Bài giảng môn Vật lí Lớp 12 - Bài 18: Động cơ không đồng bộ ba pha (Bản chuẩn kiến thức)

TRÖÔØNG PTTH BAÉC BÌNH 
TAÄP THEÅ LÔÙP 
Kính chaøo toaøn theå quyù thaày coâ ñeán döï giôø thaêm lôùp 
Kieåm Tra Baøi Cuõ 
D ò ng điện xoay chiều ba pha l à g ì ? 
N ê u cấu tạo của m á y ph á t điện xoay chiều ba pha ? 
Hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän xoay chieàu 3 pha ? 
Vieát bieåu thöùc cöôøng ñoä doøng ñieän 3 pha . Qua ñoà thò , cho bieát khi i 1 cöïc ñaïi =I 0 ; thì i 2 ; i 3 coù giaù trò = ? I 0 ? 
ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ BA PHA 
Ñoäng cô ba pha laø thieát bò bieán doåi naêng löôïng nhö theá naøo ? 
1. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha   : 
 Maùy hoaït ñoäng döïa vaøo hieän töôïng gì ? 
x’ 
x 
Ñaët khung daây trong nam chaâm chöõ U , nam chaâm quay thì khung ra sao ? 
ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA 
 Động cơ xoay chiều   là thiết bị biến đổi điện năng của dòng điện xoay chiều thành cơ năng 
. Nguyên tắc: Dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ và việc xử dụng từ trường quay 
1. Nguyên tắc của sự quay không đồng bộ : Khi cho nam châm quay với vận tốc góc chung quanh trục xx’ thì có từ trường quay với vận tốc . Từ trưòng quay làm từ thông gởi qua khung dây kín biến thiên , làm xuất hiện một dòng điện cảm ứng trong khung dây . Lực điện từ tác dụng lên khung dây làm nó quay cùng chiều với nam châm với vận tốc góc < ( để chống lại sự biến thiên của từ thông ). 
ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA 
2. Từ trường quay của dòng điện ba pha  : Cho dòng điện xoay chiều ba pha chạy qua ba cuộn dây dẫn giống nhau đặt lệch nhau 120 0 trên một giá tròn . 
Hình .1 
stato 
Giả sử ở thời điểm t , từ trường trong cuộn dây 1 là cực đại và hướng ra ngoài cuộn 1 ; thì từ trường của cuộn 2 là hướng vào cuộn 2, từ trường của cuộn là hướng vào cuộn 3 . Vì vậy từ trường tổng hợp là hướng ra ngoài cuộn 1 ( hình .1) 
Hình .1 
stato 
I. Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha   : 
+ V à o thời điểm t+T/3 th ì hướng ra ngo à i cuộn 2 
+ Vào thời điểm t+2T/3 thì hướng ra ngoài cuộn 3 
+ Vào thời điểm t+T thì hướng ra ngoài cuộn 1 
Vậy  : Dòng điện xoay chiều ba pha khi chạy qua ba cuộn dây đã tạo ra từ trường quay chung quanh O với tần số bằng tần số của dòng điện . 
Minh hoạ từ trường quay của động cơ ba pha 
III.Cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha  : 
Caáu taïo cuûa ñoäng cô theá naøo ? 
Gồm 2 phần chính  : 
Teân goïi vaø chöùc naêng töøng phaàn ? 
a/ Stato   : Gồm 3 cuộn dây dẫn giống nhau cùng quấn trên trên lỏi sắt , đặt lệch nhau 120 0 trên giá tròn , tạo ra từ trường quay 
b/ Rôto : là hình trụ có tác dụng như một cuộn dây quấn trên lỏi thép 
Khi cho dòng điện xoay chiều ba pha chạy qua 3 cuộn dây của stato , tại tâm O của giá tròn có từ trường quay.Từ trường nầy làm rôto quay chung quay trục . Chuyển động quay của rôto được chuyển ra ngoài để vận hành các máy khác 
IV. Động cơ không đồng bộ 1 pha : 
1 / Sato : Gồm hai cuộn d â y đặt lệch nhau 90 0 .Một cuộn nối thẳng v à o mạng điện xoay chiều 1 pha , cuộn thứ 2 nối với mạng điện qua 1 tụ điện . Như vậy , hai d ò ng điện chạy qua hai cuộn d â y lệch pha nhau 90 0 v à tạo ra từ trường quay . 
2/ Rôto : Hình trụ . 
Động cơ một pha thường có công suất nhỏ 
** Ưu điểm của động cơ không đồng bộ ba pha : 
Ñoäng cô ba pha coù nhöõng öu ñieåm naøo ? 
+ Cấu tạo đơn giản , dễ chế tạo . 
+ Sử dụng tiện lợi , không cần vành khuyên chổi quét 
+ Có thể thay đổi chiều quay bằng cách thay đổi vị trí 2 cuộn dây thứ 2,3 . 
Câu1. Phát biểu nào sau đây là đúng? 
a. Người ta có thể tạo ra từ trường quay bằng cách cho dòng điện xoay chiều chạy qua nam châm điện. 
b. Người ta có thể tạo ra từ trường quay bằng cách cho nam châm vĩnh cửu hình chữ U quay đều quanh trục đối xứng của nó . 
c. Người ta có thể tạo ra từ trường quay bằng cách cho dòng điện xoay chiều một pha chạy qua ba cuộn dây của stato của động cơ không đồng bộ ba pha. . 
d. Người ta có thể tạo ra từ trường quay bằng cách cho dòng điện một chiều chạy qua nam châm điện 
Câu 2. Phát biểu nào sau đây là không đúng ? 
a. Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha có độ lớn không đổi. 
b. Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha có hướng quay đều. 
c. Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha có phương không đổi. 
d. Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha có tần số quay bằng tần số dòng điện. 
Câu 3. Gọi Bo là cảm ứng từ cực đạI trong ba cuộn dây ở động cơ không đồng bộ ba pha khi có dòng điện vào động cơ. Cẩm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tạI tâm stato có giá trị B bằng. 
b. B = 3.B 0 
c . B = 0 
a. B = B 0 
d. B = 1,5B 0 
OÂn Taäp 
1. Choïn caâu ñuùng : 
a. Aùnh saùng traéng laø aùnh saùng ñôn saéc . 
b. Aùnh saùng ñôn saéc khi ñi qua laêng kính thì khoâng bò leäch veà phía ñaùy cuûa laêng kính . 
c. Chieát suaát cuûa moät moâi tröôøng trong suoát ñoái vôùi caùc aùnh saùng ñôn saéc khaùc nhau thì khaùc nhau . 
d. Khi truyeàn töø khoâng khí vaøo thuyû tinh vôùi cuøng vôùi moät goùc tôùi thì goùc khuùc xaï cuûa tia tím baèng goùc khuùc xaï cuûa tia ñoû . 
Hướng dẫn về nhà : 
1/Ích lợi của dòng một chiều ? 
2/Có mấy cách tạo ra dòng một chiều 
3/ Trình bày cách chỉnh lưu 2 nữa chu kỳ ? 
4/ Máy phát điện một chiều khác máy phát điện xoay chiều một pha ở điểm nào ? 
CAÛM ÔN QUYÙ THAÀY COÂ VAØ CAÙC EM HOÏC SINH