốn được làm thằng Cuội? *Ngông:-Trong ước nguyện muốn làm thằng Cuội.-Trong cách xưng hô thân mật,thậm chí hơi suồng sã với chị Hằng (gọi chị xưng em).-Dám lên tận trời tự nhận mình là tri kỉ tri âm,là người bạn tâm tình của chị Hằng.-Đêm trung thu tựa vai chi Hằng để cùng ngắm thế gian.16MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)Muốn lên cung trăng làm bạn với chị Hằng, điều đó phản ánh tính cách gì của Tản Đà?A.Tính chất ngông của thi sĩ .B.Tính chất phong tình lãng mạn.C.Cả hai ý trên.17MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ)3/Tổng kết:Nội dung:Bài thơ nói thật thấm thía tâm trạng buồn cháncủa Tản Đàvới cuộc sóng thực tại tầm thường ,ngột ngạt ,muốn thoát li lên cung trăngđể vươn tới cái đẹp thanh cao.Nghệ thuật:Nét nổi bật trong nghệ thuật chính là hồn thơ lãng mạn pha chút ngông nghênh,khác thường của thi sĩ.Từ ngữ sử dụng có phong cách khẩu ngữ đã lám chobài thơ tuylà bát cú Đường luật nhưng mang màu sắc phóng túng, nghịch ngợm, phong tình.18