Bài giảng môn Vật lí Lớp 10 - Bài 29: Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Boyle, Mariotle (Chuẩn kĩ năng)

CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC EM! 
 KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1 : Nêu các nội dung chính của thuyết động học phân tử chất khí ? 
Câu 2 : Dựa vào thuyết động học phân tử , quan sát hình vẽ 29.1a. Khi nén khí trong xilanh em có nhận xét gì về thể tích , mật độ các phân tử khí và áp suất trong xilanh ? 
TRẢ LỜI : V giảm , mật độ phân tử tăng , p tăng . 
Vậy : V giảm thì p tăng 
 Hình 29.1a 
BÀI 29   
QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT. 
 ĐỊNH LUẬT BÔILƠ - MARIỐT 
NỘI DUNG CHÍNH  
 I. TRẠNG THÁI VÀ QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI TRẠNG THÁI 
II. QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT 
III. ĐỊNH LUẬT BÔILƠ – MARIỐT 
 1. THÍ NGHIỆM 
2. ĐỊNH LUẬT BÔILƠ – MARIỐT 
IV. ĐƯỜNG ĐẲNG NHIỆT 
V. CỦNG CỐ 
 trạng thái của một lượng khí xác định bởi áp suất p, thể tích V, nhiệt độ tuyệt đối T. 
V, T và p: là các thông số trạng thái . 
 Với T(K) = t + 273 
 p ( Pa, atm ) 
 V(cm 3 , lít ) 
Hình 29.1b 
Nhiệt độ 
Áp suất 
Thể tích 
I. TRẠNG THÁI VÀ QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI TRẠNG THÁI 
Từ hình vẽ 29.1a ta có . Trạng thái 1: p 1 , V 1 , T 1 
 Trạng thái 2: p 2 ,V 2 , T 2 
Qúa trình : Qúa trình một lượng khí chuyển từ trạng thái 1 sang trạng thái 2 gọi là quá trình biến đổi trạng thái,gọi tắt là quá trình . 
Đẳng quá trình : là qúa trình mà chỉ có 2 thông số trạng thái thay đổi còn một thông số trạng thái giữ nguyên . 
Có 3 đẳng quá trình : Đẳng tích , đẳng nhiệt và đẳng áp . 
II. QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT 
Định nghĩa : Qúa trình đẳng nhiệt là quá trình biến đổi trạng thái trong đó nhiệt độ được giữ nguyên không đổi . 
T = const 
TRẠNG THÁI 1:P 1, V 1, T 1 
TRẠNG THÁI 2: P 2, V 2, T 1 
III. ĐỊNH LUẬT BÔILƠ-MARIÔT 
Thí nghiệm 
 Hình 29.2 
Kết quả thí nghiệm 
Câu hỏi C 1 : 
Tính giá trị tích p.V và điền vào bảng 29.1 
Kết luận : khi thể tích V tăng thì áp suất p giảm . 
 p tỉ lệ nghịch với V 
 Hay p.V = conts 
Thể tích V(cm 3 ) 
 Áp suất p (10 5 Pa) 
p.V 
10 
2,00 
20 
1,00 
30 
0,67 
40 
0.5 
20.10 5 
20.10 5 
20,1.10 5 
20.10 5 
2. Định luật Bôilơ-Mariôt 
a. Giới thiệu 2 nhà vật lí : Bôilơ và Mariôt 
Edme Mariotte (1620-1684) 
b. Định luật Bôilơ-Mariôt 
Trong quá trình đẳng nhiệt của một lượng khí nhất định , áp suất tỉ lệ nghịch với thể tích . 
Hay p.V = hằng số 
Định luật Bôilơ – Mariôt viết cho 2 trạng thái là : 
p 1 V 1 = p 2 V 2 
(2) 
 (1) 
c. Bài tập vận dụng 
Một khối khí có thể tích 6 lít ở áp suất 1.10 5 Pa. Nếu nén thể tích khối khí xuống còn 2 lít thì áp suất của khối khí lúc này là bao nhiêu ? 
 Tóm tắt 
Trạng thái 1 Trạng thái 2 
V 1 = 6 lít V 2 = 2 lít 
 p 1 = 1.10 5 Pa = 1 atm p 2 = ? 
 Giải 
Theo định luật Bôilơ-Mariốt ta có : 
 p 1 V 1 = p 2 V 2 
 Vậy p 2 = 
Thay số vào ta có kết quả : 
 p 2 = 3.10 5 Pa=3 atm 
Nhận xét : V giảm bao nhiêu lần thì p tăng bấy nhiêu lần , và ngược lại . 
T= const 
V 2 
p 1 V 1 
p 1 =1 
A 
V(lít ) 
p(atm ) 
B 
O 
V 2 =2 
V 1 =6 
( V 3 =3; P 3 = 2 ) 
3 
2 
p 2 =3 
(V 1 =6; P 1 =1) 
(V 2 =2; P 2 =3) 
IV. ĐƯỜNG ĐẲNG NHIỆT 
Định nghĩa : Đường đẳng nhiệt là đường biểu diễn sự biến thiên của áp suất theo thể tích khi nhiệt độ không đổi . 
T 1 > T 2 
 Hệ toạ độ p-V 
 Hệ toạ độ T-V 
Đường đẳng nhiệt trong các toạ độ : 
 Hệ toạ độ p-T 
 Hình 1 
 Hình 2 
Câu hỏi 1 : Qúa trình nào đưới đây không phải là quá trình đẳng nhiệt ? 
V. CỦNG CỐ 
A . Thể tích 
B. Khối lượng 
C. Nhiệt độ 
D. Áp suất 
Câu hỏi 2 : Đại lượng nào sau đây không phải thông số trạng thái của một lượng khí ? 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN! 
TRẦN THỊ KIỂM THU 
TRƯỜNG THPT PHAN NGỌC HIỂN