Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Câu ghép

 Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy , nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. (Thanh Tịnh, Tôi đi học) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.(2) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.(5)Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.(7)VNVNCNCNCN(Câu có một cụm chủ vị lớn bao 2 cum C – V nhỏ ) VN VNCN(Câu có một cụm chủ vị ) CN3 CN2CN1VN3VN1VN2(Câu có 3 cụm chủ vị không bao chứa nhau) Kiểu cấu tạo câuCâu cụ thểCâu có một cụm C - VCâu có 2 hoặc nhiều cụm C-VCụm C - V nhỏ nằm trong cụm C - V lớn. ( cụm C - V bao nhau )Cụm C -V không bao chứa nhauSắp xếp:a) Tôi // quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy/ nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. b) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi / âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. c) Cảnh vật xung quanh tôi / đều thay đổi, vì chính lòng tôi / đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi / đi học.Câu bCâu aCâu cGhi nhớ 1: Câu ghép là câu do 2 hoặc nhiều cụm C - V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C - V được gọi là một vế câu.II- Cách nối các vế câu:Tìm thêm các câu gheùp trong đoạn trích ở mục I ? Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. (1) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy , nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.(3) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.(6) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.(7)(Thanh Tịnh, Tôi đi học) Phân tích cấu tạo của cỏc cõu ghộp và cỏch nối cỏc vế cõu?Hằng năm cứ vào cuối thu , lỏ ngoài đường rụng nhiều và trờnkhụng cú những đỏm mõy bàng bạc , lũng tụi lại nao nức nhữngkỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .Những ý tưởng ấy tụi chưa lần nào ghi lờn giấy , vỡ hồi ấy tụi khụng biết ghi và ngày nay tụi khụng nhớ hết . Con đường này tụi đó quen đi lại lắm lần , nhưng lần nàytự nhiờn / thấy lạ . Cảnh vật chung quanh tụi đều thay đổi , vỡ chớnh lũng tụi đang cú sự thay đổi lớn : hụm nay tụi đi học . C1V1C2V2C3V3C1V1C2V2C3V3C1V1v2C1V1C2V2C3V3( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )Cỏc vế trong những cõu ghộp sau được nối với nhau bằng phương tiện nào ?Cặp quan hệ từ : vỡ nờn 2 : Cõy non vừa trồi , lỏ đó xoà sỏt mặt đất .Cặp phú từ : vừa  đó 3 : Nước sụng dõng lờn bao nhiờu , đồi nỳi dõng cao bấy nhiờu .Cặp đại từ : bao nhiờu  bấy nhiờu 4 : Mẹ bảo đi đường này , nú lại đi đường kia Cặp chỉ từ : này  kia 1 : Vỡ trời mưa to nờn Hà Nội ngập lụt . Ghi nhớ 2 : Có hai cách nối các vế câu. Dùng những từ có tác dụng nối. Cụ thể:	+ Nối bằng một quan hệ từ.	+ Nối bằng một cặp quan hệ từ.	+ Nối bằng một cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ thường đi đôi với nhau ( cặp từ hô ứng). Không dùng từ nối: Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.III. Luyện tậpBài tập 1: Tỡm câu ghép trong đoạn sau, cho biết mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào?a.  Dần buông chị ra, đi con!  Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần!  Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa.  Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!  Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.  Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.	 (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)b.  Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.  Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi. 	 (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) ,,,,,,,,Giá,,,Bài tập 2 : trang 113Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đõy hóy đặt một cõu ghộp . a/ Vỡ  nờn b/ Nếu thỡ c/ Tuy  nhưng d/Không nhữngmà(hoặc không chỉmà)Vờ duỷ:Vỗ trồỡi mổa nón õổồỡng lỏửy lọỹi.Nóỳu em cọỳ gàừng thỗ em seợ õaỷt õổồỹc kóỳt quaớ cao hồn.Tuy Lan coù hoaỡn caớnh khoù khàn nhổng baỷn ỏỳy luọn laỡ hoỹc sinh gioới.Khọng nhổợng Lan hoỹc gioới maỡ baỷn ỏỳy coỡn laỡ mọỹt cỏy vàn nghóỷ cuớa lồùp.Bài 3: Chuyển đổi cõu ghộp.a) Bỏ bớt một quan hệ từ.b) Đảo lại trật tự cỏc vế cõu.Vớ dụ: Nếu em cố gắng thỡ em sẽ đạt kết quả cao hơn.Em cố gắng thỡ em sẽ đạt được kết quả cao hơn.Em sẽ đạt được kết quả cao hơn nếu em cố gắng.Bài tập 4 trang 114Đặt cõu ghộp với mỗi cặp từ hụ ứng dưới đõy : a / vừa đó b/ đõu đấy c/  càng càng Vớ dụ:Tụi vừa đi được một lỳc, nú đó đến.Mẹ đi đõu, em bộ theo đấy.Trời càng mưa to, giú càng thổi mạnh.Cõu hỏi thảo luận : So sỏnh cõu đơn mở rộng thành phần với cõu ghộp .Giống nhau : Đều cú từ 2 cụm c – v trở lờnKhỏc nhau : *Cõu đơn mở rộng thành phần cú một cụm c – v làm nũng cốt , cỏc cụm c – v cũn lại bị bao chứa bờn trong thành phần nào đú của cõu * Cõu ghộp cú cỏc cụm c – v khụng bao chứa nhau , mỗi cụm c – v làm thành một vế cõu Cách nhận biết quan hệ giữa các vếDựa vào văn cảnh, hoàn cảnh giao tiếpDựa vào dấu hiệu hình thứcHệ thống kiến thức về câu ghépHệ thống kiến thức về câu ghép