Bài giảng môn Vật lí Khối 11 - Bài 26: Khúc xạ ánh sáng (Bản đẹp)

KHUÙC XAẽ AÙNH SAÙNG 
Baứi 26 : 
CHệễNG VI: Khuực xaù aựnh saựng 
 
NỘI DUNG TiẾT HỌC 
I. Sự khúc xạ ánh sáng 
II. Chiết suất của môi trường 
III. Tính thuận nghịch 
 của sự truyền ánh sáng 
Willebrord Snell(1580 – 1626) 
Renộ Descartes (1596-1650) 
NHẮC LẠI KIẾN THỨC CŨ 
1. Định luật truyền thẳng ỏnh sỏng: Trong một mụi trường trong suốt và đồng tớnh, ỏnh sỏng truyền theo đường thẳng 
i 
i’ 
N 
I 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
2. Định luật phản xạ ỏnh sỏng: a) Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bờn kia phỏp tuyến so với tia tới. b) Gúc phản xạ bằng gúc tới (i’=i). 
i 
i’ 
N 
I 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
i 
i’ 
N 
I 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG: 
1. Hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng: 
1 
2 
LỆCH PHƯƠNG 
Mặt phõn cỏch 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG: 
1. Hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng: 
 Khỳc xạ ỏnh sỏng là hiện tượng lệch phương của cỏc tia sỏng khi truyền xiờn gúc qua mặt phõn cỏch giữa hai mụi trường trong suốt khỏc nhau 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
0 
90 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
80 
70 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
2 
1 
Mặt phõn cỏch 
S 
N 
N’ 
S’ 
R 
r 
i 
i’ 
Tia tới 
Tia phản xạ 
Tia khỳc xạ 
I 
i 
r 
sin i 
sin r 
0 0 
10 0 
20 0 
30 0 
40 0 
50 0 
60 0 
70 0 
80 0 
0 0 
 6,5 0 
13 0 
19,5 0 
25,5 0 
31 0 
35 0 
39 0 
41,5 0 
0 
 0,198 
 0,342 
 0,5 
 0,643 
 0,766 
 0,866 
 0,940 
 0,985 
0 
0,133 
0,225 
0,334 
0,431 
0,515 
0,574 
0,629 
0,663 
BẢNG 26.1 
Là một đường cong 
Là một đường thẳng 
2. Định luật khỳc xạ ỏnh sỏng: 
 Tia khỳc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bờn kia phỏp tuyến so với tia tới 
 Với hai mụi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin gúc tới và sin gúc khỳc xạ luụn khụng đổi 
i: gúc tới 
r: gúc khỳc xạ 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MễI TRƯỜNG: 
1. Chiết suất tỉ đối: 
Nếu n 21 > 1 thỡ r < i 
Nếu n 21 i : 
2 
1 
I 
i 
r 
R 
S 
n 21 >1 
2 
1 
I 
i 
r 
R 
S 
n 21 <1 
 Nếu i=0 thỡ r=0: tia sỏng chiếu vuụng gúc với mặt phõn cỏch sẽ truyền thẳng. 
Ta bảo: Mụi trường 2 chiết quang hơn mụi trường 1 
Ta bảo: Mụi trường 2 chiết quang kộm mụi trường 1 
n 21 : chiết suất tỉ đối của mụi thứ hai đối với mụi trường thứ nhất 
3. Chiết suất tuyệt đối 
a) Chiết suất tuyệt đối của một mụi trường là chiết suất tỉ đối của mụi trường đú đối với chõn khụng. 
Chiết suất của chõn khụng là 1 
Chiết suất của khụng khớ là 1,000293  1 
Hệ quả: 
Kim cương 
2,419 
Muối ăn 
1,544 
Thủy tinh crao 
1,464 
Hổ phỏch 
1,546 
Thủy tinh flin 
1,603 
Polistiren 
1,590 
Nước đỏ 
1,309 
Xaphia 
1,768 
Nước 
1,333 
Rượu ờtilic 
1,361 
Benzen 
1,31 
Glixeron 
1,473 
Khụng khớ 
1,000293 
Cacbonic 
1,00045 
BẢNG 26.2 trang 165 
Chiết suất tuyệt đối  của cỏc mụi trườngluụn luụn lớn hơn 1 . 
b) Hệ thức liờn hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối: 
c) Cụng thức của định luật khỳc xạ ỏnh sỏng viết dưới dạng đối xứng: 	 
n 1 sini = n 2 sinr 
1 
2 
I 
S 
R 
r 
i 
N 
N’ 
Chiết suất tỉ đối chớnh là tỉ số giữa hai chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA  SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
1 
2 
S 
R 
I 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA  SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
Ánh sỏng truyền đi theo đường nào thỡ cũng truyền ngược lại theo con đường đú 
Hệ quả: 
Chỳ ý : Nguyờn nhõn của hiện tượng khỳc xạ ỏnh sỏng là sự thay đổi tốc độ truyền của ỏnh sỏng khi đi từ mụi trường này sang mụi trường khỏc. 
c: Tốc độ ỏnh sỏng trong chõn khụng 
v: Tốc độ ỏnh sỏng trong mụi trường 
CỦNG CỐ 
 Trả lời cỏc cõu trắc nghiệm sau đõy ? 
1 
 2 
 3 
 4 
 5 
 6 
 7 
 8 
 9 
 10 
 11 
 12 
 13 
 14 
 15 
 15 
Caõu 1: Hỡnh vẽ naứo sau ủaõy sai khi noựi về sự khuực xaù aựnh saựng ? 
(2) 
(1) 
(1) 
(2) 
(1) 
(2) 
(1) 
(2) 
A 
B 
C 
D 
Tia S 1 I 
Tia S 2 I 
Tia S 3 I 
Tia S 1 I; S 2 I; S 3 I ủeàu coự theồ laứ tia tụựi 
1 
 2 
 3 
 4 
 5 
 6 
 7 
 8 
 9 
 10 
 11 
 12 
 13 
 14 
 15 
 15 
Caõu 2 : Tia nào dưới đõy là tia tới? 
S 1 
S 2 
S 3 
I 
1 
 2 
 3 
 4 
 5 
 6 
 7 
 8 
 9 
 10 
 11 
 12 
 13 
 14 
 15 
 15 
Caõu 3 : Một tia sỏng truyền từ nước và khỳc xạ ra ngoài khụng khớ . Chiết suất của nước là 4/3. Nếu gúc tới bằng 37 0 , thỡ gúc khỳc xạ bằng: 
 37 0 
 42 0 
 53 0 
 60 0 
DẶN Dề 
Về giải cỏc bài tập trong 7,8,9,10 sỏch giỏo khoa 
Nếu cú thể giải thờm trong sỏch bài tập.