Bài giảng Ngữ văn 7: Các bước làm bài văn lập luận giải thích

BÀI GIẢNG MÔN NGỮ VĂN 7GIÁO VIÊN: ĐẶNG THỊ VÂN HẰNG Kiểm tra bài cũ	Em hãy nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích? 	Muốn làm bài văn lập luận giải thích thì phải thực hiện các bước: 	+ Tìm hiểu đề và tìm ý	+ Lập dàn bài	+ Viết bài	+ Đọc lại và sửa chữa2. Dàn bài của bài văn lập luận giải thích gồm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?	Dàn bài của bài văn lập luận giải thích gồm 3 phần: 	- MB: Giới thiệu vấn đề cần giải thích và gợi ra phương hướng giải thích.	- TB: Lần lượt trình bày các nội dung giải thích (sử dụng các cách lập luận giải thích phù hợp)	- KB: Nêu ý nghĩa của điều cần giải thích đối với mọi người.Đề bài: Một nhà văn có nói “Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Hãy giải thích nội dung câu nói đó.Thể loại : Giải thíchNội dung: Tầm quan trọng của sách với con người -> Ngợi ca tôn vinh sách.Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý Thảo luận nhóm: 5 phút- Nhóm 1: Lập dàn bài phần mở bài cho đề văn trên.- Nhóm 2,3,4,5: Lập dàn bài phần thân bài cho đề văn trên.+ Nhóm 2: Giải thích ý nghĩa của câu nói.+ Nhóm 3,4: Giải thích cơ sở chân lí của câu nói.+ Nhóm 5: Giải thích sự vận dụng câu nói. Nhóm 6: Lập dàn bài phần kết bài cho đề văn trên.Bước 2: Lập dàn bài a. Mở bài: - Dẫn dắt vào vấn đề: hướng vào vai trò của sách đối với đời sống con người. Nêu vấn đề cần giải thích, trích dẫn câu nói “ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. b. Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích* Giải thích ý nghĩa của câu nói:- Sách chứa đựng trí tuệ - tinh túy, tinh hoa sự hiểu biết của nhân loại.- Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Soi đường đưa con người ra khỏi chốn tối tăm của sự không hiểu biết, và ngọn đèn ấy không bao giờ tắt.=> Sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của con người. b. Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích* Giải thích ý nghĩa của câu nói:* Giải thích cơ sở chân lí của câu nói: Không phải mọi cuốn sách đều là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người. Chỉ có những cuốn sách nào có giá trị mới đúng như thế vì:+ Sách ghi lại những hiểu biết quý giá nhất trong sản xuất, trong chiến đấu, trong các mối quan hệ xã hội. Vì vậy, sách là ngọn đèn sáng của trí tuệ.+ Những hiểu biết được sách ghi lại có ích cho mọi thời đại, truyền lại cho các đời sau. Vì vậy, sách là "ngọn đèn sáng bất diệt”. Ví dụ: + Sách văn học: Ca dao, thơ văn, truyện kí... + Sách khoa học: Toán học, Vật lí, Hóa học...là kho kiến thức về các bộ môn khoa học tự nhiên, giúp con người chinh phục thiên nhiên, tiếp cận với khoa học hiện đại.b. Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích+ Giải thích ý nghĩa của câu nói:+ Giải thích cơ sở chân lí của câu nói:+ Giải thích sự vận dụng câu nói- Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều, sống tốt.- Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc -> tránh đọc sách dở, sách có hại.- Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ trong sách và vận dụng trong cuộc sống.Kết bài: Khẳng định, chốt lại vấn đề: vai trò, tầm quan trọng của sách đối với đời sống con người.Liên hệ bản thân.Bước 2: Lập dàn bài a/ Mở bài: - Dẫn dắt vào vấn đề:Hướng vào vai trò của sách - Nêu vấn đề cần giải thích, trích dẫn câu nói.b/ Thân bài : Trình bày các nội dung giải thích * Giải thích ý nghĩa của câu nói:- Sách chứa đưng trí tuệ - tinh túy, tinh hoa sự hiểu biết của nhân loại.- Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Soi đường đưa con người ra khỏi chốn tối tăm của sự không hiểu biết, và ngọn đèn ấy không bao giờ tắt.=> Sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của con người. * Giải thích cơ sở chân lí của câu nói: Chỉ có những cuốn sách nào có giá trị mới là ngọn đèn sáng bất diệt:+ Sách ghi lại những hiểu biết quý giá nhất trong sản xuất, trongchiến đấu, trong các mối quan hệ xã hội. Vì vậy sách là ngọn đèn sáng của trí tuệ. + Những hiểu biết được sách ghi lại có ích cho mọi thời đại, truyền lại cho các đời sau. Vì vậy, sách là "ngọn đèn sáng bất diệt. Ví dụ: Sách văn học, khoa học xã hội, sách khoa học tự nhiên... * Giải thích sự vận dụng câu nói- Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều, sống tốt.- Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc -> tránh đọc sách dở, sách có hại.- Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ trong sách và vận dụng trong cuộc sống.c/ Kết bài: - Khẳng định, chốt lại vấn đề: vai trò, tầm quan trọng của sách đối với đời sống con người.- Liên hệ bản thân.Bước 3: Viết đoạn, viết bài: Đã từ lâu, sách là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Sách là kho tàng lưu giữ khối kiến thức khổng lồ của nhân loại được tích lũy qua mấy ngàn năm. Sách là chiếc chìa khóa vàng mở cửa tòa lâu đài tráng lệ chứa vô vàn điều kì diệu. Nhận định về giá trị của sách, một nhà văn có nói: “ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Câu nói đó có ý nghĩa như một chân lí khẳng định vai trò quan trọng của sách, đồng thời là lời khuyên mọi người nên tạo cho mình thói quen đọc sách.Đoạn văn phần Mở bài Hàng ngàn năm qua, con người đã sáng tạo ra sách và ham mê đọc sách. Xưa kia, đọc sách chỉ là đặc quyền của một số ít người. Ngày nay, thú đọc sách là của mọi người. Trong thời đại khoa học phát triển mạnh mẽ, xuất hiện nhiều phương tiện học tập và giải trí hiện đại nhưng không thể thay thế được vai trò của sách. Sách vẫn tiếp tục phát huy khả năng kì diệu của nó. Và một điều chắc chắn là nền văn minh của nhân loại sẽ dần tàn lụi nếu không có sách.Đoạn văn phần Kết bài Đề bài bài viết số 6: Văn lập luận giải thích (làm ở nhà)Ca dao có câu: “ Nhiễu điều phủ lấy giá gươngNgười trong một nước thì thương nhau cùng”.Hãy tìm hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu ca dao đó.Hướng dẫn về nhà:- Học bài, nắm chắc các bước làm bài văn lập luận giải thích. Viết hoàn chỉnh các luận điểm của phần Thân bài theo dàn ý đã lập. Viết bài Tập làm văn số 6. Chuẩn bị bài sau: Đọc thêm: Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.+ Tìm hiểu tác giả, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.+ Đọc kĩ văn bản, xác định giọng đọc.+ Tìm hiểu bố cục của văn bản.+ Tìm hiểu hai nhân vật: Va-ren và Phan Bội Châu.