Bài giảng môn Vật lí Khối 11 - Bài 29: Thấu kính mỏng (Bản chuẩn kiến thức)

THẤU KÍNH MỎNG 
BÀI 29: 
I. THẤU KÍNH VÀ PHÂN LOẠI CỦA THẤU KÍNH 
1. Định nghĩa 
Thấu kính là một khối chất trong suốt ( thuỷ tinh , nhựa ) giới hạn bởi hai mặt cong hoặc bởi một mặt cong và một mặt phẳng . 
2. Phân loại 
a. Theo hình dạng 
Thấu kính lồi 
(thấu kính rìa mỏng ) 
Thấu kính lõm 
(thấu kính rìa dày ) 
b. Theo đặc điểm của tia sáng khi truyền qua thấu kính 
Thấu kính lồi 
(thấu kính rìa mỏng ) 
Thấu kính lõm 
(thấu kính rìa dày ) 
Thấu kính hội tụ 
Thấu kính phân kì 
II.KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 
1. Quang tâm . Tiêu điểm . Tiêu diện 
a) Quang tâm 
0 
mọi tia sáng đi qua 0 đều truyền thẳng , 0 được gọi là quang tâm của thấu kính 
Trục chính 
Trục phụ 
Thấu kính (mỏng) hội tụ 
Trục chính, trục phụ 
0 
Trục chính : là đường thẳng đi qua quang tâm 0 và vuông góc với mặt thấu kính 
Trục phụ : là các đường khác đi qua quang tâm 0 
F’ 
Trục chính 
Tiêu điểm ảnh chính F’ 
b.Tiêu điểm: là điểm mà các chùm tia ló cắt nhau (hội tu) tại một điểm trên trục tương ứng với chùm tia tới. 
Trục phụ 
Trục chính 
F’ 1 
Tiêu điểm ảnh phụ F’ 1 
F 
Các tiêu điểm ảnh của thấu kính hội tụ đều hứng được trên màn. Nên đó là tiêu điểm ảnh thật 
F ’ 
Trục chính 
0 
F 
Tiêu điểm vật chính F 
Trục chính 
Tiêu điểm vật: là điểm mà chùm tia tới xuất phát từ đó khi qua thấu kính cho chùm tia ló song song 
Trục chính 
Trục phụ 
F 1 
Tiêu điểm vật phụ F 1 
Tiêu điểm ảnh và tiêu điểm vật trên một trục nằm đối xứng với nhau qua quang tâm 0 
Tiêu điểm vật 
Tiêu điểm ảnh 
0 
F 
F’ 
Trục phụ 
Trục chính 
F’ 
F’ 1 
c.Tiêu diện: là tập hợp tất cả các tiêu điểm 
Trục phụ 
F’ 
F’ 1 
Có hai tiêu diện là tiêu diện ảnh và tiêu diện vật 
Có thể coi tiêu diện là mặt phẳng vuông góc với trục chính 
2.Tiêu cự. Độ tụ 
0 
F 
F’ 
Tiêu cự của thấu kính được định nghĩa: 
f = 0F’ 
a. Tiêu cự 
Tiêu điểm ảnh 
Tiêu điểm vật 
b.Độ tụ : là khả năng hội tụ của chùm tia sáng 
D = 
Trong đó: f (m) 
	 D đơn vị là điôp (dp) 
III. KHẢO SÁT THẤU KÍNH PHÂN KÌ 
1. Quang tâm. Tiêu điểm và tiêu diện 
Trục chính 
Thấu kính (mỏng) phân kì 
0 
a. Quang tâm 
Tiêu điểm 
Tiêu điểm ảnh chính F ’ 
F ’ 
0 
Trục phụ 
F’ 
F’ 1 
Các tiêu điểm và tiêu diện (ảnh và vật)của thấu kính phân kì đều ảo vì chúng được tạo bởi đường kéo dài của các tia sáng 
2.Tiêu cự. Độ tụ 
0 
F 
F’ 
Tiêu cự của thấu kính được định nghĩa: 
f = 0F’ 
a. Tiêu cự 
Tiêu điểm ảnh 
Tiêu điểm vật 
b.Độ tụ : là khả năng hội tụ của chùm tia sáng 
D = 
Trong đó: f (m) 
	 D đơn vị là điôp (dp) 
Trục phụ 
F’ 
F’ 1 
Tiêu cự và độ tụ của thấu kính phân kì có giá trị âm 
Trục phụ 
F’ 
F’ 1 
Bài tập áp dụng 
o 
Thấu kính (dày) phân kì 
Trục chính 
Trục phụ 
0 
F’