Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 43: Tiếng Việt Câu ghép

nón mẹ lần đầu đi đến trường , lòng tôi lại tưng bừng rộn rã .Buổi mai hôm ấy,một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp . Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần , nhưng lần này tự nhiên thấy lạ . Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi dang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học. ( Thanh Tịnh , Tôi đi học )Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép . Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng . Buổi mai hôm ấy,một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp . Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi dang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học. ( Thanh Tịnh , Tôi đi học ) Đọc đoạn trích sau :1. Tôi quên sao được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòngtôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng . C3 C2 V3 Bổ ngữ V2 VN1Bổ ngữ CN1 -Cụm CN1 – VN1 “Tôi.. quang đãng” làm nòng cốt câu .Cụm C2 – V2 “ những cảm giácquang đãng”BN cho ĐT “ quên” .Cụm C3 – V3 “ mấy cànhquang đãng” BN cho ĐT “ nảy nở” .Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép . Câu mở rộng thành phần phụ ngữ sau trong cụm động từ (Hai cụm C2-V2 và C3-V3 là phụ ngữ sau cho động từ trung tõm “quờn” và “ nảy nở”. Giữa chỳng cú mối quan hệ so sỏnh: “như”) 2 . Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường dài và hẹp . C V 3. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học V3 C3 V2 C2 V1 C1 Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .1. Tôi quên sao được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòngtôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng .=> Cõu mở rộng thành phần phụ ngữ.=> Một cụm C- V làm nòng cốt câu . => Câu có 3 Cụm C- V không bao chứa nhau, tạo thành 3 vế câu . Câu đơn Câu ghépTiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .Kiểu cấu tạo câuCâu cụ thểCâu có một cụm C - VCụm C - V nhỏ nằm trong cụm C – V lớnCác cụm C – V không bao chứa nhau Câu cóhai hoặc nhiều cụm C - V Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh , mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường dài và hẹp .Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học .Câu đơnCâu ghépCâu mở rộng thành phầnTiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép . Do hai hoặc nhiều cụm C –V không bao chứa nhau tạo thành . Mỗi cụm C – V này được gọi là một vế câu . Bài tập nhanh : Tìm câu ghép trong những câu còn lại . Hằng năm cứ vào cuối thu ,lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường . Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng . Những ý tưởng ấy tôi chưa bao giờ ghi lên giấy , vì hồi ấy tôi chưa biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết . Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu đi đến trường , lòng tôi lại tưng bừng rộn rã .Buổi mai hôm ấy,một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp . Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần , nhưng lần này tự nhiên thấy lạ . Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi dang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học. ( Thanh Tịnh , Tôi đi học )Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép . Do hai hoặc nhiều cụm C –V không bao chứa nhau tạo thành . Mỗi cụm C – V này được gọi là một vế câu . Bài tập nhanh : Câu ghép trong những câu còn lại : Hằng năm cứ vào cuối thu ,lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường . Những ý tưởng ấy tôi chưa bao giờ ghi lên giấy , vì hồi ấy tôi chưa biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết . Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần , nhưng lần này tự nhiên thấy lạ . ( Thanh Tịnh , Tôi đi học )Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép . Do hai hoặc nhiều cụm C –V không bao chứa nhau tạo thành . Mỗi cụm C – V này được gọi là một vế câu . Ghi nhớ : sgk / 112 .Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .II . cách nối các vế câu .ví dụ : Hằng năm cứ vào cuối thu , lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học . 3) Khi hai người lên gác thì Giôn – xi đang ngủ .5) Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn ; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào 4) Bạn Hoa càng nói mọi người càng chú ý .- Nối bằng một quan hệ từ .- Nối bằng cặp quan hệ từ . Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây, hãy đặt một câu ghép . a)Vì nên...(hoặc bởi vì cho nên ; sở dĩ  là vì ) b) Nếu thì(hoặc hễthì ; giá  thì)Bài tập 2/113 .Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .II . cách nối các vế câu .ví dụ : Hằng năm cứ vào cuối thu , lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học . 