Bài giảng môn Sinh học Lớp 10 - Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất (Bản đẹp)

BÀI GiẢNG SINH HỌC 10 
4/8/2022 
1 
SVTH:NGUYỄN MINH NHỰT 
CHÀO MỪNG CÁC BẠN VÀ THẦY CÔ 
THAM DỰ BÀI GiẢNG NGÀY HÔM NAY 
“VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT 
QUA MÀNG SINH CHẤT” 
GV: Nguyễn Thành Chí 
Tổ: Hóa - Sinh - CN 
 Teá baøo cuûa cuøng 1 cô theå coù theå nhaän bieát 
nhau vaø nhaän bieát caùc teá baøo “laï” nhôø? 
 a) Maøng sinh chaát coù caùc proâteâin thuï theå. 
Caâu 1 
 b) Chaát neàn ngoaïi baøo. 
 c) Maøng sinh chaát coù “daáu chuaån”. 
 d) Maøng sinh chaát coù khaû naêng trao ñoåi chaát vôùi moâi tröôøng. 
Ñuùng 
Câu hỏi kiểm tra bài cũ 
SINH TRÖÔÛNG CUÛA VI SINH VAÄT 
 Coâlesteâroân ôû maøng sinh chaát coù vai troø ? 
 a) Lieân keát vôùi proâteâin, coù chöùc naêng baûo veä vaø cung caáp naêng löôïng. 
Caâu 1 
 b) Laøm cho caáu truùc maøng theâm oån ñònh. 
 c) Laø nguoàn döï tröõ naêng löôïng cho teá baøo. 
 d) Laøm nhieäm vuï vaän chuyeån caùc chaát, laø thuï theå thu nhaän thoâng tin. 
Ñuùng 
Caâu 2 
Câu hỏi kiểm tra bài cũ 
SINH TRÖÔÛNG CUÛA VI SINH VAÄT 
 Hôïp chaát chính caáu taïo neân thaønh teá baøo 
thöïc vaät laø? 
 a) Kitin 
Caâu 1 
 b) Heâmixenluloâzô 
 c) Xenluloâzô 
 d) Peptiñoâglican 
Ñuùng 
Caâu 2 
Caâu 3 
Câu hỏi kiểm tra bài cũ 
- Tế bào là một hệ thống mở, tế bào thường xuyên trao đổi chất với môi trường. Các chất ra vào tế bào đều phải được đi qua màng sinh chất theo các này hay cách khác. 
- Tại sao tế bào lại có thể trao đổi chất được với bên ngoài ? Có phải bất kì chất nào cũng có thể thấm qua màng vào trong tế bào không ? Và nó vận chuyển theo những phương thức nào ? 
- Và để trả lời được câu hỏi này, hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài tiếp theo. Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất. 
Có bao nhiêu con đường vận chuyển các chất qua màng sinh chất? 
? 
 Vận chuyển thụ động 
 Vận chuyển chủ động 
 Nhập bào và xuất bào 
Có 3 con đường 
a. Khuếch tán trực tiếp b. Khuếch tán qua kênh c. Vận chuyển chủ động 
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG 
Quan sát các thí nghiệm và cho biết đây 
là hiện tượng gì và giải thích tại sao ? 
CuSO 4 
KI 
Thí nghiệm a 
Thí nghiệm b: 
C 1 : Nồng độ chất tan ở bên trái 
C 2 : Nồng độ chất tan ở bên phải 
Hiện tương khuếch tán 
C 1 >> C 2 
C 1 
C 2 
C 1 = C 2 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
Thí nghiệm về hiện tượng thẩm thấu 
Đường 
Nước 
Dung dịch đường 11% 
Dung dịch đường 5% 
A 
B 
Kết quả thí nghiệm 
A 
B 
Thí nghiệm về hiện tượng thẩm thấu 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
● 
A 
B 
Thí nghiệm về hiện tượng thẩm thấu 
 Nước vận chuyển qua màng theo gradien áp suất thẩm thấu: 
 Thế nước cao  Thế nước thấp. 
 Sự khuyếch tán thẩm thấu 
 
