Bài giảng môn Vật lí Lớp 12 - Bài 27: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại (Chuẩn kiến thức)

BÀI 27 
TIA HOÀNG NGOAÏI 
TIA TÖÛ NGOAÏI 
_ Khoảng năm 1800, William Herschel và Johann Wilhelm Ritter đã phát hiện ra sự tồn tại của hai loại ánh sáng nằm ngoài vùng đỏ và tím của quang phổ mặt trời mà ngày nay ta gọi đó là tia hồng ngoại và tia tử ngoại . 
William Herschel 
Johann Wilhelm 
Ritter 
@ NỘI DUNG BÀI HỌC 
I. Ph át hi ện tia hồng ngoại , tia tử ngoại 
II. Bản chất , tính chất chung của tia hồng ngoại , tia tử ngoại 
III. Tia hồng ngoại 	 
IV. Tia tử ngoại 	 	 
I – Phát hiện tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
Dụng cụ : 	 
	+ Nguồn sáng trắng 
	+ Lăng kính 
	+ Màn chắn 
	+ Cặp nhiệt điện 
- Tiến hành 
C 
J 
J 
L 
L 1 
L 2 
F 
S 
P 
 Quang phæ liªn tôc 
 Vïng tö ngo¹i 
( <  t ) 
 Vïng hång ngo¹i 
( >  ® ) 
0 
0 
0 
Cho ánh sáng mặt trời đi qua một lăng kính . 
76 o F 
Phía sau lăng kính đặt các nhiệt kế đã bôi đen để hấp thụ tốt ánh sáng mặt trời . 
Điều chỉnh nhiệt kế để vùng quang phổ chiếu lên bầu của mỗi nhiệt kế 
BAN ĐẦU 
SAU 3’ 
- Hiện tượng 
 Kim điện kế bị lệch khi đưa 1 đầu mỗi hàn vào vùng quang phổ và các vùng ngoài quang phổ liên tục. Bột huỳnh quang phát sáng ở vùng phía dưới của ánh sáng màu tím 
I – Phát hiện tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
- K ết lu ận 
+ Á nh s á ng đơ n s ắ c c ó t á c d ụ ng nhi ệ t 
+ T á c d ụ ng nhi ệ t của các ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau 
+ Ở ngoài quang phổ ánh sáng nhìn thấy được c ò n c ó những loại á nh s á ng (b ứ c x ạ ) kh ô ng nh ì n th ấ y đượ c 
I – Phát hiện tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
I – Phát hiện tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
- K ết lu ận 
+ Bức xạ không nhìn thấy ở ngoài vùng đỏ của quang phổ gọi là bức xạ (hay tia ) hồng ngoại 
+ Bức xạ không nhìn thấy ngoài vùng tím gọi là bức xạ (hay tia ) tử ngoại 
Dụng cụ để phát hiện tia hồng ngoại và tia tử ngoại ? 
Dùng cặp nhiệt điện để phát hiện tia hồng ngoại và dùng bột huỳnh quang để phát hiện tia tử ngoại. 
II - Bản chất và tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
Bản chất 
	- Là những bức xạ không nhìn thấy được 
	- Đều là sóng điện từ 
II - Bản chất và tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại 
2. Tính chất :	 
	- Truyền thẳng 
	- Phản xạ , khúc xạ 
	- Nhiễu xạ , giao thoa 
III. TIA HỒNG NGOẠI 
- Là những sóng điện từ không nhìn thấy được có : 
1. C ách t ạo ra 
- Mọi vật có t o >0K ( tần số bức xạ phụ thuộc vào nhiệt độ của vật .) 
- Thông thường : bóng đèn dây tóc , diod hồng ngoại 
2. T í nh ch ấ t _ C ô ng d ụ ng 
- Tác dụng nhiệt => sấykhô 
- Gây một số phản ứng hoá học => chụp ảnh hồng ngoại 
- C ó th ể bi ế n đ i ệ u đượ c => đ i ề u khi ể n t ừ xa 
III. TIA HỒNG NGOẠI 
Máy chụp ảnh hồng ngoại 
Đèn hồng ngoại 
IV . TIA TỬ NGOẠI 
- Là những sóng điện từ không nhìn thấy được có : 
1. Ngu ồ n ph á t 
- Những vật được nung nóng >2000 o C đều phát ra tia tử ngoại 
- Mặt trời , đèn thủy ngân , hồ quang điện là các nguồn phát tia tử ngoại thường gặp 
Đèn thuỷ ngân 
2. T í nh ch ấ t _ C ô ng dụng 
- Tác dụng lên kính ảnh => nghiên cứu TTN 
- Làm phát quang một số chất , =>đèn huỳnh quang, phát hiện vết xước 
- Thúc đẩy các phản ứng hoá học (VD: pư tổng hợp vitamin D => chữa bệnh còi xương) 
- Tác dụng sinh học => Diệt khuẩn, diệt tế bào  
- Làm ion hoá không khí => Tạo ra tầng điện li 
- Gây tác dụng quang điện => Học trong chương sau. 
3. Sự h ấ p th ụ tia t ử ngo ạ i 
- Bị thuỷ tinh , nuớc hấp thụ mạnh 
- Thạnh anh cho tia tử ngoại xuyên qua. 
- Phần lớn tia tử ngoại đã bị hấp thụ bởi bầu khí quyển của Trái đất nhưng vẫn có tia tới được bề mặt Trái đất gây nguy hiểm cho sức khỏe con người như cháy nắng , ung thư da ,  
UVC: bị hấp thụ bởi bầu khí quyển , 
UVA: gây cháy nắng ,.. 
UVB: gây ung thư da 
Trong tia sét có tia tử ngoại vì nhiệt độ trong tia sét khoảng vài chục nghìn độ 
        