Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 78: Văn bản Khi con tu hú - Trần Thị Minh Huệ

CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ GIÁO VỀ DỰ GIỜ LỚP 8HMễN : NGỮ VĂN 8Tiết 78: Văn bản: KHI CON TU HÚ.Giỏo viờn thực hiện: Trần Thị Minh HuệKiểm tra bài cũ : ? Em hãy đọc thuộc một khổ thơ em yêu thích trong bài thơ “ Quê hương” (Tế Hanh). Nêu cảm nhận của em về giá trị nội dung của bài thơ ?* Nội dung: Bài thơ đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hỡnh ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chài.I. Tác giả, tác phẩm: 1. Tác giả:Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiếnCuộc đời cách mạng và cuộc đời thơ có sự thống nhất tuyệt đẹpHồn thơ ngọt ngào, sâu lắng tha thiếtCác tập thơ: Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn1939 2. Tác phẩm:- Bài thơ được viết khi tác giả mới bị bắt giam vào nhà lao ở Huế (1939)1920-2002- Tố Hữu (1920 – 2002) là nhà thơ lớn, tiờu biểu của nền văn học cỏch mạng đương đại.Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú (Tố Hữu)I. Tác giả, tác phẩm:1. Tác giả: 2. Tác phẩm:- Bài thơ được viết khi tác giả mới bị bắt giam vào nhà lao ở Huế (1939) 3. đọc và chú thích:Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú -Tố Hữu là nhà thơ lớn, tiêu biểu của nền văn học cách mạng đương đạiKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caođôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!(Tố Hữu)1. Kết cấu, bố cục:- Nhan đề bài thơ: 1 mệnh đề phụ -> gợi mở mạch cảm xúc của bài thơ.- Thể thơ lục bát.- Bố cục: 2 phần.- PTBđ: Biểu cảm kết hợp miêu tả.Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú (Tố Hữu)Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caođôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!I. Tác giả, tác phẩm:II. Phân tích văn bản:* Bố cục:+ 6 câu đầu: Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù CM (Tả cảnh)+ 4 câu sau: Tâm trạng người tù Cách mạng. (Tả tỡnh)a. Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng:Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú (Tố Hữu)I. Tác giả, tác phẩm:II. Phân tích văn bản:Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caođôi con diều sáo lộn nhào từng không 2. Phân tích:Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú II. Phân tích văn bản: 2. Phân tích:a. Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng:Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caođôi con diều sáo lộn nhào từng không Hỡnh ảnh, âm thanh: - Màu sắc: Hương vị:- Không gian:+ Tiếng tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều.+ Lúa chín, bắp rây vàng hạt, nắng đào, trời xanh+ Mùi thơm của lúa đang chín+ Trái cây ngọt dần + Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào từng không.Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú II. Phân tích văn bản: 2. Phân tích:a. Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng: Hỡnh ảnh, âm thanh: - Màu sắc: Hương vị:- Không gian:+ Tiếng tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều.+ Lúa chín, bắp rây vàng hạt, nắng đào, trời xanh+ Mùi thơm của lúa đang chín+ Trái cây ngọt dần + Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào từng không.- Hỡnh ảnh tiêu biểu, đặc trưng.- - Từ ngữ gợi tả, gợi cảm.-> Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt, tự doKhi con tu hú gọi bầyTrái cây ngọt dầnTrời xanh càng rộng càng caoLúa chiêm đang chínTiết 78: Văn bản: khi con tu hú II. Phân tích văn bản: 2. Phân tích:a. Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng: Hỡnh ảnh, âm thanh: - Màu sắc: Hương vị:- Không gian:+ Tiếng tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều.+ Lúa chín, bắp rây vàng hạt, nắng đào, trời xanh+ Mùi thơm của lúa đang chín+ Trái cây ngọt dần + Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào từng không.- Hỡnh ảnh tiêu biểu, đặc trưng.- - Từ ngữ gợi tả, gợi cảm.-> Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt, tự do=> Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, đang mất tự do và khao khát tự do.Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú II. Phân tích văn bản:b. Tâm trạng của người tù cách mạng:Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, /hè ôi! Ngột làm sao, /chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!- Cách ngắt nhịp bất thường. -> Tâm trạng đau khổ, ngột ngạt, uất ức cao độ và khát vọng tự do cháy bỏng Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng cao đôi con diều sáo lộn nhào từng không.Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!- Từ ngữ mạnh, cảm thánTiết 78: Văn bản: khi con tu hú * Thảo luận nhóm bàn (2 phút): Mở đầu và kết thúc bài thơ, tiếng chim tu hú tác động đến tâm hồn tác giả giống và khác nhau như thế nào?Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng cao đôi con diều sáo lộn nhào từng không.Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu! + Câu đầu: Tiếng chim tu hú gọi hè -> cảnh tượng trời đất bao la, tự do, phóng khoáng -> Tỡnh yêu cuộc sống tha thiết.+ Câu kết: Tiếng chim như là tiếng kêu liên tục không dứt -> người chiến sĩ bị mất tự do thấy đau khổ, bực bội, uất ức. Sự tương phản, đối lập: Tự do với tù túng, khát vọng. * Giống nhau: Tiếng chim tu hú: Tiếng đời. Tiếng gọi tha thiết của cuộc sống tự do. Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú I. Tác giả, tác phẩm:II. Phân tích văn bản:1. Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng:2. Tâm trạng người tù cách mạng:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát mềm mại, uyển chuyển, linh hoạt. - Bài thơ liền mạch, giọng điệu tự nhiên, cảm xúc nhất quán, phù hợp. Hỡnh ảnh đẹp, gợi cảm, chọn lọc, tiêu biểu. Nghệ thuật tương phản, đối lập giàu ý nghĩa.2. Nội dung:- Lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đàyIII. Tổng kết: 1. Nghệ thuật:2. Nội dung:3. Ghi nhớ: SGK/20IV. Luyện tập:Bài 1: Bài tập trắc nghiệm : Chọn đáp án đúng1. Bài thơ “Khi con tu hú”đã thể hiện sâu sắc tỡnh yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ trong cảnh tù đày . A. đúng B. Sai2.Bằng khả năng quan sát nhạy bén Tố Hữu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp. A. đúng B. Sai3. Phương thức biểu đạt của bài thơ là :	 A. Miêu tả	 B. Tự sự	 C. Biểu cảm	 D. Cả A và C Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú Bài 1: đáp án1. Bài thơ “Khi con tu hú”đã thể hiện sâu sắc tỡnh yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ trong cảnh tù đày .	 A. đúng B. Sai2.Bằng khả năng quan sát nhạy bén Tố Hữu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp. A. đúng B. Sai3. Phương thức biểu đạt của bài thơ là :	 A. Miêu tả	 B. Tự sự	 C. Biểu cảm	 	 D. Cả A và C Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú Bài 2:Em hãy đọc diễn cảm bài thơKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng cao đôi con diều sáo lộn nhào từng không.Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!* Hướng dẫn về nhà: 1. Học thuộc lòng diễn cảm và nội dung bài thơ. 2. Viết đoạn văn biểu cảm ghi lại những cảm xúc của em trước cảnh thiên nhiên vào hè. 3. Soạn bài: Tức cảnh Pác Bó. 4. Chuẩn bị bài cho tiết học sau: Câu nghi vấn ( tiếp theo )Cảm ơn sự tham gia học tập tích cực của các em học sinh.Cảm ơn các quý thầy, cô giáo đã đến dự giờ với lớp.