 Vận chuyển thụ động là phương thức vận chuyển các chất qua màng mà không tiêu tốn năng lượng. 
 Theo nguyên lí khuếch tán của các chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp. 
 Nước khuếch tán qua màng  sự thẩm thấu. 
Vậy sự vận chuyển thụ động là gì và nguyên lí thế nào ? 
1. Khái niệm 
2. Nguyên lí 
Ngoài TB 
Điều kiện 
Trong TB 
Môi trường 
Chất tan 
> 
Chất tan 
Ưu trương 
Chất tan 
< 
Chất tan 
Nhược trương 
Chất tan 
= 
Chất tan 
Đẳng trương 
Dựa vào sự chênh lệch nồng độ chất tan bên trong và ngoài môi trường , chia ra các loại môi trường nào ? 
  Các loại môi trường 
3. Các con đường vận chuyển 
+ Khuếch tán trực tiếp qua lớp phôtpholipit kép. Là những chất không phân cực và có kích thước nhỏ như CO 2 , O 2 ... 
+ Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng tế bào. Là các chất phân cực, các ion và các chất có kích thước lớn như glucôzơ ... 
Có 
bao 
nhiêu 
con 
đường 
 vận 
chuyển 
 thụ 
động ? 
Khuếch tán trực tiếp qua 
lớp kép photpholipit 
Khuếch tán qua 
Kênh prôtêin xuyên màng 
VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG 
	 Quan sát hình và mô tả cơ chế vận chuyển? 
Vậy sự vận chuyển chủ động là gì và nguyên lí thế nào ? 
1. Khái niệm 
 	 Là quá trình vận chuyển các chất qua màng có tiêu tốn năng lượng ATP. 
 
2. Nguyên lí 
 Ngược građien nồng độ : Từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao . 
 Sự vận chuyển chủ động thường cần có các bơm đặc chủng cho từng loại chất cần vận chuyển . Ví dụ: Bơm natri – kali, bơm prôton. 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
K + 
K + 
K + 
G 
G 
G 
G 
G 
ATP 
Pi 
ADP 
K + 
K + 
PHÂN BIỆT GIỮA HÌNH THỨC VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG VÀ VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG 
Thụ động 
Chủ động 
Đi từ nơi có nồng độ cao đến thấp 
Đi từ nơi có nồng độ thấp đến cao 
Năng lượng 
Kênh Prôtein 
Vận chuyển 
Điều kiện 
+ 
_ 
_ 
_ 
_ 
+ 
+ 
+ 
 XUẤT BÀO, NHẬP BÀO 
Bạn có thể cho biết hình nào là xuất bào hình nào là nhập bào ? 
Xuất bào 
Xuất bào : Là sự vận chuyển các chất ra khỏi tế bào. 
Xuất bào 
Quan sát đoạn phim sau và cho biết thế nào là quá trình xuất bào ? 
	Bằng cách xuất bào, các prôtêin và các đại phân tử được đưa ra khỏi tế bào. 
Nhập bào : Là phương thức tế bào đưa các chất vào bên trong tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất. 
2. Nhập bào 
Có mấy loại nhập bào ? 
Nhập bào là gì? 
a) Thực bào 
 Thực bào : Tế bào động vật dùng để “ăn” các tế bào như vi khuẩn, các mảnh vỡ tế bào, các hợp chất có kích thước lớn. 
Ví dụ 
Thực bào là gì? 
b) Ẩm bào 
Ẩm bào : Quá trình vận chuyển các chất có kích thước nhỏ hoặc các giọt dịch vào trong tế bào. 
Ví dụ  
CỦNG CỐ 
Câu 1 : Quan sát hình và cho biết đây là? 
 a) Sự khuếch tán 
b) Sự thẩm thấu 
c) Cả a và b đều đúng 
d) Cả a và b đều sai 
Câu 2 : Hãy cho biết đây là hiện tượng gì ? 
a) Hiện tượng nhập bào 
b) Hiện tượng xuất bào 
c) Hiện tượng xuất nhập bào 
d) Cả a, b,c đều sai 
Nhập bào 
Xuất bào 
BÀI GIẢNG ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT 
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG