Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiếng Việt Tiết 114: Lựa chọn trật tự từ trong câu - Trường THCS Nguyễn Đức Cảnh

g nghĩa.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lớ thuyết I.Nhận xột chung1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột- cú 6 cỏch thay đổi trật tự từ mà khụng làm thay đổi nghĩa cơ bản của cõu: a. Cai lệ gừ đầu roi xuống đất, thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ. b. Cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, gừ đầu roi xuống đất. c. Thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, cai lệ gừ đầu roi xuống đất. d. Bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, cai lệ gừ đầu roi xuống đất,thột. e. Bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, gừ đầu roi xuống đất,cai lệ thột. g. Gừ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, cai lệ thột. Hãy chỉ rõ hiệu quả diễn đạt của câu in đậm trong đoạn trích. Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng. Gừ đầu roi xuống đất, cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ: - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! (Ngô Tất Tố- Tắt đèn)A.Lớ thuyết I.Nhận xột chung1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột - cú 6 cỏch thay đổi trật tự từ mà khụng làm thay đổi nghĩa cơ bản của cõu.- cỏch viết của tỏc giả nhằm mục đớch: nhấn mạnh sự hung hón của cai lệ và để liờn kết cõu.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂULần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy. Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.(a) Cai lệ gừ đầu roi xuống đất, thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ: -Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!→ chủ yếu liên kết với câu trước và câu sau Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy.Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.(b) Cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ,gừ đầu roi xuống đất: - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!→ chỉ liên kết với câu trướcLần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy. Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.(c)Thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, cai lệ gừ đầu roi xuống đất: - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!→ không liên kếtLần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.(d)Bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, cai lệ gừ đầu roi xuống đất,thột: - Thằng kia! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!→ chỉ liên kết với câu sauLần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.(e)Bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, gừ đầu roi xuống đất,cai lệ thột. - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!→ chỉ liên kết với câu sauLần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn.Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.(g)Gừ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ, cai lệ thột. - Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua,cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!→ để nhấn mạnh và liên kết với câu sauLỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUCõuNhấn mạnh sự hung hónLiờn kết chặt với cõu đứng trướcLiờn kết chặt với cõu đứng sauakhôngcócóbkhôngcókhôngckhôngkhôngkhôngdkhôngkhôngcóekhôngkhôngcógcókhôngcóLỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lớ thuyết I.Nhận xột chung1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột - cú 6 cỏch thay đổi trật tự từ mà khụng làm thay đổi nghĩa cơ bản của cõu.Cỏch viết của tỏc giả nhằm mục đớch: nhấn mạnh sự hung hón của cai lệ và để liờn kết cõu.Trật tự từ sắp xếp khỏc nhau tạo ra những sắc thỏi nghĩa khỏc nhau. Nhận xột chungTrong một cõu cú thể cú nhiều cỏch sắp xếp trật tự từ, mỗi cỏch đem lại hiệu quả diễn đạt riờng. Người núi (người viết ) cần biết lựa chọn trật tự từ thớch hợp với yờu cầu giao tiếp. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lớ thuyết I.Nhận xột chungII.Một số tỏc dụng của sự sắp xếp trật tự từ1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột Ngữ liệu 1-a.Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của cỏc hoạt động.  giật phắt cỏi thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu.- Chị Dậu xỏm mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUII.Một số tỏc dụng của sự sắp xếp trật tự từ1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột Ngữ liệu 1-a.Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của cỏc hoạt động.-b.Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp và thứ tự xuất hiện của các nhân vật. cai lệ và người nhà lí trưởng  cai lệ có thứ bậc cao hơn.-roi song,tay thước và dây thừng→ cai lệ: mang roi song, đi trước. → người nhà lí trưởng: mang tay thước và dây thừng, đi sau. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUII.Một số tỏc dụng của sự sắp xếp trật tự từ1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột Ngữ liệu 1Ngữ liệu 2 a)Tre giữ làng,giữ nước,giữ mái nhà tranh,giữ đồng lúa chín. B T T B B B T Tb)Tre giữ mái nhà tranh,giữ đồng lúa chín,giữ làng, giữ nước.c)Tre giữ làng,giữ mái nhà tranh,giữ đồng lúa chín, giữ nước.→ cách a (cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn vi có sự hài hoà về ngữ âm.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lớ thuyết I.Nhận xột chung1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột -Cỏch viết của tỏc giả nhằm mục đớch: nhấn mạnh sự hung hón của cai lệ và để liờn kết cõu.II.Một số tỏc dụng của sự sắp xếp trật tự từ1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột Ngữ liệu 1 - a. Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của cỏc hoạt động. - b. Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và thứ tự xuất hiện của các nhân vật. Ngữ liệu 2 - Cách a (cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn vi có sự hài hoà về ngữ âm.Trật tự từ trong câu có thể : - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự của hoạt động, trình tự quan sát của người nói,) - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.Tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong câu:LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lớ thuyết I.Nhận xột chung1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột - Cỏch viết của tỏc giả nhằm mục đớch:nhấn mạnh sự hung hón của cai lệ và để liờn kết cõu.II.Một số tỏc dụng của sự sắp xếp trật tự từ1.Tỡm hiểu ngữ liệu/sgk2.Nhận xột Ngữ liệu 1 -a. trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của cỏc hoạt độn -b.trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và thứ tự xuất hiện của các nhân vật Ngữ liệu 2 -cách a(cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn vi có sự hài hoà về ngữ âmIII.Ghi nhớ1,2 /SGK/112LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lí thuyếtB. Luyện tậpa. Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện trong lịch sử.b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của tổ quốc. Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm cho khổ thơ.c. Lặp lại từ và cụm từ "mật thám’và “đội con gái” để tạo liên kết với câu đứng trước.a.Bà Trưng, Bà Triệu,Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trungb. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi! Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca...c.- Âý cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn: - Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần.Chỉ rõ hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu sau:CâuHiệu quả diễn đạt1.Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra sân.2.Nhanh như cắt, chị Dậu nắm ngay được gậy của hắn.3.Mưa xuân trên biển thuyền yên bãi Tôm cá chắc đầy phiên chợ mai.4.Trong đình, đèn thắp sáng trưng, nha lệ lính tráng, kẻ hầu người hạ đi lại rộn ràng.Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động. Nhấn mạnh đặc điểm của sự vật.Tạo nhịp điệu hài hoà uyển chuyển.Thể hiện thứ bậc quan trọng của sự vật.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUA.Lớ thuyết I.Nhận xột chungNhận xột ngữ liệu /sgk - Cỏch viết của tỏc giả nhằm mục đớch:nhấn mạnh sự hung hón của cai lệ và để liờn kết cõu.II.Một số tỏc dụng của sự sắp xếp trật tự từ.Nhận xột ngữ liệu /sgk Ngữ liệu 1:-a. trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của cỏc hoạt động -b.trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và thứ tự xuất hiện của các nhân vật Ngữ liệu 2: cách a(cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn vi có sự hài hoà về ngữ âmIII.Ghi nhớ/SGK/112B Luyện tập a. Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện trong lịch sử b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của tổ quốc. Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm cho khổ thơ c. Lặp lại từ và cụm từ “mật thám”và “đội con gái” để tạo liên kết với câu đứng trướcC.Củng cốHướng dẫn về nhà:- Học kĩ các mục ghi nhớ.- Đặt 5 câu trần thuật có tác dụng nhấn mạnhhình ảnh, đặc điểm của sự vật.cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh đã chú ý lắng nghe