Bài giảng môn Sinh học Lớp 10 - Bài 25: Sinh trưởng của vi sinh vật (Bản đẹp)

CHƯƠNG II: SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT 
BµI 25: SINH TR¦ëNG CñA VI SINH VËT 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
SAI 
ĐÚNG 
SAI 
1. Vi khuẩn axêtic là tác nhân của quá trình nào sau đây ? 
SAI 
Chuyển hóa 
gluczơ thành rượu 
Biến đổi axit axêtic thành glucôzơ 
Chuyển hoá rượu thành axit axêtic 
Chuyển hóa glucôzơ thành axit axêtic 
A 
C 
B 
D 
a. Muối dưa , cà 
b. Tạo rượu 
c. Làm sữa chua 
d.Làm dấm 
Câu 2: Quá trình nào sau đây không phải là ứng dụng lên 
men ? 
A. Vi khuẩn lactic 
B. Nấm men 
C. Vi khuẩn axêtic 
D. Cả a,b,c đều đúng 
Câu 3: Loài vi sinh vật nào sau đây hoạt động trong môi 
trường hiếu khí ? 
Câu 4: Quá trình phân giải đường-glucôzơ thành rượu do tác nhân nào sau đây? 
a.Nấm men 
b.Nấm sợi 
c.Vi khuẩn 
d.Vi tảo 
a.Prôtêaza 
b.Nuclêaza 
c.Xenlulaza 
d.Lipaza 
Câu 5: Enzim nào sau đây có tác dụng phân giải xenlulôzơ? 
I. KHÁI NIỆM VỀ SINH TRƯỞNG 
	 H 1 : Sinh trưởng là gì ? 
	 1. Sinh trưởng ở vi sinh vật : 
	 H 2 : Sinh trưởng ở vi sinh vật là gì ? 
Là sự tăng sinh các thành phần của tế bào và 
 dẫn ngay đến sự phân chia . Sự sinh trưởng của quần 
 thể vi sinh vật là sự tăng số lượng tế bào trong quần thể . 
	 2.Thời gian thế hệ : 
	 H 3: Thời gian thế hệ là gì ? 
- Ví dụ : 
	+ Vi khuẩn E.coli ở 40 o C có g = 20 phút 
	+ Trực khuẩn lao ở 37 o C có g = 12 giờ 
	+ Nấm men bia ở 30 o C có g = 2 giờ 
- Khái niệm : 
Là thời gian từ khi xuất hiện 
 một tế bào cho đến khi 
tế bào phân chia . (KH: g). 
H 4: Em có nhận xét gì về g của mỗi loài vi sinh vật ? 
Ví dụ : 
	VK E.coli ở 40 o C có g = 20 phút , còn ở trong đường ruột có g = 12 giờ . 
- Lưu ý: Mỗi loài vi sinh vật 
có g riêng , trong cùng một loài với điều kiện nuôi cấy khác nhau cũng thể hiện g khác nhau . 
Thêi gian (p) 
Sè lÇn ph©n chia 
 2 n 
 Sè TB cña QT. 
0 
20 
40 
60 
80 
... 
0 
16 
8 
4 
2 
1 
4 
3 
2 
1 
2 4 
2 3 
2 2 
2 1 
2 
 VÝ dô sù ph©n chia cña vi khuÈn E. c«li trong ®iÒu kiÖn nu«i cÊy thÝch hîp, cø 20 phót l¹i ph©n ®«i 1 lÇn. 
n( sè lÇn mçi TB ph©n ®«i) 
Sè TB h×nh thµnh cña 1 TB lµ : 2 n 
N o x 2 n 
T( thêi gian). 
N 0 (sè TB ban ®Çu) 
H 5: Sau thời gian của một thế hệ , số tế bào trong quần thể biến đổi như thế nào ? 
 1  2  4  8  16  32.. 
 	 2 1  2 2  2 3  2 4  2 5 ..2 n 
Công thức tổng quát : 
N t = N 0 . 2 n 
Trong đó Nt: tổng số TB được tạo ra 
 n: Số lần phân chia 
 No: Số TB ban đầu 
H 7 : Một tế bào vi khuẩn E.coli ở điều kiện 40 0 C, sau 1 giờ tạo ra bao nhiêu tế bào ? 
	 8 tế bào con. 
II . SINH TRƯỞNG CỦA QUẦN THỂ VI SINH VẬT: 	 
	 1. Nuôi cấy không liên tục : 
H 8 : Thế nào là môi trường nuôi cấy không liên tục ? 
	 a . Khái niệm : 
Là môi trường nuôi cấy 
không được bổ sung chất dinh dưỡng mới 
và không lấy đi các sản phẩm trao đổi chất ( chuyển hoá ). 
b . Các pha sinh trưởng của quần thể 
Hình 25. Đường cong sinh trưởng của quần thể vi sinh khuẩn trong nuôi cấy không liên tục . 
