Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 73: Văn bản: Nhớ rừng (Thế Lữ)

 âm thầm, lá gai, cỏ sắc.Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,Là khiến cho mọi vật đều im hơi.Ta biết ta chúa tể của muôn loài,Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.Nào đâu những đêm vàng bên bờ suốiTa say mồi đứng uống ánh trăng tan?Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngànTa lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?Đâu những chiều lênh láng máu sau rừngTa đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Ghét những cảnh không đời nào thay đổiNhững cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém;Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u.Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,Nơi ta không còn được thấy bao giờ!Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớnĐể hồn ta phảng phất được gần ngươi,- Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!!!Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơiVới cặp báo chuồng bên vô tư lự.Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớThuở tung hoành hống hách những ngày xưa.Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,Với khi thét khúc trường ca dữ dội,Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,Là khiến cho mọi vật đều im hơi.Ta biết ta chúa tể của muôn loài,Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.Nào đâu những đêm vàng bên bờ suốiTa say mồi đứng uống ánh trăng tan?Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngànTa lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?Đâu những chiều lênh láng máu sau rừngTa đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Ghét những cảnh không đời nào thay đổiNhững cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém;Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u.Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,Nơi ta không còn được thấy bao giờ!Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớnĐể hồn ta phảng phất được gần ngươi,- Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!!!NHỚ RỪNGI. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung *Tác giả -Tác phẩmHãy nêu những nét cơ bản về tác giả Thế Lữ và bài thơ Nhớ rừng?- Nguyễn Thứ Lễ (1907-1989) - Bắc Ninh. Nhà thơ tiêu biểu của Thơ mới - Bài thơ “Nhớ rừng” in trong tập thơ đầu tay “Mấy vần thơ” (1935)Tác giả mượn lời con Hổ để diễn tả tâm trạng tâm của mình* Phương thức biểu đạt: Biểu cảm gián tiếp*. T×m hiÓu chó thÝch:S¾p xÕp c¸c tõ ë cét A cho phï hîp víi c¸ch gi¶i nghÜa ë cét BABNg¹o m¹nOai linhSa c¬Oanh liÖtUÊt hËnC¨m giËn, uÊt øc dån nÐn trong lßngKiªu ng¹o, coi th­êng ng­êi kh¸cSøc m¹nh linh thiªngL©m vµo c¶nh kh«ng may ph¶i thÊt b¹iLõng lÉy, vang déiI. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung * Tác giả -Tác phẩm * Thể thơ và bố cục: So với một số bài thơ đã học về thể thơ có gì khác?+ Thể thơ : Thơ 8 chữ, tự do.+ Bố cục : 3 phần- Khổ 1 + 4: Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú.- Khổ 2 + 3: Nhớ tiếc quá khứ oai hùng nơi rừng thẳm.- Khổ cuối : Nỗi khao khát “Giấc mộng ngàn”* Tìm hiểu chú thíchI. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúGậm một khối căm hờn trong cũi sắt,Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.Hoàn cảnh của Hổ lúc này?- Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.I. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúGậm một khối căm hờn trong cũi sắt,Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua* Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.Em có nhận xét gì về việc sử dụng các thanh bằng, trắc trong 2 câu thơ? Câu 1- 5 thanh trắcCâu 2 – 7 thanh bằng Dồn nén, uất ứcBuông xuôi, mất hết sinh khíGậm, khối căm hờnNằm dàiI. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúGậm một khối căm hờn trong cũi sắt,Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,Chịu ngang bầy với bọn gấu dở hơi,Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.* Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.Hổ thấy những nỗi khổ nào khi ở trong cũi sắt?+ Mất tự do + Biến thành trò chơi+ Ở chung với bọn gấu, cặp báo thấp hènKhông may, sa cơBị hạ nhụcBất bình* Nỗi khổI. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúGậm một khối căm hờn trong cũi sắt,Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,Chịu ngang bầy với bọn gấu dở hơi,Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.* Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.Tìm và cho biết tác dụng của các từ xưng hô trong khổ thơ?* Đại từ xưng hô “Ta” – “lũ người” “bọn”Hổ là vị chúa tể “Ta”. Trong mắt vị chúa tể ấy thì mọi vật xung quanh đều quá bé nhỏ, tầm thường* Nỗi khổ-Các động từ: Gậm, nằm dài, .. -Các hình ảnh : Khối căm hờn, cũi sắt Thể hiện rõ nét nỗi căm uất, tâm trạng ngao ngán của vị chúa tể rừng xanh, không có cách gì thoát ra được, đành buông xuôi, bất lực,-Đại từ xưng hô : Ta Giọng điệuI. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúNay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém;Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u.I. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúNay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém;Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u. Phép liệt kê.Cảnh vườn bách thú hiệnlên qua những hình ảnh nào?Dải nước đen - giả suốiMô gò - thấp kém.Dăm vừng lá ... không bí hiểm Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng cây trồng.Cảnh tượng ấy mang tính chất gì? Cảnh giả tạo, nhân tạo, nhỏ bé, vô hồnI. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúNay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém;Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u. Cảnh giả tạo, nhân tạo nhỏ bé, vô hồnNhận xét của em về nhịp thơ, giọng thơ?-Cách ngắt nhịp ngắn, dồn dập, kéo dài.-Giọng giễu nhại.I. ĐỌC CHó THÝCH1. Đọc 2. Tìm hiểu chung II. T×M HIỂU VĂN BẢNTâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thúNay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém;Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u.-Phép liệt kê.-Cách ngắt nhịp ngắn, dồn dập, kéo dài.-Giọng giễu nhại.=>Th¸i ®é ch¸n ch­êng, khinh ghÐt cao ®é ®èi víi c¶nh v­ên b¸ch thó cña con hæ.=> Nçi c¨m hËn cuéc sèng thùc t¹i mÊt tù do.=> NiÒm khao kh¸t tù do.Tâm trạng này của con hổ giống với tâm trạng nào của người dân Việt Nam mất nước thời bấy giờ? Vậy hai khổ thơ (1 và 4) cho em thấy điều gì? Những nghệ thuật đó muốn thể hiện thái độ gì, phản ứng nào của Hổ? Khổ 1 và 4: ThÓ hiÖn râ nÐt nçi c¨m uÊt, t©m tr¹ng ngao ng¸n, bu«ng xu«i bÊt lùc, ch¸n ch­êng, khinh ghÐt cao ®é ®èi víi c¶nh v­ên b¸ch thó cña con hæ. Nçi c¨m hËn cuéc sèng thùc t¹i mÊt tù do.=> NiÒm khao kh¸t tù do.. *Nh÷ng thµnh c«ng về nghệ thuật cña hai khæ th¬ 1 vµ 4: -Tõ ng÷ mang tÝnh biÓu c¶m cao.- H×nh ¶nh th¬ cã ý nghÜa biÓu t­îng thÝch hîp.=> T¹o thuËn lîi trong viÖc nãi lªn t©m sù, c¶m høng l·ng m¹n cña nhµ th¬. * Bài tập nhanh2. Caûnh con hoå ôû choán giang sôn huøng vó.Ta soáng maõi trong tình thöông noãi nhôùThuôû tung hoaønh hoáng haùch nhöõng ngaøy xöa. Nhôù caûnh sôn laâm, boùng caû, caây giaø, Vôùi tieáng gioù gaøo ngaøn, vôùi gioïng nguoàn heùt nuùi, Vôùi khi theùt khuùc tröôøng ca döõ doäi, Ta böôùc chaân leân, doõng daïc, ñöôøng hoaøng, Löôïn taám thaân nhö soùng cuoän nhòp nhaøng, Vôøn boùng aâm thaàm, laù gai, coû saéc. Trong hang toái, maét thaàn khi ñaõ quaéc, Laø khieán cho moïi vaät ñeàu im hôi. Ta bieát ta chuùa teå caû muoân loaøi, Giöõa choán thaûo hoa khoâng teân, khoâng tuoåi. 2. Caûnh con hoå ôû choán giang sôn huøng vó.- boùng caû, caây giaø - gioù gaøo ngaøn gioïng nguoàn heùt nuùi- theùt khuùc  döõ doäi - duøng nhieàu tính töø, ñoäng töø maïnh=> huøng vó, lôùn lao, ñaày bí aånTiết 73-74CÁM ƠN CÁC THẦY CÔ VÁC EM, XIN CHÀO TẠM BIỆT!