3) Khi hai người lên gác thì Giôn – xi đang ngủ .5) Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn ; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào 4) Bạn Hoa càng nói mọi người càng chú ý .- Nối bằng một quan hệ từ .- Nối bằng cặp quan hệ từ .- Nối bằng cặp phó từ.- Giữa các vế câu thường dùng dấu phẩy , dấu hai chấm hoặc dấu chấm phẩy.Ghi nhớ : sgk / 112Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .II . cách nối các vế câu .- Nối bằng một quan hệ từ - Nối bằng cặp quan hệ từ - Nối bằng từ hô ứng( cặp phó từ,chỉ từ hay đại từ).- Không dùng từ nối (giữa các vế câu thường dùng dấu phẩy , dấu hai chấm hoặc dấu chấm phẩy).III . Luyện tập Bài 1: Tìm câu ghép trong các đoạn trích dưới đây . Cho biết trong mỗi câu ghép , các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào ? a) _ Dần buông chị ra , đi con ! Dần ngoan lắm nhỉ ! U van Dần , u lạy Dần ! Dần hãy để cho chị đi với u , đừng giữ chị nữa . Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu , thầy Dần mới dược về với Dần chứ ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế , Dần có thương không.Nếu Dần không buông chị ra , chốc nữa ông lí vào đây , ông ấy trói nốt cả u , trói nốt cả Dần nữa đấy . b) Cô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ không ra tiếng . Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh , đầu mẩu gỗ , tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn , mà nhai , mà nghiền cho kì nát vụn mới thôiTiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .II . cách nối các vế câu .- Nối bằng một quan hệ từ . - Nối bằng cặp quan hệ từ . - Nối bằng từ hô ứng( cặp phó từ,chỉ từ hay đại từ).- Không dùng từ nối( giữa các vế câu thường dùng dấu phẩy , dấu hai chấm hoặc dấu chấm phẩy ) .III . Luyện tập Bài 1/113. Những câu ghép và cách các vế câu được nối với nhau trong các đoạn trích đó là :b) - Cô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ không ra tiếng . - Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh , đầu mẩu gỗ , tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn , mà nhai , mà nghiền cho kì nát vụn mới thôi(Nối bằng dấu phẩy,một quan hệ từ: Nếu) (Nối bằng dấu phẩy,một quan hệ từ: Giá ) b) - Cô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ không ra tiếng . - Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh , đầu mẩu gỗ , tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn , mà nhai , mà nghiền cho kì nát vụn mới thôi .- U van Dần , u lạy Dần ! - Dần hãy để cho chị đi với u , đừng giữ chị nữa . - Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu , thầy Dần mới dược về với Dần chứ ! - Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế , Dần có thương không. - Nếu Dần không buông chị ra , chốc nữa ông lí vào đây , ông ấy trói nốt cả u , trói nốt cả Dần nữa đấy . - U van Dần , u lạy Dần ! - Dần hãy để cho chị đi với u , đừng giữ chị nữa . - Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu , thầy Dần mới dược về với Dần chứ ! - Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế , Dần có thương không. - Nếu Dần không buông chị ra , chốc nữa ông lí vào đây , ông ấy trói nốt cả u , trói nốt cả Dần nữa đấy . Tiết 43 : câu ghép I . đặc điểm của câu ghép .II . cách nối các vế câu .- Nối bằng một quan hệ từ - Nối bằng cặp quan hệ từ - Giữa các vế câu thường dùng dấu phẩy , dấu hai chấm hoặc dấu chấm phẩy.III . Luyện tập Bài tập 2/113.Bài tập1/113. Chuyển những câu ghép em vừa đặt thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau :Bỏ bớt một quan hệ từ . b) Đảo lại trật tự các vế câu. Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng sau :vừa đã( hoặc mớiđã ; chưa  đã)b) đâu đấy( hoặc nàonấy ; sao  vậy)c) càng càng Bài tập 3/113.Bài tập 4/114.Bài tập 5/114. Viết một đoạn văn ngắn về một trong cỏc đề tài sau ( trong đoạn văn cú sử dụng ớt nhất là một cõu ghộp ) : a/ Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông.b/ Tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn . Hướng dẫn :Bước 1: Lựa chọn đề tài .Bước 2 : Xỏc định cấu trỳc đoạn văn ( Quy nạp , diễn dịch, song hành )Bước 3 : Viết cỏc cõu văn . Bước 4 : Kiểm tra tớnh liờn kết của đoạn văn .Bước 5 : Gạch chõn cõu ghộp đó sử dụng trong đoạn văn .- Nối bằng từ hô ứng( cặp phó từ,chỉ từ hay đại từ).Tiết 43 : câu ghépI . đặc điểm của câu ghép .II . cách nối các vế câu .- Nối bằng một quan hệ từ - Nối bằng cặp quan hệ từ .- Giữa các vế câu thường dùng dấu phẩy , dấu hai chấm hoặc dấu chấm phẩy.III . Luyện tập Do hai hoặc nhiều cụm C –V không bao chứa nhau tạo thành . Mỗi cụm C – V này được gọi là một vế câu .Ghi nhớ : sgk / 112Ghi nhớ : sgk / 112 Về nhà - Học thuộc bài- Làm các bài tập còn lại, các bài tập trong vở bài tập- Chuẩn bị bài tìm hiểu chung về văn thuyết minh- Nối bằng từ hô ứng( cặp phó từ,chỉ từ hay đại từ).