Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Phần tiếng Việt Tiết 37: Nói quá

TiÕt 37: nãi qu¸1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸.VÝ dô:§ªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ngNgµy th¸nh m­êi ch­a c­êi ®· tèi. ( Tôc ng÷) Nãi qu¸ sù thËt nh»m nhÊn m¹nh vÒ thêi tiÕt. Cµy ®ång ®ang buæi ban ch­aMå h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®ÇyDÎo th¬m mét h¹t, ®¾ng cay mu«n phÇn (Ca dao) Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân.TiÕt 37: nãi qu¸I.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸ * VÝ dô:- Ngô ý nãi ®Õn hiÖn t­îng thêi gian th¸ng 5 rÊt ng¾n, ngµy th¸ng 10 rÊt dµiMå h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy-> Lao ®éng vÊt v¶ ®Ó lµm ra thµnh qu¶ lao ®éng. T¸c gi¶ d©n gian muèn nãi ®Õn qua bµi ca dao nµy ®Ó khuyªn nhñ gi¸o dôc mäi ng­êi ph¶i biÕt t«n träng thµnh qu¶ lao ®éng.TiÕt 37: nãi qu¸1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸. * Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm. VÝ dô:Mïa hÌ th»ng Dòng ®en nh­ cét nhµ ch¸y.-> Dòng cã lµn da rÊt ®enTr«ng b¹n Trang tr¾ng nh­ trøng gµ bãc-> Trang cã lµn da rÊt tr¾ng. TiÕt 37: nãi qu¸VÕ A+ §ªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng+ Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi+ Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy Lµ c©u cã dïng biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸.C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶mVÕ BĐêm tháng năm rất ngắnNgày tháng muời rất ngắnMồ hôi ướt đẫm Lµ c©u ®ång nghÜa t­¬ng øng, kh«ng dïng biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸.TiÕt 37: nãi qu¸1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸. * Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.* C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶mVÝ dô:Nã chãng lín qu¸.->Nã lín nhanh nh­ thæiH«m nay trêi rÊt n¾ng->H«m nay trêi n¨ng nh­ ®æ löa. C¸ch nãi trªn hay h¬n g©y Ên t­îng h¬n víi ng­êi ®äc vÒ viÖc nã chãng lín,trêi rÊt n¾ng. Bµi tËp bæ sungCho biÕt t¸c dông biÓu c¶m cña nãi qu¸ trong c¸c c©u ca dao sau: TiÕng ®ån cha mÑ anh hiÒn. C¾n c¬m kh«ng vì, c¾n tiÒn vì tan-> Cha mÑ anh rÊt ghªb. Bao giê c©y c¶i lµm ®×nh Gç lim lµm gÐm th× m×nh lÊy ta.-> “m×nh” sÏ ch¼ng bao giê lÊy “ta”c. §ªm n»m l­ng ch¼ng tíi gi­êng Mong trêi mau s¸ng ra ®­êng gÆp em-> thao thøc suèt ®em, tr»n träc kh«ng ngñ ®­îcĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNHMét N¾ng............................................. RÙA.................Nh­ trøng gµ bãc. ...........................S«i N­íc M¾t.ĐEN.......................................................QUỶ HỜN. Hai S­¬ng.CHẬM NHƯTR¾ngNHƯ CỘT NHÀ CHÁY.§æ Må H«i1234561’2’MA CHÊ3’4’5’6’THẬM XƯNG, KHOA TRƯƠNG, PHÓNG ĐẠI, CƯỜNG ĐIỆU, NGOA NGỮ TiÕt 37: nãi qu¸1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸. * Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.* C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m* L­u ý: Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, rất ít dùng khái niệm nói quá.Mét n¾ng hai s­¬ng.Ma chª quØ hên.ChËm nh­ rïa.Tr¾ng nh­ trøng gµ bãc.§en nh­ cét nhµ ch¸y.§æ må h«i s«i n­íc m¾t TiÕt 37: nãi qu¸ C©u chuyÖn: QUẢ BÍ KHỔNG LỒ Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật! Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa! Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta! Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy? Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác. Theo: Truyện cười dân gian Th¶o luËn nhãm (3’)? Khi ®­îc hái mét sè b¹n HS cho r»ng c©u chuyÖn trªn lµ nãi kho¸c, nh­ng gi÷a nãi kho¸c vµ nãi qu¸ ch¼ng kh¸c g× nhau c¶.VËy ý kiÕn cña em nh­ thÕ nµo? TiÕt 37: nãi qu¸ Phaân bieät bieän phaùp tu töø noùi quaù vôùi noùi khoaùc.Nãi qu¸Nãi kho¸cGièng nhauÑeàu phoùng ñaïi möùc ñoä, quy moâ, tính chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng ñöôïc mieâu taû.Kh¸c nhauNhaèm muïc ñích nhaán maïnh, gaây aán töôïng, taêng söùc bieåu caûm.Nhaèm muïc ñích laøm cho ngöôøi nghe tin vaøo nhöõng ñieàu khoâng coù thöïc. Noùi khoaùc laø haønh ñoäng coùtaùc ñoäng tieâu cöïc.TiÕt 37: nãi qu¸1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸. * Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m. * Ghi nhí: SGK. II. Luyện tập Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:a) Bàn tay ta làm nên tất cả .Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông) con người có thể vượt qua trở ngại để thành công ( niÒm tin vµo bµn tay lao ®éng)b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu) vÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m., sức khỏe rất tốt c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao)	 kÎ cã quyÒn sinh s¸t ®èi víi ng­êi kh¸c. Tiết 37 NÓI QUÁNói quá và tác dụng của nói quáBài 1a. Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm. - Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu mà quyết chí, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.b. Biện pháp nói quá: Đi đến tận trời được. - Ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.c.BiÖn ph¸p nãi qu¸: ThÐt ra löa.- G©y Ên t­îng vÒ con ng­êi cã quyÒn lùc:rÊt hèng h¸ch,nãi n¨ng qu¸t th¸o ai còng ph¶i sî.TiÕt 37: nãi qu¸Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.chó ăn đá gà ăn sỏibầm gan tím ruộtruột để ngoài danở từng khúc ruộtvắt chân lên cổ Baøi 3: Ñaët caâu vôùi caùc thaønh ngöõ coù duøng pheùp noùi quaù sau:nghieâng nöôùc nghieâng thaønh, dôøi non laáp bieån, laáp bieån vaù trôøi, mình ñoàng da, saét nghó naùt oùc . a. Naøng coâng chuùa coù veû ñeïp nghieâng nöôùc nghieâng thaønh. b. Ñoaøn keát laø söùc maïnh dôøi non laáp bieån. c. Coâng vieäc laáp bieån vaù trôøi laø coâng vieäc cuûa nhieàu ñôøi, nhieàu theá heä môùi coù theå laøm xong. d. Nhöõng chieán só mình ñoàng da saét ñaõ chieán thaéng. e. Mình nghó naùt oùc maø vaãn chöa giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy. Ñeïp nhö tieânBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùTrắng như tuyếtNhanh nhö soùcPhi nhö bayBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùNoùi nhö keùtKhoûe nhö voiBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùChaäm nhö ruøaTöôi nhö hoaBµi 5:ViÕt mét ®o¹n v¨n hoÆc lµm mét bµi th¬ cã dïng biÖn ph¸p nãi qu¸. §o¹n v¨n: H«m nay, trêi m­a rÊt to, ®­êng tr¬n nh­ ®æ mì. T«i vµ c¸i Lan ®Ìo nhau ®i häc, luèng cuèng thÕ nµo bçng o¹ch! Th«i chÕt! ¦ít nh­ chuét lét hÕt råi! – T«i kªu lªn. Råi c¶ 2 l¨n ra c­êi.TiÕt 37: nãi qu¸I.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸. * Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm.C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m. * Ghi nhí: SGK.II. LuyÖn tËp.Bµi tËp 1.Bµi tËp 2.Bµi tËp 3.Bµi tËp 4.Bµi tËp 5.H­íng dÉn häc sinh tù häc ë nhµ.- Häc thuéc ghi nhí.- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë- S­u tÇm c¸c c©u ca dao, thµnh ng÷ vµ th¬ ca cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸.- ChuÈn bÞ bµi: ¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam.