Bài giảng môn Vật lí Lớp 10 - Bài 14: Lực hướng tâm

Chào mừng các thầy cô về dự giờ 
Vì sao veä tinh nhaân taïo bay ñöôïc voøng quanh traùi ñaát , việc phoùng veä tinh nhaân taïo döïa treân cô sôû khoa hoc naøo ? 
Tại sao đường ô tô ở những đoạn cong thường phải làm nghiêng ? 	 
LỰC HƯỚNG TÂM 
*Lực hướng tâm 
* Chuyển động ly tâm 
Quan s¸t v ận động viên ném tạ xÝch.Q uả tạ chuyển động nh ­ thÕ nµo ? 
- V aän ñoäng vieân phaûi keùo daây veà phía naøo ñeå cho quaû taï chuyeån ñoäng troøn ñeàu ? Khi thaû daây thì quaû taï chuyeån ñoäng nhö theá naøo ? 
F 
- Vaän ñoäng vieân phaûi keùo daây veà phía mình töùc taâm ñöôøng troøn . Khi thaû daây thì quaû taï chuyeån ñoäng veà phía tröôùc theo phöông tieáp tuyeán vôùi ñöôøng troøn ñoù 
F 1 
F 2 
Theo định luật II Niu Tơn 
có lực tác dụng vào vật giữ nó cđ tròn đều và gây lên 
 gia tốc h­íng t©m cho vËt.(§ã lµ :Lùc keùo daây veà phía mình , töùc taâm ñöôøng troøn ) 
I. LỰC HƯỚNG TÂM 
1. Định nghĩa : Lực (hay hợp lực của các lực ) tác dụng vào một vật chuyển động tròn đều và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm gọi là lực hướng tâm 
2. Công thức 
Áp dụng định luật II Niu Tơn Fht = ? 
3. Ví dụ : a. VÖ tinh nh©n t¹o c® trßn ® Òu quanh tr¸i ® Êt . Lực hấp dẫn giữa trái đất và vệ tinh nhân tạo đóng vai trò lực hướng tâm 
F hd 
F t§ - VT 
TRÁI ĐẤT 
VỆ TINH 
b.Chuyển động của xe ở những đoạn đường cong Hợp lực của hai lực P, N đóng vai trò lực hướng tâm 
F 
N 
P 
F 
N 
P 
 
N 
P 
F msn 
c.Chuyển động của vật trên bàn quay Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực hướng tâm 
Lực hướng tâm có phải là lực mới lạ không ? 
d)Vai trß cña lùc h­íng t©m trong ® êi sèng . 
Kh«ng , lùc h­íng t©m lµ 1 lùc hay hîp lùc cña c¸c lùc 
 t¸c dông vµo vËt c® trßn ® Òu . 
Đoạn đường cong phải làm nghiêng về phía tâm đường cong. 
Khi « t« chuyÓn ® éng trªn cÇu v­ît,cÇu lµm cong vång lªn, 
 ®Ó gi¶m ¸p lùc cña « t« lªn cÇu . 
Khi ® ã : Hîp lùc t¸c dông lªn cÇu ë ® iÓm cong nhÊt lµ lùc h­íng t©m 
 Fht = P + N 
 ¸p lùc lªn cÇu : N= P – Fht < P ( Träng t¶i cña « t«) 
F msn 
 
N 
P 
F msn 
Khi quay nhanh ® Üa 
 ® Õn mét tèc ®é nµo ® ã 
sÏ cã hiÖn t­îng g× sÈy ra ? 
II. CHUYỂN ĐỘNG LY TÂM 
F msn(max ) < m 2 r 
1)Khi lùc ma s¸t nghØ cùc ®¹i kh«ng ®ñ lín 
®Ó ® ãng vai trß lùc h­íng t©m n÷a , vËt tr­ît ra xa t©m quay, 
råi v¨ng ra khái bµn theo ph­¬ng tiÕp tuyÕn víi quü ®¹o. 
 ChuyÓn ® éng nh ­ vËy gäi lµ chuyÓn ® éng ly t©m . 
2) Vµi vÝ dô vÒ chuyÓn ® éng ly t©m . 
- Maùy vaét li taâm : 
 - Rò quÇn ¸o ­ ít . .. 
- KÕt tinh ®­ êng .. 
. Xe c® trªn ®­ êng cong b»ng ph¼ng 
 kh«ng nghiªng vÒ phÝa t©m , 
 ph¶i cã biÓn chØ dÉn tèc ®é. 
PHIẾU HỌC TẬP 
1. Lực nào sau đây có thể là lực hướng tâm ? 
a. Lực ma sát 
b. Lực đàn hồi 
c. Lực hấp dẫn 
d. Cả 3 lực trên 
PHIẾU HỌC TẬP 
2. Biểu thức nào sau đây cho phép tính độ lớn của lực hướng tâm ? 
a. F ht = m 2 r 
b. F ht = mg 
c. F ht = mg 
d. F ht = k l 
PHIẾU HỌC TẬP 
m=600kg,R=h=6400km, v=5600m/s, F=? 
Ñoä lôùn cuûa löïc haáp daãn laø löïc höôùng taâm 
Caâu 3 .Moät veä tinh nhaân taïo coù khoái löôïng m=600kg ñang bay treân quyõ ñaïo troøn quanh traùi ñaát ôû ñoä cao baèng baùn kính traùi ñaát . Bieát baùn kính traùi ñaát laø R=6400km vaø toác ñoä daøi cuûa veä tinh laø v=5600m/s.Ñoä lôùn cuûa löïc haáp daãn taùc duïng leân veä tinh laø 
 A. 1740 N B. 1470 N 
 C.2940N 	 D. 2490N 
h 
R 
PHIẾU HỌC TẬP 
3.Hãy giải thích các hiện tượng sau đây bằng chuyển động ly tâm 
a. Cho rau đã rửa vào rổ vẩy một lúc thì rau ráo nước . 
b. Thùng giặt quần áo của máy giặt có nhiều lỗ thủng nhỏ ở thành xung quanh . Ở công đoạn vắt thùng quay nhanh làm quần áo ráo nước 
Chóc c¸c thµy c« m¹nh khoÎ, 
 c¸c em häc giái