Bài giảng môn Sinh học Lớp 12 - Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

NGƯỜI THỰC HIỆN 
BÙI QUANG HỢP 
BÙI HẢI TÌNH 
BÀI 13 
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG 
LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
A.CẤU TRÚC LÔGIC CỦA BÀI 
	 I/ Mối quan hệ giữa gen và tính trạng 
	II.Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường 
	1. Ví dụ: 
	-VD1 
	-VD2 
	-VD3 
	2/ Kết luận 
	III/ Mức phản ứng của kiểu gen 
	1/ Mức phản ứng là gì? 
	a/Khái niệm 
	b/Đặc điểm: 
	2/ Thường biến 
	a/Khái niệm 
	b/Đặc điểm: 
B. CÁC KHÁI NIỆM CÓ TRONG BÀI 
Mức phản ứng 
Thường biến 
Khái niệm gen 
C.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 
SGK- hỏi đáp 
 Trực quan – hỏi đáp 
Hoạt động nhóm 
Kỹ năng cần rèn cho HS 
Xử lý thông tin 
Phân tích thí nghiệm 
Vận dụng 
Hoạt động nhóm 
BÀI TẬP GIÁO VIÊN 
Sử dụng VD2 và VD3 làm bài tập GV 
PHẦN GIẢNG DẠY CỤ THỂ 
Dây khoai lang trồng ở môi 
trường ẩm ướt 
Dây khoai lang trồng ở 
môi trường khô cằn 
Cùng dây khoai lang , trồng ở hai môi trường khác 
nhau , cho ra hai kiểu hình khác nhau ! 
Vậy bản chất của vấn đề này là gì? 
Bài 13 
Ảnh Hưởng Của Môi Trường Lên Sự Biểu Hiện Của Kiểu Gen 
I/ Mối quan hệ giữa gen và tính trạng 
Gen ( ADN) ------  mARN ------ Prôtêin ----- tính trạng 
Phiên mã 
dịch mã 
Biểu hiện 
- Sự biểu hiện cuả gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường ( bên trong và bên ngoài cơ thể ) chi phối 
Gen và tính trạng có mối 
quan hệ như thế nào ? 
II.Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường 1. Ví dụ:(Dùng PP HĐ nhóm) 
VD 1: Giống thỏ Himalaya có bộ lông trắng muốt trên toàn thân 
 ngoại trừ các đầu mút cuả cơ thể như tai, bàn chân , đuôi và mõm có màu lông đen 
Toàn thân  lông trắng 
Tai, bàn chân , đuôi , mõm  lông đen 
TNCM : Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh 
KQ : Ở lưng lông mọc có màu đen 
=> Màu sắc lông thỏ chịu ảnh hưởng của yếu tố nhiệt độ 
 Các em hãy phân tích về sự thay 
 đổi màu sắc lông của thỏ theo hướng : 
 + đưa ra giả thiết : ? 
 + Làm thí nghiệm chứng minh 
 cho giả thiết của mình : 
+ Kết luận : 
Yếu tố nào đã ảnh hưởng đến màu lông của thỏ? 
VD 2 : Các cây cẩm tú cầu có cùng kiểu gen nhưng màu hoa khác nhau 
Tuỳ thuộc vào độ pH cuả đất 
pH > 7 
pH = 7 
pH < 7 
Điều kiện nào ảnh hưởng đến màu sắc của hoa cẩm tú cầu ? 
+ Nếu phát hiện sớm và thực hiện chế độ ăn kiêng thức ăn chứa phêninalalin  trẻ em có thể phát triển bình thường 
=> Cùng kiểu gen + môi trường khác nhau => kiểu hình khác nhau 
VD 3 : Ở người , bệnh phênikêtô niệu do gen lặn nằm trên NST thường quy định 
+ Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời  trẻ em 
bị bệnh sẽ thiểu năng trí tuệ và một loạt những rối loạn khác 
Ví dụ 2 và 3 gíup các em nhận thấy được điều 
gì trong mối quan hệ giữa gen và môi trường ? 
II.Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường 
1/ Ví dụ 
2/ Kết luận 
 Bố mẹ không truyền cho con những tính trạng đã hình thành sẵn mà truyền cho con kiểu gen 
 Kiểu gen qui định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường 
 Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường 
III/ Mức phản ứng của kiểu gen 
1/Mức phản ứng là gì? 
a/Khái niệm 
- Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau 
b/ Đặc điểm của mức phản ứng 
- Do kiểu gen quy định => di truyền 
- Mỗi gen có một mức phản ứng riêng 
- Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng . 
- Tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp 
QS hình và cho biết vì sao có sự khác nhau về hình dạng lá ở cây rau mác mặc dù chúng có cùng kiểu gen? 
Mức phản ứng của kiểu 
gen là gì ? 
2/ Thường biến.(pp SGK hỏi đáp) 
a/Khái niệm : 
Thường biến là hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước các điều kiện môi trường khác nhau 
(sự mềm dẻo của kiểu hình ) 
b Đặc điểm : 
- Xảy ra đồng loạt , định hướng có thể xác định được 
- Không liên quan nhiều đến kiểu gen => không di truyền 
=> Ý nghĩa : giúp sinh vật thích nghi kịp thời với những biến đổi của môi trường 
MT-1 
MT-2 
. . . 
MT-3 
KH-3 
KH-n 
n MT 
. . . 
KH-1 
KH-2 
n KH 
MỨC PHẢN ỨNG 
SƠ ĐỒ KHÁI QUÁT MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN: 
KIỂU GEN - I 
MT-n 
1 KG 
Áp Dụng 
Câu 1: ý nào sau đây đúng : 
A. Kiểu gen nh Ư nhau chắc chắn có kiểu hình như nhau 
B. Kiểu hình như nhau bao giờ cũng có cùng kiểu gen 
C. Cùng một kiểu gen có khi có kiểu hình khác nhau . 
D.. Cùng một kiểu hình chỉ có một kiểu gen. 
Câu 2: Thường biến là : 
A. Biến đổi bình thường ở kiểu gen. 
B. Biến đổi kiểu hình do kiểu gen thay đổi . 
C. Biến đổi do ảnh hưởng của môi trường . 
D. Biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen 
Câu 3: Khi gieo trồng mùa màng ( trồng lúa , ngô ) nên : 
A. Dùng mỗi vụ một giống . 
B. Dùng vài giống khác nhau trong một vụ . 
c. Chỉ dung một giống trong một vụ . 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN