Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 40: Tiếng Việt Nói giảm nói tránh (Bản hay) - Nguyễn Mai Dung

Trường THCS Cao Viờn.Tổ xó hộiGV: Nguyễn Mai DungNăm học 2012-2013.CHÀO MỪNG QUí THẦY Cễ CÙNG CÁC EMKIỂM TRA BÀI CŨ.1. Thế nào là núi quỏ? Nờu tỏc dụng của núi quỏ?2. Trong cỏc cõu sau cõu nào cú sử dụng biện phỏp tu từ núi quỏ? a. Lớp em chỳ ý nghe cụ giảng bài. b. Bao giờ cõy cải làm đỡnh Gỗ lim thỏi ghộm thỡ mỡnh lấy ta. ( Ca dao) c. Đội trời, đạp đất ở đời Họ Từ tờn Hải vốn người Việt Đụng. (Truyện Kiều,Nguyễn Du) ĐÁP ÁN:Núi quỏ là biện phỏp tư từ phúng đại, quy mụ tớnh chất của sự sự vật, sự việc, hiện tượng được miờu tả để nhấn mạnh, gõy ấn tượng, tăng sức biểu cảm.Ngữ văn 8 - Tiết 40	nói giảm nói tránha. Vỡ vậy, tụi để sẵn mấy lời này, phũng khi tụi sẽ đi gặp cụ Cỏc Mỏc, cụ Lờ – nin và cỏc vị cỏch mạng đàn anh khỏc, thỡ đồng bào cả nước, đồng chớ trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. (HCM, di chỳc).b. Bỏc đó đi rồi, sao Bỏc ơi!Mựa thu đang đẹp, nắng xanh trời. (Tố Hữu, Bỏc ơi).c. Lượng con ụng Độ đõy màRừ tội nghiệp, về đến nhà thỡ bố mẹ chẳng cũn. (Hồ Phương, thư nhà).Vớ dụ 1: Phải bộ lại và lăn vào lũng một người mẹ, ỏp mặt vào bầu sữa núng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trỏn xuống cằm, và gói rụm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ cú một ờm dịu vụ cựng. (Nguyờn Hồng, những ngày thơ ấu).Vớ dụ 2: Ngày mồng một đầu năm hiện lờn thi thể em bộ ngồi giữa những bao diờm (Trớch Cụ bộ bỏn diờm, An- độc-xen). - Hụm nay, bạn ăn mặc lụi thụi quỏ! - Hụm nay, bạn ăn mặc chưa đẹp lắm!Vớ dụ 4:Vớ dụ 3:I. NểI GIẢM NểI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NểI GIẢM NểI TRÁNH:Núi giảm núi trỏnh là biện phỏp tu từ dựng cỏch diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, trỏnh gõy cảm giỏc quỏ đau buồn, ghờ sợ, nặng nề; trỏnh thụ tục, thiếu lịch sự. Cậu Vàng đi đời rồi ụng giỏo ạ !Cậu VàngBị giếtĐi đờiGây cảm giác ghê sợ với người nghe. Không gây cảm giác ghê sợ với người nghe.Hàm ý xót xa, luyến tiếc và đượm chút mỉa maiXỏc định biện phỏp tu từ núi giảm núi trỏnh:Bài văn này bạn phõn tớch chưa được hay lắm. 2. Bỏc đó lờn đường, theo tổ tiờn Mỏc Lờ-nin, thế giới Người Hiền 3. a. Bạn học cũn kộm lắm. b. Bạn cần cố gắng hơn nữa. 4. Lóo làm bộ đấy! Thật ra thỡ lóo chỉ tõm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đõu: lóo vừa xin tụi ớt bả chú Bài tập nhanh Hóy quan sỏt tranh minh hoạ trờn màn hỡnh và dựng phộp núi giảm núi trỏnh để diễn đạt lại cỏc cõu trong những tỡnh huống sau và cho biết ở mỗi tỡnh huống đú, em đó sử dụng cỏch núi giảm núi trỏnh nào?Tình huống 1Anh cỳt ra khỏi nhà tụi ngay!Anh khụng nờn ở đõy nữa!Nói giảm nói tránh bằng cách phủ định từ ngữ trái nghĩaBệnh tỡnh ụng ấy nặng lắm chắc sắp chết rồi!Bệnh tỡnh ụng ấy chắc chẳng cũn được bao lõu nữa.TèNH HUỐNG 2.Núi giảm núi trỏnh bằng cỏch núi trống.TèNH HUỐNG 3.Những đứa trẻ này bố mẹ chết hết rồi, thật đáng thương.Những đứa trẻ mồ côi này thật đáng thương.Nói giảm nói tránh bằng cách dùng từ Hán Việt đồng nghĩaTèNH HUỐNG 4.Cấm trẻ con vào đó.Các cháu vào đó rất nguy hiểm, dễ bị tai nạn.Nói giảm nói tránh bằng cách nói vòngII. LUYỆN TẬP1. Điền cỏc từ ngữ núi giảm núi trỏnh sau đõy vào chỗ trống /.../: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau , cú tuổi, đi bước nữa.Khuya rồi, mời bà................b. Cha mẹ em...từ ngày em cũn rất bộ, em về ở với bà ngoại.c. Đõy là lớp học cho trẻ em ....................d. Mẹ đó ................ rồi, nờn chỳ ý giữ gỡn sức khỏe. e. Cha nú mất, mẹ nú. .Nờn chỳ nú rất thương núđi nghỉchia tay nhaukhiếm thịcú tuổiđi bước nữa2. Trong mỗi cặp cõu dưới đõy, cõu nào cú núi giảm núi trỏnh: a1. Anh phải hũa nhó với bạn bố! a2. Anh nờn hũa nhó với bạn bố! b1. Anh ra khỏi phũng tụi ngay! b2. Anh khụng nờn ở đõy nữa! c1. Xin đừng hỳt thuốc trong phũng! c2. Cấm hỳt thuốc trong phũng!d1. Nú núi như thế là thiếu thiện chớ.d2. Nú núi như thế là ỏc ý.e1. Hụm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.e2. Hụm qua em cú lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi. Làm việc theo nhúm3. Hóy vận dụng cỏch núi giảm núi trỏnh để đặt cõu đỏnh giỏ trong những trường hợp khỏc nhau(mỗi nhúm 2 cõu) Vớ dụ:- Bài thơ của anh dở lắm.- Bài thơ của anh chưa được hay lắm Thảo luận 1. Nếu em là một nhõn chứng ở tũa trong một sự việc nào đú em cú núi giảm núi trỏnh khụng? Vỡ sao?2. Theo em trong trường hợp nào thỡ khụng nờn dựng cỏch núi giảm núi trỏnh? Củng cốNói giảm nói tránhNói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránhCác cách nói giảm nói tránhCảm nhận giá trị nghệ thuật và vận dụng nói giảm nói tránhDẶN DềVề nhà: Bài cũ: Sưu tầm cỏc cõu thơ , cõu văn cú sử dụng biện phỏp núi giảm núi trỏnh và phõn tớch tỏc dụng của nú ? Bài mới: ễn tập cỏc văn bản đó học từ đầu năm đến giờ để chuẩn bị cho bài kiểm tra một tiết.Chào tạm biệt và hẹn gặp lại