	 H 9 : Quá trình sinh trưởng của vi khuẩn trong môi trường nuôi cấy không liên tục diễn ra qua những pha nào ? 
Log 
số 
lượng 
tế 
bào 
Thời gian 
Pha 
tiềm 
phát 
Pha lũy thừa 
Pha cân bằng 
Pha suy vong 
Phiếu học tập : 
Các pha 
Đặc điểm 
Số lượng tế bào trong quần thể 
Tiềm phát 
(Lag) 
Luỹ thừa 
(Log) 
Cân bằng 
Suy vong 
Log số lg tế bào 
Thời gian 
Pha 
tiềm 
 phát 
Pha lũy thừa 
Pha cân bằng 
Pha suy vong 
Các pha 
Đặc điểm 
Số lượng tế bào trong quần thể 
Tiềm phát 
(Lag) 
Luỹ thừa 
(Log) 
Cân bằng 
Suy vong 
+ Vi sinh vật thích ứng với môi trường 
+ Hình thành ezim cảm ứng 
 Số lượng tế bào chưa tăng 
+ Chuyển hoá vật chất diễn ra cực đại, g đạt tới hằng số 
+ Vi sinh vật bắt đầu phân chia mạnh, số lượng tế bào tăng luỹ thừa và đạt cực đại 
Tăng lên rất nhanh (theo luỹ thừa) 
+ Số lượng tế bào chết bằng số lượng tế bào sinh ra 
+ Sinh trưởng và chuyển hoá vật chất giảm 
Đạt cực đại và không đổi 
+ Số lượng tế bào chết lớn hơn số lượng tế bào mới sinh ra : Chất dinh dưỡng cạn kiệt 
, Chất độc hại tích luỹ nhiều 
Giảm dần 
Log sè l­îng tÕ bµo 
. 
Pha tiÒm ph¸t 
Pha luü thõa 
Pha c©n b»ng 
Pha suy vong 
Thêi gian 
- a. pha tiÒm ph¸t:Vi khuÈn thÝch nghi víi m«i tr­êng. 
- Sè l­îng tÕ bµo trong quÇn thÓ kh«ng t¨ng. 
- Enzim c¶m øng ®­îc h×nh thµnh. 
b) Pha luü thõa (log) 
-Vi khuÈn b¾t ®Çu ph©n chia, sè l­îng tÕ bµo t¨ng theo luü thõa (2 n ) 
c) Pha c©n b»ng. 
- sè l­îng tÕ bµo VSV ®¹t ®Õn møc cùc ®¹i kh«ng ®æi theo thêi gian. 
- 1sè tÕ bµo bÞ ph©n huû ®i. 1 sè kh¸c cã chÊt dinh d­ìng l¹i ®­îc ph©n chia 
 M = 0 vµ kh«ng ®æi theo thêi gian 
d) Pha suy gi¶m 
Do sè tÕ bµo suy gi¶m dÇn do:- TÕ bµo bÞ ph©n huû nhiÒu- ChÊt dinh d­ìng bÞ c¹n kiÖt. 
Do ph©n huû lµm t¨ng chÊt ®éc h¹i trong m«i tr­êng . 
§Ó thu ®­îc sè l­îng VSV tèi ®a th× nªn dõng ë pha nµo ? 
? 
Log số lg tế bào 
Thời gian 
Pha 
tiềm 
 phát 
Pha lũy thừa 
Pha cân bằng 
Pha suy vong 
§Ó kh«ng xÈy ra pha suy vong cña quÇn thÓ VK th× ph¶i lµm g× 
Bổ sung chất dinh dưỡng và lấy đi các sản phẩm trao đổi chất 
	 2. Nuôi cấy liên tục : 
 H 13 : Thế nào là môi trường nuôi cấy liên tục ? 
	 a . Khái niệm : 
H 14 : Em có nhận xét gì về điều kiện nuôi cấy? 
b. Điều kiện: 
 - Điều kiện môi trường duy trì ổn định. 
Là môi trường nuôi cấy được bổ sung liên tục chất dinh dưỡng vào v à đồng thời lấy ra một lượng tương đương dịch nuôi cấy . 
H 15 : Tại sao nói “ Dạ dày - ruột ở người là một hệ thống nuôi cấy liên tục đối với vi sinh vật ” ? 
 b. Ứng dụng : 
H 16 : Hãy nêu những ứng dụng của quá trình sinh trưởng của vi sinh vật ? 
