Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 114: Lựa chọn trật tự từ trong câu - Võ Mĩ Lệ

Chào mừngQuý thầy cụ và cỏc em học sinhGiỏo Viờn: Vừ Mỹ LệKiểm tra bài cũ1) Em hiểu gỡ về lượt lời trong hội thoại ?Trong hoọi thoaùi, ai cuừng ủửụùc noựi. Moói laàn coự moọt ngửụứi tham gia hoọi thoaùi noựi ủửụùc goùi laứ moọt lửụùt lụứi. 2) Trong hội thoại chỳng ta cần chỳ ý điều gỡ?  +Noựi ủuựng lửụùt lụứi, khoõng ngaột lụứi ngửụứi khaực laứ laộng nghe, thaỏu hieồu, toõn troùng ngửụứi khaực. +Hoaởc boỷ lửụùt lụứi (im laởng) nhử moọt caựch bieồu loọ thaựi ủoọ. *Em coự chuaồn bũ baứi mụựi khoõng? Baứi mụựi, hoõm nay,em hoùc laứ baứi gỡ? ẹoaùn trớch naứo ủửụùc ủửa ra ủeồ tỡm hieồu ụỷ baứi hoùc mụựi?Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng. Gừ đầu roi xuống đất, cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ: - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! (Ngô Tất Tố- Tắt đèn)Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I. Nhận xột chung* Cỏch thay đổi trật tự từ trong cõu in đậm ( trớch Tắt đốn-Ngụ Tất Tố SGK/110-111).STT KÍ HIEÄU (ghi) CAÂU TệễNG ệÙNG ( Về nhà bổ sung )12-1,3-4.-Cai leọ goừ,theựt baống cuừ.23-4,2-1.-Theựt baống,cai leọ goừủaỏt.31,4,2-3.-Goừ,baống.,cai leọ theựt.44,2-1,3.-Baống,cai leọ goừ,theựt.52-3-4,1.-Cai leọ theựt baống,goừủaỏt.64,1,2-3.-Baống,goừ,cai leọ theựt.Run rẩy đến miệng, cai lệ  roi song, tay thước và dõy thừng. Gừ đầu roi xuống đất, cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ: - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!(1)(2)(3)(4) *Ghi nhớ: SGK.111 Trong một cõu cú thể cú nhiều cỏch sắp xếp trật tự từ, mỗi cỏch đem lại hiệu quả diễn đạt riờng. Người núi (người viết ) cần biết lựa chọn trật tự từ thớch hợp với yờu cầu giao tiếp. + Trật tự từ: cỏch sắp xếp từ ngữ trong một cõu.+ Trật tự từ trong cõu in đậm:  Nhấn mạnh sự hung hón của tờn cai lệ.  Liờn kết cõu: Cõu trước ( roi ), cõu sau ( thột ).=> Thay đổi trật tự từ - > hiệu quả diễn đạt khỏc nhau -> lựa chọn. “Tre giửừ laứng,giửừ nửụực,giửừ maựi nhaứ tranh,giửừ ủoàng luựa chớn.” II-Taực duùng cuỷa sửù saộp xeỏp traọt tửù tửứ: 1)-Caực đoạn trớch“Taột ủeứn” cuỷa Ngoõ Taỏt Toỏ: a/-“ẹuứng ủuứng, cai leọ giaọt phaột caựi thửứng trong tay anh naứy vaứ chaùy saàm saọp ủeỏn choó anh Daọu. - Chũ Daọu xaựm maởt, voọi vaứng ủaởt con xuoỏng ủaỏt, chaùy ủeỏn ủụừ laỏy tay haộn.2)-Caựch noựi cuỷa nhaứ vaờn Theựp Mụựi:ẹaỷm baỷo ủửụùc sửù haứi hoứa veà ngửừ aõm của lời núi.Thửự tửù trửụực sau cuỷa hoaùt ủoọng. Thửự tửù trửụực sau cuỷa hoaùt ủoọng. b/- “cai leọ vaứ ngửụứi nhaứ lớ trửụỷng ủaừ saàm saọp tieỏn vaứo vụựi nhửừng roi song, tay thửụực vaứ daõy thửứng.Thửự tửù tửụng ửựng vụựi traọt tửù tửứ ủửựng trửụực.*Ghi nhớ : SGK/112Trật tự từ trong câu có thể : - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói,) - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. c/ “Maọt thaựm toõi cuừng chaỷ sụù,ủoọi con gaựi toõi cuừng chaỷ caàn. III-Luyeọn taọp:* BT1:Giaỷi thớch lớ do saộp xeỏp traọt tửù tửứ trong caực trửụứng hụùp (a,b,c-SGK/112,113).a/ “BaứTrửng, BaứTrieọu. Traàn Hửng ẹaùo, Leõ Lụùi,Quang Trung” b/ - “ẹeùp voõ cuứng,Toồ quoỏ ta ụi!”Keồ teõn caực vũ anh huứng daõn toọc theo thửự tửù xuaỏt hieọn.ẹaỷm baỷo sửù haứi hoứa veà ngửừ aõm cho lụứi noựi.Lieõn keỏt chaởt cheừ vụựi caõu trửụực.- “hoứ oõ tieỏng haựt”Nhaỏựn maùnh veỷ ủeùp cuỷa non soõng ta mụựi ủửụùc giaỷi phoựng.* BT2:Phaõn tớch taực duùng cuỷa vieọc saộp xeỏp traọt tửù tửứ trong moọt soỏ caõu vaờn,caõu thụ sau.a)- “Đầu lũng hai ả tố nga Thỳy Kiều là chị,em là Thỳy Võn.” (Nguyễn Du) Saộp xeỏp theo thửự tự nhất định của sự vật,hiện tượng.b/- “Cuứng laộm,noự coự giụỷ queỷ,haộn cuừng chổ ủeỏn ủi ụỷ tuứ.ễÛ tuứ thỡ haộn coi laứ thửụứng”. (Nam Cao, Chớ Pheứo) Lieõn keỏt chaởt cheừ vụựi caõu trửụực.c/-“Thẻ của nú,người ta giữ.Hỡnh của nú,người ta đó chụp rồi.” (Nam Cao) Nhaỏn maùnh,neõu bật tầm quan trọng cuỷa thẻ vaứ hỡnh.BT3:Vieỏt ủoaùn vaờn nghũ luaọn; giaỷi thớch caựch saộp xeỏp traọt tửù tửứ trong moọt vaứi caõu cuù theồ.*ẹoaùn vaờn tham khaỷo:“Taàm quan troùng cuỷa vieọc hoùc taọp”. ẹoỏi vụựi con ngửụứi, hoùc taọp laứ moọt vieọc voõ cuứng quan troùng./Nhụứ coự hoùc taọp,con ngửụứi mụựi coự hieồu bieỏt saõu hụn,roọng hụn nhửừng ủieàu caàn thieỏt./Hoùctaọp coứn giuựp con ngửụứi coự moọt tửụng lai tửụi ủeùp,moọt ngheà nghieọp vửừng chaộc ủeồ bửụực vaứo ủụứi./Do ủoự,moói ngửụứi chuựng ta haừy tớch cửùc hoùc taọp:Hoùc aờn,hoùc noựi.hoùc goựi,hoùc mụỷCoự nhử theỏ chuựng ta mụựi coự theồ vửừng loứng,yeõn vui trong cuoọc soỏng. * BT 3: Giải thớch:+ Cõu 2: Cụm từ “ sõu hơn, rộng hơn” hài hũa về ngữ õm, liờn kết cõu.+ Cõu 4: “ Học ăn, học núi, học gúi, học mở” sắp xếp theo thứ tự nhất định của cỏc loại học, liờn kết cõu.Hửụựng daón HS hoùc baứi ụỷ nhaứ vaứ chuaồn bũ baứi mụựi 1/ Hửụựng daón tửù hoùc: Giaỷi thớch caựch saộp xeỏp traọt tửù tửứ trong moọt caõu vaờn, caõu thụ cuù theồ.2/ CBBM: Traỷ baứi Taọp laứm vaờn soỏ 6. -Xem laùi caựch laứm baứi nghũ luaọn chửựng minh, giaỷi thớch vaứ ủoaùn vaờn trỡnh baứy luaọn ủieồm. -Nhụự laùi baứi laứm vaứ ủoỏi chieỏu kieỏn thửực ủaừ hoùc, tửù ủaựnh giaự xem baứi mỡnh ủaùt ụỷ mửực ủoọ naứo ủeồ tieỏt sau hoùc tieỏt traỷ baứi Taọp laứm vaờn soỏ 6. Quý thầy cụ và cỏc em học sinhXin chõn thành cảm ơnAn Giang