Bài giảng Ngữ văn 6 tiết 103: Hoán dụ

 KIEÅM TRA BAØI CUÕCâu 1: Ẩn dụ là gì? Nêu các kiểu ẩn dụ? Câu 2: Tìm phép ẩn dụ và kiểu ẩn dụ trong khổ thơ dưới đây: “ Anh đội viên nhìn Bác Càng nhìn lại càng thương Người Cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm.” ( Minh Huệ) Ẩn dụ phẩm chất.Tuần 28 - Tiết 103HOÁN DỤ I. Hoán dụ là gì?1. Khái niệm. HOÁN DỤTiết 103Áo nâu liền với áo xanhNông thôn cùng với thị thành đứng lên. (Tố Hữu) Ví dụ 1/SGK/82:I. Hoán dụ là gì?HOÁN DỤTiết 103- Áo nâu- Áo xanhNgười nông dân.Người công nhân.( Sự vật) - Nông thôn- Thị thànhNgười sống ở nông thôn.Người sống ở thành thị. ( Vật chứa đựng) (Vật bị chứa đựng) (Dấu hiệu) có quan hệ gần gũi có quan hệ gần gũi Hoán dụ( dùng vật chứa đựng để nói về vật bị chứa đựng). Hoán dụ (dùng dấu hiệu của sự vật để gọi tên sự vật).I. Hoán dụ là gì? Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó. VD: Đầu xanh có tội tình gì?.1. Khái niệm. HOÁN DỤTiết 103Tuổi trẻ2. Tác dụng.I. Hoán dụ là gì? HOÁN DỤTiết 103CÁCH DIỄN ĐẠT CỦA TÁC GIẢ TỐ HỮUCÁCH DIỄN ĐẠT BÌNH THƯỜNG Áo nâu liền với áo xanhNông thôn cùng với thị thành đứng lên. (Tố Hữu)“Tất cả nông dân ở nông thôn và công nhân ở thành phố đều đứng lên.” Cách nói ngắn gọn, tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Thông báo sự kiện, không có giá trị biểu cảm.So sánh 2 cách diễn đạt sau và rút ra nhận xét ?I. Hoán dụ là gì?2. Tác dụng. Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt . HOÁN DỤTiết 103II. Các kiểu hoán dụ: HOÁN DỤTiết 103- Áo nâu- Áo xanhNgười nông dân.Người công nhân.( Sự vật có dấu hiệu) - Nông thôn- Thị thànhNgười sống ở nông thôn.Người sống ở thành thị. ( Vật chứa đựng) (Vật bị chứa đựng) (Dấu hiệu) có quan hệ gần gũi có quan hệ gần gũi Hoán dụ (dùng vật chứa đựng để nói về vật bị chứa đựng). Hoán dụ (dùng dấu hiệu của sự vật để gọi tên sự vật).1. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;2. Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;II. Các kiểu hoán dụ: HOÁN DỤTiết 103Ví dụ a/ SGK/83: Bàn tay ta làm nên tất cả Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. ( Hoàng Trung Thông ) HOÁN DỤTiết 103(Một bộ phận)Bàn tay ta Người lao động. (Toàn thể)Lấy một bộ phận để gọi toàn thể.1. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;2. Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;3. Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;II. Các kiểu hoán dụ: HOÁN DỤTiết 103Ví dụ b/SGK/83: Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. (Ca dao)HOÁN DỤTiết 103- Một - BaSố ít Số nhiều( Cụ thể) ( Trừu tượng) Quan hệ : lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượngII. Các kiểu hoán dụ: HOÁN DỤTiết 1031. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật;2. Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng;3. Lấy một bộ phận để gọi toàn thể;4. Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng;Ví dụ c/SGK/83: Ngày Huế đổ máu  Chú Hà Nội về Tình cờ chú cháu Gặp nhau Hàng Bè. 	 ( Tố Hữu )HOÁN DỤTiết 103Dấu hiệu thường thấy trong chiến tranh.- Đổ máu : Chỉ trạng thái nổ ra chiến tranh.Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.Chỉ ra phép hoán dụ và mối quan hệ giữa các sự vật:III. Luyện tập:HOÁN DỤTiết 103 CâuPhép Hoán dụ Mối quan hệabNgười dân ở nông thôn.Làng xóm taVật chứa đựng và vật bị chứa đựngMười nămThời gian trước mắtTrăm nămThời gian lâu dàiCái cụ thể gọi cái trừu tượng CâuPhép Hoán dụ Mối quan hệcd Người Việt BắcÁo chàmDấu hiệu của sự vật gọi sự vậtTrái đấtNhân loạiVật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng- VD:Người cha mái tóc bạc. ( Minh Huệ) - Dựa vào quan hệ gần gũi.- VD: Bàn tay ta làm nên tất cảCó sức người sỏi đá cũng thành cơm.( Hoàng Trung Thông) - Dựa vào quan hệ tương đồng. HOÁN DỤẨN DỤ * Khác nhau:* Giống nhau: Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác. 3. Đặt câu có sử dụng phép hoán dụ?HOÁN DỤTiết 103An là một chân sút của đội bóng.Bạn ấy bước vào, cả phòng cười rộ lên. Lấy bộ phận gọi toàn thể.Lấy vật chứa gọi vật bị chứa đựngKhái niệmTác dụngLấy dấu hiệu sự vật gọi sự vật.Lấy cụ thể gọi trừu tượng.Học bài : - Nắm khái niệm và các kiểu hoán dụ.Làm bài tập 3 viết chính tả.Viết đoạn văn có sử dụng hoán dụ.Soạn bài : 	Tập làm thơ bốn chữ. Chuẩn bị một bài thơ 4 chữ.DẶN DÒCám ơn quý thầy cô và các em !