- Sản xuất sinh khối thu nhận prôtêin đơn bào . 
- Sản xuất các hợp chất có hoạt tính sinh học cao : enzim , hooc môn , axit amin , kháng sinh . 
Tiết 26 : SỰ SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT 
I. Khái niệm sinh trưởng 
1. Sinh trưởng ở vi sinh vật 
2. Thời gian thế hệ 
II. Sinh trưởng của quần thể vi sinh vật 
1. Nuôi cấy không liên tục 
	 a. Khái niệm 
	 b. Các pha sinh trưởng : (4 pha) 
 + Pha tiềm phát + Pha lũy thừa 
 + Pha cân bằng + Pha suy vong 
2. Nuôi cấy liên tục 
 a. Khái niệm 
 b. Ứng dụng 
	 CỦNG CỐ 
Câu 1. 
	 Thời gian tính từ lúc bắt đầu cho vi sinh vật vào môi trường nuôi cấy đến khi chúng bắt đầu sinh trưởng gọi là : 
 a. Pha tiềm phát 	 b. Pha luỹ thừa 
c. Pha cân bằng 	 d. Pha suy vong . 
Đ 
S 
S 
S 
A 
B 
C 
D 
Câu 3: 
	 Trong môi trường nuôi cấy , vi sinh vật có quá trình trao đổi chất mạnh mẽ nhất ở: 
	 a. Pha tiềm phát b. Pha luỹ thừa 
 c . Pha cân bằng d. Pha suy vong . 
Đ 
S 
S 
S 
d 
c 
b 
a 
Câu 4. 
	 Có một tế bào vi sinh vật có thời gian của một thế hệ là 30 phút . Số tế bào tạo ra từ tế bào nói trên sau 3 giờ là bao nhiêu ? 	 
 	 a.64 	 b.32 	 
	 c.16 	 d.8 . 
Đ 
S 
S 
S 
a 
b 
c 
d 
Câu 5. 
 Nguyên nhân nào sau đây dẫn đến ở giai đoạn sau của quá trình nuôi cấy , vi sinh vật giảm dần số lượng ? 
	 a . Chất dinh dưỡng ngày càng cạn kiệt 
	 b . Chất độc xuất hiện ngày càng nhiều 
	 c . Do lớp thành bảo vệ bị phá vỡ 
	 d . Cả a, b và c. 
S 
S 
S 
Đ 
a 
b 
c 
d 
Chúc quý thầy cô sức khỏe 
Chúc các em học tốt ! 
13. ChØ thêi gian sè TB trong quÇn thÓ t¨ng gÊp ®«i 
7. Tªn gäi cña giai ®o¹n thø 2 cña sù sinh tr­ëng ë m«i tr­êng kh«ng liªn tôc. 
12. ChØ sù nu«i cÊy VSV kh«ng bæ sung chÊt dinh d­ìng 
8. ChØ giai ®o¹n ®Çu tiªn cña ST ë VSV trong m«i tr­êng nu«i cÊy . 
7. Pha nµy sè l­îng TB sinh ra t­¬ng ®­¬ng sè l­îng TB chÕt ®i 
14. nu«i cÊy VSV cã sù bæ sung DD, lÊy ®i MT cò. 
8. HiÖn t­îng bè mÑ truyÒn cho con c¸c ®Æc ®iÓm cña c¬ thÓ. 
7. Tªn gäi giai ®o¹n cuèi cïng cña sù ST VSV trong MT kh«ng liªn tôc 
10. Ho¹t ®éng nµy lµ sù gia t¨ng sè l­îng TB. 
7. §¹i diÖn chñ yÕu cña giíi khëi sinh . 
T 
H 
ê 
I 
G 
I 
A 
N 
T 
H 
Õ 
H 
Ö 
L 
U 
ü 
T 
H 
õ 
a 
T 
I 
Ò 
M 
P 
H 
¸ 
t 
C 
© 
N 
B 
» 
N 
g 
N 
U 
« 
I 
C 
Ê 
Y 
L 
I 
ª 
N 
T 
ô 
c 
D 
I 
T 
R 
U 
Y 
Ò 
n 
S 
U 
Y 
V 
O 
N 
g 
S 
I 
N 
H 
T 
R 
­ 
ë 
N 
g 
V 
I 
K 
H 
U 
È 
n 
K 
H 
« 
N 
G 
L 
I 
ª 
N 
T 
ô 
c 
N 
U 
¤ 
I 
C 
Ê 
Y 
V 
S 
V