Bài giảng môn Sinh học Lớp 12 - Bài 16: Cấu trúc di truyền của quần thể

Nêu đặc điểm sinh vật trong mỗi bức hình ? 
Cùng loài 
Cùng không gian sống 
Có quan hệ ràng buộc ( mẹ - con; đực – cái ) qua nhiều thế hệ 
Có vốn gen chung 
QUẦN THỂ 
SINH VẬT 
LÀ GÌ? 
CHƯƠNG III : DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ 
BÀI: 16 
CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ 
I. Các đặc trưng di truyền của quần thể . 
 Các đặc trưng của quần thể giao phối là gì ? 
Dân tộc Việt Nam 
Cùng không gian sống 
( lãnh thổ ) 
Quan hệ ràng buộc 
 (4000 năm ) 
Những người Việt Nam 
Hình thái 
Trí tuệ 
Bản lĩnh 
Hệ gen Việt Nam 
(Genomic) 
Kiểu hình , kiểu gen 
dân tộc VN tuy đa 
dạng , nhưng có tỉ lệ 
đặc trưng , phân biệt 
với các dân tộc khác 
Hình thái , trí tuệ , bản 
lĩnh người VN, do 1 số 
gen điển hình chi phối 
Tần số các alen này và 
tỉ lệ các kiểu gen do 
chúng tạo ra , đặc 
trưng cho dân tộc VN 
CHƯƠNG III : DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ 
BÀI: 16 
CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ 
I. Các đặc trưng di truyền của quần thể 
 Mỗi quần thể có một vốn gen đặc trưng , các đặc trưng di truyền của quần thể thể hiện qua tần số các alen điển hình , tỉ lệ các kiểu gen đặc trưng của quần thể đó . 
 Ví dụ (SGK). Một vườn đậu Hà Lan có : 500 cây kiểu gen AA, 200 cây kiểu gen Aa và 300 cây kiểu gen aa . Tính tỉ lệ mỗi loại KG, tần số mỗi alen và xác định cấu trúc di truyền của quần thể ? 
 Vốn gen của quần thể là tập hợp toàn bộ các alen mà quần thể có được tại thời điểm xác định , số lượng alen này là cực lớn và luôn thay đổi . Vì vậy , trên thực tế ta không thể xác định được tần số của tất cả các alen , mà chỉ có thể xác định tần số của 1 số alen điển hình , 1 số KG đặc trưng mà ta đang quan tâm . 
 Ta có thể viết : 500(AA) + 200(Aa) + 300(aa) = 1000 cây . 
 Tỉ lệ kiểu gen AA = 500 : 1000 = 0,5. 
 Tỉ lệ kiểu gen Aa = 200 : 1000 = 0,2. 
 Tỉ lệ kiểu gen aa = 300 : 1000 = 0,3. 
 Cấu trúc di truyền của quần thể : 0,5AA + 0,2Aa + 0,3aa = 1,0 
 Tỉ lệ ( tần số ) alen A = 0,50 + 0,2/2 = 0,6 
 Tỉ lệ ( tần số ) alen a = 0,30 + 0,2/2 = 0,4 
 Tần số của 1 alen là tỉ lệ giữa alen đó trên tổng số các alen trong quần thể ( tương tự với tần số của 1KG). Vì vậy gọi tần số hay tỉ lệ là tùy thuộc trường hợp cụ thể . 
 Thế n à o l à quần thể tự thụ phấn ? 
II. CẤU TR Ú C DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ TỰ THỤ PHẤN 
 V À QUẦN THỂ GIAO PHỐI GẦN 
1. Quần thể tự thụ phấn . 
 V í dụ (SGK). Giả sử một quần thể c â y đậu H à Lan c ó KG Aa tự thụ phấn . H ã y x á c định tỉ lệ c á c loại kiểu gen AA; Aa ; aa sau 1, 2, 3,  n thế hệ ? 
 Sơ đồ tự thụ phấn v à tỉ lệ dị hợp , đồng hợp từ P đến F n ? 
F 1 : 
p:	 Aa 	x	 Aa 
Ta c ó : 
Dị hợp Đồng hợp 
0,0(0%) 
1,0(100%) 
  
F 1 : 
F 2 : 
   
F 2 : 
F 3 : 
  
F 1 : 
F 2 : 
F 3 : 
P: 
Thế hệ 
Tỉ lệ dị hợp 
Tỉ lệ đồng hợp 
1,0(100%) 
0,0(0%) 
Tỉ lệ đồng hợp trội(AA ) lu ô n bằng tỉ lệ đồng hợp lặn(aa ). Ta c ó : 
 F n (AA = aa ) = 
 Fn ( Aa ) = 
 Fn (AA+ aa ) = 
II. CẤU TR Ú C DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ TỰ THỤ PHẤN 
 V À QUẦN THỂ GIAO PHỐI GẦN 
1. Quần thể tự thụ phấn . 
 Khi tự thụ phấn li ê n tiếp nhiều thế hệ , th à nh phần kiểu gen của quần thể thay đổi như thế n à o ? 
 Khi tự thụ phấn li ê n tiếp nhiều hệ , tỉ lệ KG dị hợp giảm dần , tỉ lệ KG đồng hợp tăng dần . 
 Ý nghĩa của hiện tượng tự thụ phấn trong tự nhi ê n v à sản xuất giống ? 
 Trong tự nhi ê n , quần thể tự thụ phấn bao gồm nhiều d ò ng thuần về c á c KG kh á c nhau .  Trong sản xuất giống , c ó thể tự thụ phấn bắt buộc ở những c â y giao phấn khi cần tạo d ò ng thuần . 
 Thế n à o l à giao phối gần ? Kh á c với tự thụ phấn ở đặc điểm n à o ? 
 Trong chăn nu ô i , giao phối gần c ó ý nghĩa g ì ? Trong luật h ô n nh â n v à gia đ ì nh , tại sao lại cấm kết h ô n gần ? 
 Ở vật nu ô i , đa số l à hữu t í nh giao phối , d ù c á c cơ thể gần về huyết thống đến đ â u vẫn l à những KG kh á c nhau . Tuy nhi ê n sự giống nhau về KG, giao phối gần dễ tạo ra c á c cặp gen đồng hợp , trong chăn nu ô i t í nh trạng do gen đ ó quy định l à thuần chủng , trong h ô n nh â n ở người , sự tổ hợp c á c gen lặn c ó hại th à nh cặp l à m xuất hiện t í nh trạng xấu  
2. Quần thể giao phối gần . 
 Một quần thể tự thụ phấn c ó KG l à Bb. T í nh tỉ lệ KG dị hợp , đồng hợp v à tỉ lệ KG đồng hợp lặn ở thế hệ thứ 5? 
 Á p dụng c ô ng thức : 
F 5 (Bb) = 
F 5 (BB + bb) = 
F 5 (BB = bb) 
 Trả lời c â u hỏi v à l à m b à i tập tr 70 SGK.