Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 105,106: Tìm hiểu văn bản Thuế (Nguyễn Ái Quốc)

chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh!Chào mừng quí thầy cơ cùng các em đến với tiết học hơm nayTiÕt 105 -106 V¨n b¶n THUẾ MÁU (TRÍCH BẢN ÁN CHẾ ĐỘ THỰC DÂN PHÁP) NGUYỄN ÁI QUỐCEm h·y giíi thiƯu vµi nÐt vỊ t¸c gi¶?I. Đọc – Tìm hiểu chú thích 1. Đọc: 2. Tác giả – tác phẩm: -Nguyễn Ái Quốc (HCM).Văn chính luận chiếm vị trí quan trọng trong sự nghiệp thơ văn Hồ Chí Minh. -“Thuế máu” được trích từ chương I của “Bản án chế độ thực dân Pháp” (Gồm 12 chương viết ở Pari năm 1925)(viết bằng tiếng Pháp )của Nguyễn Aùi Quốc. + Tác phẩm đã tố cáo và kết án chủ nghĩa thực dân Pháp, nói lên tình cảnh khốn cùng của người dân thuộc địa, thể hiện ý chí chiến đấu giành độc lập tự do cho các dân tộc bị áp bức của Nguyễn Aùi Quốc. -Nghị luận-Chủ yếu dùng lí lẽ kết hợp dẫn chứng làm sáng tỏ vấn đề. 3. Giải nghĩa từ:.Em biết gì về tác phẩm này?ĐÇu thÕ kØ XX, c¸c n­íc ®Õ quèc thi nhau x©m l­ỵc nhiỊu n¬i trªn thÕ giíi nh»m v¬ vÐt cđa c¶i vµ nh©n lùc khiÕn ®êi sèng cđa nh©n d©n ë c¸c n­íc thuéc ®Þa v« cïng khỉ nhơc. Lµn sãng c¸ch m¹ng ®ang lªn m¹nh mÏ ë kh¾p n¬i. ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt bïng nỉ, c¸c n­íc ®Õ quèc tranh giµnh nhau quyỊn lỵi, ®Èy nh©n d©n lao ®éng ë nhiỊu n¬i vµo lß lưa chiÕn tranh th¶m khèc.Em hiĨu g× vỊ tªn gäi cđa v¨n b¶n? ThuÕ m¸u lµ thø thuÕ ®¸nh b»ng x­¬ng m¸u vµ sinh m¹ng cđa ng­êi d©n thuéc ®Þa.V¨n b¶n ®­ỵc chia lµm mÊy phÇn?Néi dung tõng phÇn? 3 phÇn:-ChiÕn tranh vµ ng­êi b¶n xø.-ChÕ ®é lÝnh t×nh nguyƯn.-KÕt qu¶ cđa sù hy sinh. C¸ch ®Ỉt tªn c¸c phÇn cã ý nghÜa g×?3 phÇn-ChiÕn tranh vµ ng­êi b¶n xø.-ChÕ ®é lÝnh t×nh nguyƯn.-KÕt qu¶ cđa sù hy sinh. -> Gỵi lªn qu¸ tr×nh lõa bÞp, bãc lét ®Õn cïng kiƯt “thuÕ m¸u” cđa thùc d©n Ph¸p.(?) So s¸nh th¸i ®é cđa quan cai trÞ ®èi víi ng­êi d©n thuéc ®Þa ë hai thêi ®iĨm?-Tr­íc chiÕn tranh:+BÞ xem lµ gièng ng­êi h¹ ®¼ng (tªn An-nam-mÝt bÈn thØu).+BÞ ®èi xư, ®¸nh ®Ëp nh­ sĩc vËt(giái kÐo xe vµ ¨n ®ßn )->Khinh miƯt-Trong chiÕn tranh:+§­ỵc quan t©ng bèc, vç vỊ (con yªu, b¹n hiỊn)+§­ỵc phong danh hiƯu cao quý (chiÕn sÜ b¶o vƯ c«ng lÝ vµ tù do)-> §Ị cao.II. Đọc – Tìm hiểu văn bản * Thủ đoạn, mánh khóe nham hiểm của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân các xứ thuộc địa 1. Chiến tranh và người bản xứ:-Thái độ của bọn cai trị +Người dân bị xem như súc vật, bẩn thiểu. -Họ đột ngột xa rời quê hương, vợ con, chết thảm thương, kiệt sức, trở thành vật hi sinh cho bọn thực dân. -Chứng cứ xác thực, lập luận chặt chẽ rõ ràng giọng văn nghị luận mĩa mai châm biếm. Dùng phép đối, tương phản. -Sử dụng yếu tố tự sự dưới hình thức liệt kê các tư liệu.-Hình tượng hóa các chứng cứ và lời bình dưới dạng các hình ảnh biểu tượng. => Thể hiện qua lời nói tráo trở, lừa dối :Trước chiến tranh họ là nô lệ,chiến tranh xảy ra họ là anh hùng cứu quốc, chiến tranh kết thúc họ lại trở về với thân phận nô lệ. Thảo luận : (?) Vì sao trong chiến tranh người dân thuộc địa lại được đối xử tốt như vậy?-Tr­íc chiÕn tranh:BÞ xem lµ gièng ng­êi h¹ ®¼ng(tªn An-nam-mÝt bÈn thØu)BÞ ®èi xư, ®¸nh ®Ëp nh­ sĩc vËt (giái kÐo xe vµ ¨n ®ßn )->Khinh miƯt-Trong chiÕn tranh:+§­ỵc quan t©ng bèc, vç vỊ (con yªu, b¹n hiỊn)+§­ỵc phong danh hiƯu cao quý (chiÕn sÜ b¶o vƯ c«ng lÝ vµ tù do)-> §Ị cao.*Thđ ®o¹n h¹ m×nh ®Ĩ biÕn ng­êi d©n thuéc ®Þa thµnh nh÷ng vËt hy sinh b¶o vƯ quyỊn lùc, lỵi Ých cđa bän thùc d©n.2. Chế độ lính tình nguyện. -Vây bắt, cưỡng bức-Dọâ nạt, làm tiền,trói, xích, đàn áp dã man. -Trước chính quyền chúng rêu rao là người dân tự nguyện đầu quân. -Trong khi thực tế lính đi trên đường bị túm trói hoặc bị nhốtHai bên là những nòng súng đã lên đạn sẳn. -Nhũng lạm +Ăn tiền công khai từ việc tuyển quân.+Tự do làm tiền không luật lệ. -Là cơ hội làm giàu củng cố địa vị, tăng quan tiến chức của bọn quan chức. -Lời lẽ đanh thép, mĩa mai, lập luận phản bác. -Tố cáo mĩa mai chế độ cầm quyền. -Tôn trọng sự thật khách quan.-Vạch trần thủ đoạn lường gạt tàn bạo. => Thể hiện qua hành động : bắt người dân thuộc địa phải rời bỏ quê hương, làm việc cất lực trong các nhà máy, bỏ xác trân các chiến trường.ChiÕn tranh x¶y ra ng­êi d©n thuéc ®Þa ph¶i chÞu sè phËn nh­ thÕ nµo?*Ng­êi ra trËn:-Xa gia ®×nh, quª h­¬ng.-BiÕn thµnh vËt hy sinh: Ph¬i th©yXuèng ®¸y biĨn- b¶o vƯ thủ qu¸i.Bá x¸c, bÞ tµn s¸t...-> Giäng ®iƯu Èn chøa xãt xa tr­íc nh÷ng c¸i chÕt v« nghÜa cđa ng­êi lÝnh thuéc ®Þa.ChiÕn tranh x¶y ra ng­êi d©n thuéc ®Þa ph¶i chÞu sè phËn nh­ thÕ nµo?*Ng­êi ë hËu ph­¬ng:-KiƯt søc trong x­ëng thuècsĩng. -NhiƠm khÝ ®éc-> ChÕt v× bƯnh tËt.(?)T¸c gi¶ ®­a sè liƯu cơ thĨ vỊ sè ng­êi thiƯt m¹ng nhằm mục đích g×?Ph¬i bµy sè phËn th¶m th­¬ng cđa ng­êi d©n thuéc ®Þa qua ®ã lµm râ bé mỈt lõa bÞp, bØ ỉi cđa bän thùc d©n.T¨ng søc thuyÕt phơc 3. Kết quả của sự hy sinh: -Trở về với giống người bẩn thiểu. -Bị tước đoạt tất cả của cải, bị đánh đập, đối xử như gia súc, sau khi bị bóc lột. -> Đó là bộ mặt tráo trở tàn nhẫn của thực dân và sự nhục nhã của người dân sau khi bị bắt vào cuộc chiến tranh.=> Số phậân của những người dân thuộc địa: đáng thương,khón khổ, bị lừa dối,bị áp bức, bị đẩy vào tình cảnh cùng quẫn,Họ là nạn nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham hiểm của thực dân Pháp. * Ghi nhớ SGK/T92(?) Em có nhận xét gì về nghệ thuật Bác sử dụng lật tẩy bộ mặt thật của thực dân Pháp Nghệ thuật đối lập .Dùng từ ngữ mĩa mai hài hước.4/ Nghệ thuật:Có tư liệu phong phú, xác thực, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm.Thể hiện giọng điệu đanh thép.Sử dụng ngòi bút trào phúng sắc sảo, giọng điệu mỉa mai.5/ Ýù nghĩa văn bản.Văn bản có ý nghĩa như một “bản án” tố cáo thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo của bọn thực dân đẩy người dân thuộc địa vào các lò lửa chiến tranh. Câu hỏi, bài tập củng cố1/ Thái độ của quan cai trị thực dân đối với những người dân thuộc địa sau khi chiến tranh kết thúc như thế nào? a. Rủ bỏ mọi lời hứa và đối xử tàn tệ với những người dân thuộc địa. b. Rủ bỏ mọi lời hứa hẹn. c. Đối xử tàn tệ với những ngưiời dân thuộc địa. d. Nồng nhiệt chào đón họ trở về. 2/ Đọc diễn cảm lại 1 đoạn em thích, phân tích ? Hướng dẫn học sinh tự học :-Học bài + thuộc ghi nhớ + Hoàn chỉnh các BT vào VBTNV. -Chuẩn bị: “Đi bộ ngao du” +Đọc trước nội dung SGK 98-99-100+Soạn câu hỏi 1,2,3 SGK/T101+Đọc tìm hiểu chú thích SGK T/100 nhà văn Pháp t¹m biƯt c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em!