Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 53: Dấu ngoặc kép - Mai Lâm

Chào các em hôm nay chúng ta 	cùng đi tìm hiểu bài học Tiết 53 : Dấu ngoặc képGiỏo viờn dạy : Mai Lõm Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng 1.Ví dụ : Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?a, Thánh Găng-đi có một phương châm : “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn ”. ( Theo Lâm Ngữ Đường , Tinh hoa xử thế )b, Nhìn từ xa , cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng , nhưng thực ra “ dải lụa” ấy nặng tói 17 nghìn tấn! ( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)c, Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “ văn minh” , “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người. ( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)d, Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà” , “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,...ra đợi. (Ngữ văn 7, tập hai ) Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ: a,Thánh Găng-đi có một phương châm : “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn ”. ( Theo Lâm Ngữ Đường , Tinh hoa xử thế ) Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ 2. Nhận xétDấu ngoặc kép được dùng để :a. Đánh dấu lời dẫn trực tiếp Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ 2. Nhận xétb. Nhìn từ xa , cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng , nhưng thực ra “ dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn! ( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử) Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ 2. Nhận xét Dấu ngoặc kép được dùng để :a. Đánh dấu lời dẫn trực tiếp b. Đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt (hình thành trên cơ sơ phương thức ẩn dụ) Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ2. Nhận xétc,Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người. ( Thép Mới, Cây tre Việt Nam) Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ 2. Nhận xétDấu ngoặc kép được dùng để :a. Đánh dấu lời dẫn trực tiếpb. Đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt (hình thành trên cơ sơ phương thức ẩn dụ)c . Đánh dấu những từ ngữ có hàm ý mỉa mai Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ 2. Nhận xét d, Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà” , “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,...ra đời. (Ngữ văn 7, tập hai ) Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ 2. Nhận xétDấu ngoặc kép được dùng để :a. Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.b . Đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt (hình thành trên cơ sở phương thức ẩn dụ)c . Đánh dấu những từ ngữ có hàm ý mỉa maid. Đánh dấu tên gọi của các vở kịch.Nhận xét:Dấu ngoặc kép được dùng để : a . Đánh dấu lời dẫn trực tiếp . b. Đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt (hình thành trên cơ sở phương thức ẩn dụ)c . Đánh dấu những từ ngữ có hàm ý mỉa maid. Đánh dấu tên gọi của các vở kịch. Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng1.Ví dụ2. Nhận xét 3.Ghi nhớ: Dấu ngoặc kép được dùng để:- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp ;- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;- Đánh dấu tên tác phẩm , tờ báo , tập san, ...được dẫn Tiết 53 : Dấu ngoặc képI.Công dụng II. Luyện tập Bài 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau:a, Nó cứ làm in như nó trách tôi ; nó kêu ư ử; nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão đối xử với tôi như thế này à? ( Nam Cao, Lão Hạc)b, Kết cục , anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)c, Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân thật dài ra, thật rõ, quả nhiên đã xoắn lấy tâm can tôi theo ý cô tôi muốn. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Đáp án : Dấu ngoặc kép trong những ví dụ trên được dùng để :a, Đánh dấu câu nói được dẫn trực tiếp. Đây là những câu nói mà lão Hạc tưởng như là con chó vàng nói với mình.b,Đánh dấu Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai :một anh chàng được coi là “ hầu cận ông lí”mà bị một người đàn bà đang nuôi con mọn túm tóc lẳng ngã nhào ra thềm.c, Đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác. Tiết53 :Dấu ngoặc képI.Công dụngII.Luyện tập Bài 2: Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong những đoạn sau và giải thích lí do.a, Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo - Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi? Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi. (Theo Treo biển)b, Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu. ( Theo Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)c, Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào... (Theo Nam Cao, Lão Hạc)Đáp án : Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp .Giải thích lí do :a, Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo:-Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là “cá tươi”?Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ “tươi”đi.-Lí do:- dấu hai chấm báo trước lời đối thoại. - dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.b,Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê: “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu”Lí do :- dấu hai chấm báo trước lời dẫn trực tiếp. - dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp.c, Lão Hạc ơi! Lão hãy...và bảo hắn : “ Đây là cái vườn...một sào”-Lí do :- dấu hai chấm báo trước lời dẫn trực tiếp. - dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Tiết53 :Dấu ngoặc képI.Công dụngII.Luyện tậpBài 3: Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà dùng các dấu câu khác nhau?a, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do , đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”b, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn , ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.1/9/202117Đáp án: Hai câu có ý nghĩa giống nhau, nhưng dùng dấu câu khác nhau bởi vì :a, Dùngdấu hai chấm và dấu để đánh dấu lời dẫn trực tiếp, dẫn nguyên văn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh.b, Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép như ở trên vì câu nói không được dẫn nguyên văn ( lời dẫn gián tiếp ) Tiết53 :Dấu ngoặc képI.Công dụngII.Luyện tậpBài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh có sử dụng dấu ngoặc đơn ,dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của nó:Đoạn văn : Con trâu là người bạn gần gũi và thân thiết của người nông dân. Con trâu giúp người nông dân trong công việc đồng áng. Trâu kéo cày bừa, trục lúa, chở xe...Người nông dân coi “ Con trâu là đầu cơ nghiệp”, là tài sản to lớn trong mỗi gia đình. Cũng vì thế người nông dân đối với con trâu như với người bạn thân : “ Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta...” ( Ca dao)Ngày nay cuộc sống có nhiều thay đổi, nhưng con trâu vẫn mãi mãi là hình ảnh của mỗi làng quê Việt Nam.-Công dụng:-dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp. -dấu hai chấm dùng để báo trước lời dẫn trực tiếp. -dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu tên tác phẩm được dẫn.Xin mời các em nghỉ Chúc các em học thuộc bài