Bài giảng môn Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 95: Hành động nói

KIỂM TRA BÀI CŨCõu 1: Nờu đặc điểm hỡnh thức cõu phủ định ? Cõu văn sau cú phải là cõu phủ định khụng ? Vỡ sao? “Cụ tưởng tụi sung sướng hơn chăng?” ( Nam Cao- Lóo Hạc)Cõu 2: Nờu chức năng cõu phủ định? Lấy vớ dụ minh hoạ?- Đặc điểm hỡnh thức: Cõu phủ định là cõu cú những từ ngữ phủ định như: khụng, chẳng, chả, chưa,Khụng phải( là), chẳng phải( là), đõu cú phải( là), đõu (cú). - Cõu văn trờn khụng phải là cõu phủ định vỡ khụng cú từ phủ định . Thế nhưng được dựng để biểu thị ý phủ định (Phản bỏc điều lóo Hạc đang nghĩ là ụng giỏo sướng hơn Lóo Hạc) Chức năng :Cõu phủ định dựng để: - Thụng bỏo, xỏc nhận, khụng cú sự vật, sự việc, tớnh chất, quan hệ nào đú ( cõu phủ định miờu tả)Ví dụ: Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. - Phản bỏc một ý kiến, một nhận định (cõu phủ định bỏc bỏ)Ví dụ: Không, cháu không muốn vào cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.Tiết 95: hành động nóiI. Hành động nói là gì?1. Tìm hiểu ví dụ(SGK- Tr62) Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói : - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định.=> Lí Thông đã thực hiện một hành động nói.Tiết 95: hành động nóiI. Hành động nói là gì?1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Tr62)2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định.Cho đoạn hội thoại sau:A: Anh cho hỏi mấy giờ rồi?B(Có thể ứng xử như sau):1. Không trả lời.2. Xin lỗi, tôi không có đồng hồ.3. Bây giờ là 2 giờ.Hành động nói muốn đạt được mục đích phụ thuộc vào hai yếu tố:-Người nghe có chịu cộng tác với người nói hay không.-Người nghe có đáp ứng được mục đích của người nói.Tiết 95: hành động nóiI. Hành động nói là gì?1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Tr62)2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định. Theo dõi đoạn hội thoại sau: A: Cậu vừa đi chơi về đấy à?B: Gật đầu.A: Có vui không?B: Lắc đầu.Xác nhận Bác bỏ Hành động nói có thể thực hiện bằng cử chỉ, điệu bộ như gật đầu, lắc đầu, vỗ tay, phẩy tay...nhưng dạng điển hình của nó vẫn là lời nói.Tiết 95: hành động nói1. Tìm hiểu ví dụ(SGK- Tr62)2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định.II. Một số kiểu hành động nói thường gặp.Hành động nói của Lí ThôngMục đích Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Trình bàyĐe doạHứa hẹnĐiều khiểnI. Hành động nói là gì?	Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:	- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? 	Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:	- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.	Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.	(...) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!... ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)? Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích sau và cho biết mục đích của mỗi hành động nói?Mục đích hỏiMục đích thông báoMục đích hỏiMục đích hỏiMục đích bộc lộ cảm xúcHành động nói của Lí ThôngMục đích Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Trình bàyĐe doạHứa hẹnĐiều khiển Hành động nói Mục đích Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn ĐoàiU nhất định bán con đấy ư?U không cho con ở nhà nữa ư?Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!...HỏiThông báoHỏiHỏiBộc lộ cảm xúcVí dụ 1:Ví dụ 2:	- Hỏi	- Hứa hẹn	- Trình bày (Thông báo)	- Bộc lộ cảm xúc	- Điều khiển (Đe doạ)Tiết 95: hành động nói1. Tìm hiểu ví dụ(SGK- Tr62)2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định.II. Một số kiểu hành động nói thường gặp.-Hỏi-Trình bày (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán...)- Điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức...)- Hứa hẹn- Bộc lộ cảm xúcI. Hành động nói là gì?STTCác hành động nóiKiểu câu phân loại theo mục đích nói1Trình bày(kể,tả ,nêu ý kiến, xác nhận, thông báo...)Câu trần thuật.2Hỏi Câu nghi vấn.3 Điều khiển (mời, yêu cầu, ra lệnh, đe doạ, khuyên bảo...)Câu cầu khiến.4 Hứa hẹnCâu trần thuật.5 Bộc lộ cảm xúc (xin lỗi, than phiền...)Câu cảm thán.Tiết 95: hành động nói1. Tìm hiểu ví dụ(SGK- Tr62)2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định.II. Một số kiểu hành động nói thường gặp.- Hỏi-Trình bày (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán...)- Điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức...)- Hứa hẹn- Bộc lộ cảm xúcI. Hành động nói là gì?III. Luyện tập.STTHành động nói Mục đích1Cảm ơn cụ ...tỉnh táo như thường.Trình bày2Nhưng xem ý...vẫn mỏi mệt lắm.Trình bày3Này, bảo bác ấy...thì trốn.Điều khiển4Chứ cứ nằm đấy...đánh trói thì khổ.Bộc lộ cảm xúc5Người ốm rề rề...cho hoàn hồn.Trình bày6Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ.Trình bày7Nhưng để cháo...vài húp cái đã.Trình bày8Nhịn xuông từ...tới giờ còn gì .Trình bày9Thế thì phải...sắp sửa kéo vào rồi đấy.Điều khiểnBài tập 2: Chỉ ra các hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói trong những đoạn trícha.Hành động nóiMục đíchĐây là trời có ý...làm việc lớn.trình bàyChúng tôi nguyện...tổ quốc!hứa hẹnBài tập 2: Chỉ ra các hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói trong những đoạn tríchb.Bài tập 3 :	Xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong câu chứa từ “hứa”.	- Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau.	- Anh hứa đi.	- Anh xin hứa.hành động điều khiểnhành động điều khiểnhành động hứa hẹnBài tập 4: Vận dụng kiến thức về hành động nói để thực hiện một cuộc hội thoại. Chỉ rõ hành động nói và mục đích của các hành động nói đã sử dụng trong cuộc hội thoại đó?Tiết 95: hành động nói1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Tr62)2. Ghi nhớ: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm một mục đích nhất định.II. Một số kiểu hành động nói thường gặp.- Hỏi- Trình bày(báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán...) - Điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức...)- Hứa hẹn- Bộc lộ cảm xúcI. Hành động nói là gì?III. Luyện tập.Hướng dẫn về nhà:1. Học thuộc ghi nhớ.2. Làm các bài tập còn lại.3. Chuẩn bị bài “Hành động nói” (tiếp theo)Trường THCS thụy sơnXin cảm ơn các thầy cô về dự giờ thăm lớp. Chúc sức khỏe các thầy, cô và các em.