Bài giảng Ngữ văn 6 Tiết 105: Hoán dụ

Kính chào thầy cô giáo về thăm lớp 6c!Trường:THCS Đoàn XáChào mừng quý thầy cô về dự giờ thăm lớp KIỂM TRA BÀI CŨCâu 1: Thế nào là ẩn dụ? Tác dụng của ẩn dụ?Câu 2: Trong hai câu thơ sau câu nào có sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ? Hãy chỉ ra đó là kiểu ẩn dụ nào?-Người cha mái tóc bạcĐốt lửa cho anh nằm. - Ngày Huế đổ máuChú Hà Nội về=> Ẩn dụ phẩm chấtTiết 105 HOÁN DỤ LỚP 6C TRƯỜNG: THCS ĐOÀN XÁGV: NGUYỄN THỊ HỒNG TƯƠITiết 105 HOÁN DỤVí dụ 1:Áo nâu cùng với áo xanhNông thôn cũng với thành thị đứng lên(Tố Hữu)Áo nâu: những người nông dân.Áo xanh: những người công nhân=> Quan hệ gần gũi giữa dấu hiệu ( áo nâu, áo xanh) và vật có dấu hiệu ( nông dân, công nhân). Hay nói cách khác là lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.Nông thôn: những người sống ở nông thôn.Thị thành: những người sống ở thành thị.=> Quan hệ gần gũi giữa vật chứa đựng ( nông thôn, thị thành) với vật bị chứa đựng ( những người sống ở thành thị và nông thôn)Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó.So sánh ví dụ 1 và ví dụ sau đây có gì giống và khác nhau?“Áo nâu liền với áo xanhNông thông cùng với thành thị đứng lên.” và“ Tất cả nông dân ở nông thôn và công nhân ở thành thì đều đứng lên.”Khác: - Ở vd1 sử dụng biện pháp hoán dụ làm cho câu văn ngắn gọn, hàm xúc, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.- Ở vd2 không sử dụng biện pháp hoán dụ. Câu văn chỉ mang tính chất thông báo.Giống: cả 2 ví dụ đều có nội dung giống nhauTác dụng hoán dụ: làm cho câu văn ngắn gọn, hàm xúc, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.BT: dựa vào tranh gợi ý hãy đặt câu có dùng hoán dụ?Áo trắng đến trường.Cả phòng đang lắng nghe cô giáo giảng bài.Thảo luận bàn – 3 phút Em hiểu các từ in đậm dưới đây như thế nào? Các từ in đậm chỉ ai, chỉ điều gì. Nó và vật được chỉ có mối quan hệ với nhau như thế nào?a, Bàn tay ta làm nên tất cảCó sức người sỏi đá cũng thành công.b, Một cây làm chẳng nên nonBa cây chụm lại nên hòn núi cao.c, Ngày Huế đổ máu Chú Hà Nội vềTình cờ chú cháuGặp nhau Hàng Bè.d, Cả phòng đang chăm chú nghe cô giáo giảng bài.(Tố Hữu)(Hoàng Trung Thông)(Ca dao)a, Bàn tay ta: là một bộ phận của con người, ở vd này “ bàn tay” được chỉ “ người lao động” nói chung.=> Lấy bộ phận để gọi toàn thể.b, Một: số lượng cụ thể, trong vdb được chỉ cho “số it”Ba: số lượng cụ thể, chỉ cho “số nhiều”=> Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.c, Đổ máu: là dấu hiệu của sự hi sinh mất mát. Ở ví dụ này được chỉ chiến tranh.=> Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.d,Cả phòng: chỉ những học sinh đang có trong lớp học.=> Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.Xác định kiểu hoán dụ trong các ví dụ sau:a) Đó là một chân sút tuyệt vời.b) Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thuỷ,Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu. (Lê Anh Xuân)Lấy bộ phận gọi toàn thểLấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựngc) Phía cuối tòa nhà, thoáng bóng một chiếc áo cà sa .d) Đảng ta đó trăm tay nghìn mắt. (Tố Hữu)Lấy dấu hiệu của vật để gọi sự vậtLấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng Bài tập 1:sgk/84a)Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách.Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. (Hồ Chí Minh )b) Vì lợi ích mười năm phải trồng cây, Vì lợi ích trăm năm phải trồng người . (Hồ Chí Minh )c) Áo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì hôm nay. (Tố Hữu )d) Vì sao ? Trái Đất nặng ân tìnhNhắc mãi tên người Hồ Chí Minh . (Tố Hữu )Đáp án: a)Làng xóm : Người nông dân Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng. b) Mười năm: Thời gian trước mắt Trăm năm: Thời gian lâu dài (Tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục )Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng c) Áo chàm: Người dân Việt BắcLấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật d) Trái Đất: nhân loại Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.Bài tập 2: So sánh ẩn dụ và hóa dụ? ẨN DỤ HOÁN DỤGiỐNGKHÁC ẨN DỤHOÁN DỤGIỐNGGọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác. KHÁCDựa vào quan hệ tương đồng về:Hình thức Cách thức Phẩm chất Chuyển đổi cảm giácDựa vào quan hệ tương cận, gần gũi:Bộ phận- toàn thểVật chứa đựng-vật bị chưa đựngDấu hiệu của sự vật- sự vậtCụ thể- trừu tượngBài tập 2: So sánh ẩn dụ và hóa dụ? Cho ví dụBài tập 3: Chính tả ( nhớ - viết): Đêm nay Bác không ngủ.Trò chơi tiếp sứcĐặt câu có sử dụng hoán dụ?Sơ đồ tư duyHOÁN DỤKhái niệmTác dụngCác kiểu hoán dụBộ phận-toàn thểVật chứa đựng-vật bị chưa đựngDấu hiệu-vật có dấu hiệuCụ thể-trừu tượngBài tập 4: em hãy viết một văn từ 5-7 câu với chủ để tự chọn trong đó có sử dụng hoán dụ.DAËN DOØBAØI CUÕ: - Hoïc caùc Ghi nhôù SGK trang 82-83. - - Viết ñoạn văn : Tả cảnh trường em trong giờ ra chơi ( 5-7 câu )coù söû duïng pheùp hoaùn duï . * SOAÏN BAØI MÔÙI:- Tập laøm thơ bốn chữ .-Tìm ñọc những baøi thơ bốn chữ .