Bài giảng môn Vật lí Khối 11 - Bài 26: Khúc xạ ánh sáng (Bản hay)

N 
 Hình ảnh cầu Mỹ Thuận soi bóng trên sông Tiền 
N 
 Nhúng chiếc thìa vào cốc ta thấy thìa trong cốc như bị gãy ở mặt nước . Tại sao lại có hiện tượng đó xảy ra ? 
Bài 26 
KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
(1) 
(2) 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
A’ 
A 
 Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương ( gãy ) của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau . 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
* Thí nghiệm 
S 
S ’ 
N ’ 
N 
I 
r 
i 
i ’ 
(1) 
(2) 
SI: tia tới 
I: điểm tới 
N’IN: pháp tuyến 
i: góc tới 
r: góc khúc xạ 
IR: tia khúc xạ 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
* Định luật 
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia tới . 
- Với hai môi trường trong suốt nhất định , tỉ số giữa sin góc tới và sin góc khúc xạ luôn không đổi . 
sini 
sinr 
= hằng số 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
Một số hình ảnh về khúc xạ ánh sáng 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
Một số hình ảnh về khúc xạ ánh sáng 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
Một số hình ảnh về khúc xạ ánh sáng 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
sini 
sinr 
 Tỉ số : 
được gọi là chiết suất tỉ đối của môi trường khúc xạ (2) đối với môi trường tới (1). 
sini 
sinr 
= n 21 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
- Nếu n 21 i: môi trường khúc xạ chiết quang kém môi trường tới  tia khúc xạ bị lệch ra xa pháp tuyến hơn . 
 - Nếu n 21 > 1 → sini > s inr → r < i: môi trường khúc xạ chiết quang hơn môi trường tới  tia khúc xạ bị lệch lại gần pháp tuyến hơn . 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 ** Xem bảng đo góc tới i và góc khúc xạ r tương ứng ở bảng 26.1 
 - Nếu i = 0 → r = 0  tia sáng vuông góc với mặt phân cách  tia sáng truyền thẳng . 
 Nếu i = 0 thì tia sáng sẽ truyền qua hai môi trường như thế nào ? 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của góc r vào góc i theo bảng 26.1 
0 
50 o 
30 o 
20 o 
10 o 
40 o 
r 
20 o 
40 o 
60 o 
80 o 
100 o 
i 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc sinr vào sini theo bảng 26.1 
0 
0,5 
0,3 
0,2 
0,1 
0,4 
sinr 
0,2 
0,4 
0,6 
0,8 
1 
sini 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
 * Chiết suất của chân không là 1 
 Chiết suất tuyệt đối ( thường gọi tắt là chiết suất ) của môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó với chân không . 
 * Chiết suất của không khí là 1,000293 ≈ 1 
 Mọi môi trường trong suốt đều có chiết suất lớn hơn 1 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
n 1 sini = n 2 sinr 
n 21 = 
n 2 
n 1 
 n 1 chiết suất của môi trường tới (1) 
 Công thức của định luật khúc xạ được viết theo kiểu đối xứng : 
 n 2 chiết suất của môi trường khúc xạ (2) 
( * ) 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
Nếu đặt i = i 1 ; r = i 2 thì biểu thức (*) sẽ được viết lại : n 1 sini 1 = n 2 sini 2 
S 
R 
I 
n 1 
n 2 
i 2 
i 1 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
 Chiếu tia sáng đi theo đường ngược lại liệu hiện tượng khúc xạ có xảy ra không ? 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
 Ánh sáng truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược lại theo đường đó . 
 Đây là tình thuận nghịch của sự truyền ánh sáng 
n 12 = 
1 
n 21 
n 1 
n 2 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
 Đường truyền ánh sáng 
S 
K 
R 
I 
J 
n 1 
n 2 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
 Đường truyền ánh sáng 
S 
K 
R 
I 
J 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
Ảnh của một vật 
Hình ảnh một ngư dân bắt cá 
n 1 
n 2 
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
K 
E 
O 
O ’ 
Ảnh của một vật