Bài giảng môn Vật lí Lớp 11 - Bài 29: Thấu kính mỏng (Bản chuẩn kiến thức)

Tiết 57 
THẤU KÍNH MỎNG 
Lớp 11 Cơ bản (mới ) 
Nguời thực hiện : ĐỨC HƯNG – MINH DŨNG 
Hình bổ dọc thấu kính lõm 
Hình bổ dọc thấu kính lồi 
1. THẤU KÍNH-PHÂN LOẠI THẤU KÍNH 
 Thấu kính lồi (còn được gọi là thấu kính rìa mỏng). 
 Thấu kính lõm (còn được gọi là thấu kính rìa dày). 
 Thấu kính là khối chất trong suốt (thủy tinh, nhựa...) giới hạn bởi hai mặt cong hoặc bởi một mặt cong và một mặt phẳng. 
Hai loại thấu kính. 
 Đối với thấu kính lồi nếu chùm tia tới song song cho chùm tia ló  
 Đối với thấu kính lõm nếu chùm tia tới song song cho chùm tia ló  
 Thấu kính lồi còn gọi là thấu kính  
 Thấu kính lõm còn gọi là thấu kính  
phân kì. 
hội tụ. 
 Trong không khí: 
hội tụ. 
phân kì. 
TKPK 
TKHT 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 
TKHT 
1. Quang tâm- Trục chính-Trục phụ: 
Quang tâm O là điểm chính giữa của TKHT mà mọi tia tới qua quang tâm của thấu kính đều truyền thẳng. 
a. Quang tâm: 
b. Trục chính : 
Đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với mặt TKHT là trục chính của TKHT. 
c. Trục phụ: 
Mọi đường thẳng khác qua quang tâm O là trục phụ. 
O 
Một trục phụ 
Quang tâm 
Trục chính 
 Chiếu đến TKHT một chùm tia tới song song. Chùm tia ló trên trục tương ứng với chùm tia tới. 
cắt nhau tại một điểm 
 Điểm này ta gọi là của TKHT. 
tiêu điểm ảnh 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 
a. Tiêu điểm ảnh chính: 
2. Tiêu điểm: 
Chiếu đến TKHT một chùm tia tới song song trục chính. Chùm tia ló hội tụ tại một điểm Điểm này ta gọi là 
tiêu điểm ảnh chính. 
trên trục chính. 
Kí hiệu: 
Tiêu điểm ảnh chính là 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 
Trục chính 
Một trục phụ 
b. Tiêu điểm ảnh phụ: 
Chiếu đến TKHT một chùm tia tới song song trục phụ. Chùm tia ló hội tụ tại một điểm Điểm này ta gọi là 
tiêu điểm ảnh phụ. 
trên trục phụ. 
2. Tiêu điểm: 
Kí hiệu: 
Tiêu điểm ảnh phụ là 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 
 Trên mỗi của TKHT còn có một điểm mà chùm tia tới xuất phát từ đó sẽ cho chùm tia ló song song. Điểm đó ta gọi là tiêu điểm vật của TKHT. 
 Điểm nằm trên trục chính ta gọi là tiêu điểm chính. Kí hiệu: F 
 Điểm nằm trên một trục phụ ta gọi là tiêu điểm phụ. Kí hiệu: 
c. Tiêu điểm vật chính: 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 
d. Tiêu diện: 
Vậy: Tiêu diện là mặt phẳng vuông góc với trục chính qua tiêu điểm chính. 
+ Tập hợp các tiêu điểm tạo thành tiêu diện. 
+ Mỗi thấu kính có hai tiêu diện: 
 tiêu diện ảnh và tiêu diện vật 
GHI NHỚ: 
 Trên mỗi thấu kính có một tiêu điểm ảnh chính và một tiêu điểm vật chính F đối xứng nhau qua quang tâm O. 
Các tiêu điểm ảnh của thấu kính hội tụ đều hứng được trên màn. Ta gọi là tiêu điểm ảnh thật. 
Tiêu diện là mặt phẳng vuông góc với trục chính tại tiêu điểm chính. 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH PHÂN KÌ 
Trục chính 
Một trục phụ 
Thấu kính phân kì 
1. Quang tâm- Trục chính-Trục phụ: 
Quang tâm O là điểm chính giữa của TKPK mà mọi tia tới qua quang tâm của thấu kính đều truyền thẳng. 
a. Quang tâm: 
b. Trục chính : 
Đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với mặt TKPK là trục chính của TKPK. 
c. Trục phụ: 
Mọi đường thẳng khác qua quang tâm O là trục phụ. 
 
KHẢO SÁT THẤU KÍNH PHÂN KÌ 
2. Tiêu điểm: 
a. Tiêu điểm ảnh chính: 
Chiếu đến TKPK một chùm tia tới song song trục chính. Chùm tia ló phân kì có phần kéo dài cắt nhau tại một điểm Điểm này ta gọi là 
trên trục chính. 
tiêu điểm ảnh chính. 
 
 
 
4.Tiêu cự - Độ tụ 
 Để thiết lập các công thức về thấu kính, người ta đặt ra hai đại lượng quang học là  
Hai tiêu điểm thật (vật và ảnh). 
Chiều truyền ánh sáng. 
Hai tiêu điểm ảo (ảnh và vật). 
Chiều truyền ánh sáng. 
 Tiêu cự: 
 Độ tụ: 
 Quy ước: 
TKPK: f < 0, tiêu điểm ảnh ảo (trước thấu kính). 
TKHT: f > 0, tiêu điểm ảnh thật (sau thấu kính). 
tiêu cự và độ tụ. 
Củng cố 
+ Có mấy loại thấu kính? 
+ Kí hiệu nào chỉ TKHT? TKPK? 
+ Tia sáng qua quang tâm của thấu kính .. 
+ Đối với một thấu kính có mấy tiêu điểm chính? Phụ? 
+ Hai đại lượng quang học của thấu kính? 
 Kí hiệu? 
+ Đơn vị tiêu cự  đơn vị độ tụ .. 
DẶN DÒ 
Về nhà chúng ta xem tiếp bài thấu kính mỏng: để xác định ảnh qua thấu kính ta dùng các tia nào? Và có tính chất như thế nào? 
 
 
TKHT - TKPK 
 
 
Truyền thẳng 
 
 
Tiêu cự - Độ tụ 
f - D 
m 
dp 
Tập thể lớp 11B1 
Xin cám ơn quý thầy cô đã đến dự giờ thăm lớp 
Chúng em xin chân thành cám ơn.