Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Bài 18: Tuần hoàn máu

Chào mừng các thầy ( cô ) về dự giờ thăm lớp 
SINH HỌC 11 
Phước Long, ngày 06/11/2010 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Hãy liệt kê các hình thức hô hấp của động vật ở nước và ở cạn 
Nêu đặc điểm của bề mặt trao đổi khí . 
Nếu bắt giun đất để lên mặt đất khô ráo , giun sẽ nhanh bị chết . Tại sao ? 
Bài 18: 
 TUẦN HOÀN MÁU 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ TUẦN HOÀN 
Cấu tạo chung 
Chức năng chủ yếu của hệ tuần hoàn 
CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT 
Hệ tuần hoàn hở 
Hệ tuần hoàn kín 
Hệ tuần hoàn đơn 
Hệ tuần hoàn kép 
Hệ tuần hoàn gồm những thành phần nào ? 
Hệ tuần hoàn được cấu tạo chủ yếu bởi các bộ phận sau : 
Hệ thống mạch máu 
Tim 
Dịch tuần hoàn 
I/ Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hòan 
1. Cấu tạo chung 
 Hệ tuần hoàn gồm : 
- Dịch tuần hoàn : 
- Tim: 
- Hệ thống mạch máu : 
 + Động mạch : 
 + Tĩnh mạch : 
 + Mao mạch : . 
là một cái máy bơm hút và đẩy máu chảy trong mạch máu 
máu,hoặc hỗn hợp máu + dịch mô 
2. Chức năng chủ yếu của hệ tuần hoàn 
 Vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bộ phận khác để đáp ứng cho các hoạt động sống của cơ thể . 
I/ Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hòan 
II/ Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật 
 Ở động vật đa bào có cơ thể nhỏ , dẹp và động vật đơn bào : 
 Chưa có hệ tuần hoàn , Các chất được trao đổi qua bề mặt cơ thể . 
 Ở động vật đa bào có kích thước cơ thể lớn : 
 Có hệ tuần hoàn 
HỆ TUẦN HOÀN 
HỆ TUẦN HOÀN HỞ 
HỆ TUẦN HOÀN KÍN 
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN 
HỆ TUẦN HOÀN KÉP 
I/ Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hòan 
1.Hệ tuần hoàn hở 2. Hệ tuần hoàn kín 
Đại diện 
Cấu tạo 
Đường đi của máu ( bắt đầu từ tim ) 
Đặc điểm 
Đa số động vật thân mềm ( ốc sên , trai ...) 
Chân khớp ( côn trùng , tôm ...) 
 Không có mao mạch 
 Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn với dịch mô . 
 Máu chảy dưới áp lực t hấp và chảy chậm 
1. Hệ tuần hoàn hở 
Tim Động mạch Khoang cơ thể 	 ( Trao đổi chất ) 	 
Tĩnh mạch 
Đại diện 
Cấu tạo 
Đường đi của máu ( bắt đầu từ tim ) 
Đặc điểm 
 có mao mạch 
 Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong mạch kín 
 Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh 
2. Hệ tuần hoàn kín 
Tim Động mạch Mao mạch 	 ( Trao đổi chất ) 
Tĩnh mạch 
Mùc ống , bạch tuộc , giun đốt , chân đầu và động vật có xương sống 
Hệ tuần hoàn hở 
Hệ tuần hoàn kín 
Đại diện 
Cấu tạo 
Đường đi của máu ( bắt đầu từ tim ) 
Đặc điểm 
Tim ĐM Khoang cơ thể 
Tim ĐM MM 
 	 TM 
Đa số động vật thân mềm và Chân khớp 
Mùc ống , bạch tuộc , giun đốt , chân đầu và động vật có xương sống 
Có mao mạch 
Không có mao mạch 
TM 
 Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trôn lẫn với dịch mô . 
 Máu chảy dưới áp lực t hấp và chảy chậm 
 Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong mạch kín 
 Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh 
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở ? 
 Trong hệ tuần hoàn kín , máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình . Tốc độ máu chảy nhanh , máu đi được xa , đến các cơ quan nhanh 
 đáp ứng tốt hơn nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất của cơ thể . 
 Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật có kích thước nhỏ , ít hoạt động ? 
 Vì tốc độ máu chậm , khả năng điều hòa phân phối máu đến các cơ quan chậm . 
 Nhưng côn trùng vẫn hoạt động mạnh ? VD dế mèn , châu chấu . 
 Vì hoạt động trao đổi khí cho các tế bào ở côn trùng do hệ thống ống khí đảm nhận , chứ không phải là hệ tuần hoàn 
Cho biết vai trò của Tim trong tuần hoàn máu ? 
Tim hoạt động như một bơm đẩy , đẩy máu đi và hút máu về . Tim là động lực chính đẩy máu tuần hoàn trong các mạch máu . 
Làm thế nào để có một quả tim khỏe mạnh ???? 
Ăn nhiều loại trái cây , rau quả và cá 
Giảm chất béo 
Tập thể dục thể thao thường xuyên 
Không hút thuốc lá 
HỆ TUẦN HOÀN 
HỆ TUẦN HOÀN HỞ 
HỆ TUẦN HOÀN KÍN 
HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN 
HỆ TUẦN HOÀN KÉP 
HTH ĐƠN 
HTH KÉP 
 HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP 
THẢO LUẬN NHÓM 
Chia lớp làm 2 nhóm 
Thời gian thảo luận : 03 phút 
Hoàn thành Phiếu học tập sau : 
Hệ tuần hoàn đơn 
Hệ tuần hoàn kép 
 Đại diện 
Cấu tạo tim 
Số vòng tuần hoàn 
Áp lực của máu chảy trong động mạch 
 HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN VÀ HỆ TUẦN HOÀN KÉP 
Hệ tuần hoàn đơn 
Hệ tuần hoàn kép 
 Đại diện 
Cấu tạo tim 
Số vòng tuần hoàn 
Áp lực của máu chảy trong động mạch 
Cá 
ĐV có phổi như lương cư , bò sát , chim và thú 
3 hoặc 4 ngăn 
 Máu chảy dưới áp lực Cao 
 Máu chảy dưới áp lực trung bình 
Có 2 ngăn 
1 vòng 
2 vòng 
Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn ? 
Trong động mạch của hệ tuần hoàn kép máu chảy dưới áp lực cao , máu chảy nhanh , đi xa tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch  trao đổi chất diễn ra nhanh . 
1. Tại sao hệ tuần hoàn của côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở ? 
2. Tại sao hệ tuần hoàn của cá , lưỡng cư , bò sát , chim và thú được gọi là hệ tuần hoàn kín ? 
CỦNG CỐ 
Câu 3: Cấu tạo chung của hệ tuần hoàn gồm : 
 A. Tim, động mạch , tĩnh mạch , mao mạch 
 B. Tim, hệ mạch , dịch tuần hoàn 
 C. Tim, hệ mạch , máu 
 D. Động mạch , tĩnh mạch , mao mạch , máu 
CỦNG CỐ 
B 
Câu 4: Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở theo thứ tự là : 
	 Động mạch , mao mạch , tĩnh mạch , tim 
	 Động mạch , tĩnh mạch , mao mạch , tim 
	 Động mạch , khoang cơ thể , tĩnh mạch , tim 
	 Động mạch , tĩnh mạch , khoang cơ thể , tim 
D 
C 
B 
A 
C 
CỦNG CỐ 
Câu 5: Nhóm động vật KHÔNG có sự pha trộn giữa máu giàu O 2 và máu giàu CO 2 ở tim : 
	 Cá xương , chim , thú 
	 Lưỡng cư , thú 
	 Bò sát ( trừ cá sấu ), chim , thú 
	 Lưỡng cư , bò sát , chim 	 
D 
C 
B 
A 
CỦNG CỐ 
DẶN DÒ 
 Học bài cũ 
 Chuẩn bị bài 19: TUẦN HOÀN MÁU (TT) 
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC 
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC ANH (CHỊ)!! 
TIM 
TIM 
Khoang cơ thể 
Tĩnh mạch 
Động mạch 
 Mao mạch 
Tế bào 
Hệ tuần hoàn hở 
Hệ tuần hoàn kín 
TIM 
Khoang cơ thể 
Tĩnh mạch 
Động mạch 
Tế bào 
Hệ tuần hoàn hở 
TIM 
Đường đi của máu 
Khoang cơ thể 
TIM 
Hệ tuần hoàn kín 
TIM 
Tĩnh mạch 
Động mạch 
Mao 
mạch 
Tế bào 
Đường đi của máu 
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN 
Mao mạch mang 
Mao mạch 
Động mạch lưng 
Động mạch mang 
Tĩnh mạch 
TÂM THẤT 
TÂM NHĨ 
ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP 
Động mạch chủ 
Mao mạch c¸c c¬ quan 
Mao mạch phổi 
VÒNG TUẦN HOÀN LỚN 
VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ 
Tĩnh mạch 
Động mạch phổi 
Tĩnh mạch phổi 
TÂM NHĨ PHẢI 
TÂM THẤT PHẢI 
TÂM NHĨ TRÁI 
TÂM THẤT TRÁI 
Ốc sên 
Trai sông 
Ngành thân mềm 
Ngành chân khớp 
Tôm 
Côn trùng 
Giun đốt 
Bạch tuộc 
Mực ống