Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Bài 10: Ôn tập truyện kí Việt Nam

Ngữ văn 8: tiết 38 – bài 10ôn tập truyện kí việt namôn tập truyện kí việt nam1. Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam Tiết 38: ôn tập truyện kí việt namTênvăn bản tác giả Thể loại Phương thức biểu đạt Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật 1. Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam Tiết 38: ôn tập truyện kí việt namTênvăn bản tác giả Thể loại Phương thức biểu đạt Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Tôi đi học (1941)ThanhTịnh (1911 - 1988) Truyện ngắn Tự sự xen miêu tả và biểu cảm Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm thời thơ ấu, những kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, đặc biệt là kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên luôn có sức mạnh ám ảnh và lưu giữ sâu sắc trong kí ức mỗi người. - Chất thơ ngọt ngào, mơnman được tạo nên chính bởitình huống truyện không cóCốt truyện.Nghệ thuật miêu tả xenlẫn với biểu cảm với nhữngrung động tinh tế đã đượcThanh Tịnh diễn tả một cách tinh tế.Thanh TịnhTênvăn bản tác giả Thể loại Phương thức biểu đạt Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Tronglòng mẹ(Nhữngngày thơấu - 1940)NguyênHồng(1918 -1982) Hồi ký(Trích) Tự sự (xen trữ tình) - Nỗi cay đắng, tủi cực khi mồ côi cha và phải sống xa mẹ của chú bé Hồng.- Thể hiện tình yêu thương và những khát khao cháy bỏng của nhà văn đối với người mẹ bất hạnh.- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện rất đặc sắc, điển hình.- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật rất ấn tượng và giàu sức gợi cảm.- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa kể, tả và bộc lộ cảm xúc 1. Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam 1. Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam Tênvăn bản tác giả Thể loại Phương thức biểu đạt Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Tức nướcvỡ bờ( Tắtđèn - 1939)Ngô Tất Tố(1893 – 1954) Tiểuthuyết(Trích) Tự sự - Vạch trần bộ mặt tàn các bất nhân của chế độ thực dân nửa phong kiến, tố cáo chính sách thuế khoá vô nhân đạo- Ca ngợi phẩm chất cao quý và sức mạnh quật khởi, tiềm năng mạnh mẽ của chị Dậu, cũng là của người phụ nữ Việt Nam trước CM - Ngòi bút hiện thực khoẻ khoắn, giàu tinh thần lạc quan. - Xây dựng tình huống truyện bất ngờ có cao trào và giải pháp hợp lý. - Xây dựng, miêu tả nhân vật chủ yếu qua ngôn ngữ và hành động trong thế tương phản với các nhân vật khác. Ngô Tất Tố1. Thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam Tênvăn bản tác giả Thể loại Phương thức biểu đạt Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Lão Hạc (Lão Hạc – 1943)Nam Cao(1915 – 1951) Truyệnngắn(Trích) Tự sự (xen trữ tình) - Số phận đau thương và phẩm chất cao quý của người nông dân cùng khổ trong XHVN trước CM T8- Thái độ trân trọng của tác giả đối với họ - Tài năng khắc hoạ nhân vật rất cụ thể, sống động, đặc biệt là miêu tả và phân tích diễn biến tâm lý của nhân vật . - Cách kể chuyện mới mẻ, linh hoạt, kể và miêu tả người chân thực đậm đà chất nông thôn: triết lý nhưng giản dị, tự nhiên. Nam CaoKim Lân2. Sự giống nhau và khác nhau giữa các văn bản truyện kía. Giống nhau* Về thể loại: - Văn bản tự sự, là truyện kí hiện đại* Thời gian ra đời - Trước cách mạng, trong giai đoạn 1930 – 1945* Đề tài, chủ đề - Con người và cuộc sống xã hội đồng thời của tác giả; đều đi sâu miêu tả số phận những con người cực khổ, bị vùi dập* Giá trị tư tưởng - Đều có lối viết chân thực, gần gũi đời sống, rất sinh động (bút pháp hiện thực)- Chan chứa tinh thần nhân đạo: yêu thương trân trọng những tình cảm, phẩm chất đẹp đẽ, cao quý của con người, tố cáo những gì tàn ác, xấu xa (giá trị nhân đạo)b. Khác nhau Tên tácphẩm –tác giả Phươngthức biểuđạt Đề tài,chủ đềcụ thể Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng) Tức nước vỡ bờ(Ngô Tất Tố) Lão Hạc(Nam Cao)b. Khác nhau Tên tácphẩm –tác giả Phươngthức biểuđạt Đề tài,chủ đềcụ thể Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng) Hồi ký (tự sự –trữ tình) Tình cảmkhốn khổcủa đứa trẻmồ côi mẹđi lấychồng xa. Nỗi đau xót tủicực của chú bémồ côi và tìnhyêu thương mẹcủachú bé Giọng văn vừa chânthành, vừa tha thiết,cảm xúc tuôn trào,chan chứa mãnh liệt sosánh liên tưởng mớimẻ. Tức nước vỡ bờ(Ngô Tất Tố) Tiểuthuyết (tự sự) Ngườinông dâncùng khổbị dồn nén,áp lực dãvùng lên Phê phán chế độ tànác, bất nhân và cangợi vẻ đẹp tâmhồn, sức sống tiềmtàng của người phụnữ nông thôn Khắc hoạ nhân vật vàmiêu tả hiện thực mộtcách sinh động, chânthực Tên tácphẩm –tác giả Phươngthức biểuđạt Đề tài,chủ đềcụ thể Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng) Hồi ký ( tự sự – trữ tình) Tình cảmkhốnkhổcủa đứa trẻmồ côi mẹ đilấy chồng xa. Nỗi đau xót tủi cực củachú bé mồ côi và tìnhyêu thương mẹcủa chúbé Giọng văn vừa chân thành,vừa tha thiết, cảm xúc tuôntrào, chan chứa mãnh liệtsosánh liên tưởng mới mẻ. Tức nước vỡ bờ(Ngô Tất Tố) Tiểu thuyết (tự sự) Người nôngdân cùng khổbị dồn nén, áplực dã vùnglên Phê phán chế độ tànác,bất nhân và ca ngợi vẻđẹp tâm hồn, sức sốngtiềm tàng của ngườiPhụ nữ nông thôn Khắc hoạ nhân vật và miêutả hiện thực một cách sinhđộng, chân thực Lão Hạc(Nam Cao) Truyệnngắn (tựsự xen trữtình) Ông giànghèo dằnvặt đau khổkhi chótlừa con chóđã tự tử vìmuốn giữlấy mảnhvườn chocon. Số phận bi thảmcủa người nông dâncùng khổ và phẩmchất cao đẹp Nhân vật được đào sâutâm lí, cách kể chuyệntự nhiên, linh hoạt, vừachân thực vừa đậm chấttrữ tình và triết lý. b. Khác nhau 3. Luyện tập Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về một trong số những tác phẩm truyện kí đã học.Gợi ý:- Em yêu thích tác phẩm nào nhất?- Tác phẩm đó có nội dung gì mà em tâm đắc? Nội dung đó thể hiện điều gì?- Vì sao em tâm đắc với nội dung đó?“ Sức mạnh kì lạ của chị Dậu do đâu mà có? Đó là do sức mạnh của lòng căm hờn sục sôi, của sự uất ức cao độ khi bị dồn đẩy đến cùng đường, không thể chịu đựng được nữa. Nhưng đó còn là sức mạnh của tình thương yêu chồng con vô bờ bến. Thương chồng, lo cho chồng, chị đã cố van xin, hạ mình mà không được. Để bảo vệ chồng trong phút giây khẩn cấp, chị đã vùng lên chống trả quyết liệt và chị đã chiến thắng vẻ vang. Diễn biến thái độ dẫn đến hành động ấy của chị Dậu bất ngờ thì có bất ngờ nhưng hoàn toàn hợp tình hợp lí, hợp quy luật.Từ hình ảnh chị Dậu trong chương truyện này, càng khẳng định tính đúng đắn của quy luật xã hội: Có áp bức sẽ có đấu tranh, có tức nước ắt sẽ có vỡ bờ. Câu nói mộc mạc đầy phẫn uất của chị Dậu sau hai cuộc chiến chính là lời tuyên ngôn hùng hồn cho quy luật ấy: - Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được!” ( Theo sách Kiến thức cơ bản Văn tiếng Việt _ Tg: Nguyễn Xuân Lạc ) “ Lão Hạc là một nông dân nghèo cực, không được học hành, chẳng có chữ nghĩa, càng không biết nhiều lí luận về tình phụ tử. Nhưng cái chết dữ dội của lão là bằng chứng cảm động về cái tình cha con nguyên sơ mộc mạc mhưng thăm thẳm, thiêng liêng biết chừng nào ! Cái chết của Lão Hạc, từ trong bản chất của nó, chưa hẳn là bi quan. Bởi, nó vẫn nói lên niềm tin sâu sắc và sự trường tồn vào bản chất của con người, qua mấy dòng suy ngẫm, triết lí của ông giáo ở cuối truyện:- Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn!” ( Theo sách Kiến thức cơ bản Văn tiếng Việt _ Tg: Nguyễn Xuân Lạc )Lão hạcChúc các em học tốt