Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài 61: Đọc bài Đập đá ở Côn Lôn (Phan Châu Trinh) - Vi Tiến Hải

Châu Trinh bị bắt và đày ra Côn Đảo lao động khổ sai ( 1908 – 1910)- Phan Châu Trinh ( 1872 – 1926 ) Nhà yêu nước, nhà cách mạng lớn của dân tộc ta đầu thế kỉ XX. Sáng tác phong phú: Chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ, văn chính luận Năm 1908, Phan Châu Trinh bị khép tội xúi giục nhân dân nổi loạn trong phong trào chống thuế ở Trung kì nên bị đày ra Côn Đảo, đến tháng 6/1910 nhờ sự can thiệp của hội nhân quyền (Pháp), ông mới được tha. Bài thơ được viết khi ông cùng các tù nhân bị bắt lao động khổ sai.? Hoàn cảnh ra đời của bài thơ?2. Tác phẩm Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônI. Tác giả - Tác phẩm:1. Tác giảNgữ văn 83. Đọc – Chú thícha. Đọc 4 cõu đầu: giọng hào hựng, mạnh mẽ, khẩu khớ ngang tàng, rắn rỏi. 4 cõu cuối: giọng trầm lắng. Nhịp thơ: 2/2/3Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,Lừng lẫy làm cho lở núi non.Xách búa đánh tan năm bảy đống,Ra tay đập bể mấy trăm hòn.Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,Mưa nắng càng bền dạ sắt son.Những kẻ vá trời khi lỡ bước,Gian nan chi kể việc con con. Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônI. Tác giả - Tác phẩm:1. Tác giảNgữ văn 8- Bài thơ được sáng tác khi Phan Châu Trinh bị bắt và đày ra Côn Đảo lao động khổ sai ( 1908 – 1910)- Phan Châu Trinh ( 1872 – 1926 ) Nhà yêu nước, nhà cách mạng lớn của dân tộc ta đầu thế kỉ XX. Sáng tác phong phú: Chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ, văn chính luận2. Tác phẩm3. Đọc – Chú thícha. Đọcb. Chú thích ? Em biết gì về địa danh Côn Lôn? Côn Lôn: Tức Côn Đảo, hòn đảo nằm ở phía đông nam nước ta, nơi TDP lập nhà tù giam cầm những chiến sĩ yêu nước và cách mạng.Cụn Đảo nay thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng TàuHình ảnh Côn Đảo ngày nay nhìn từ xaChuồng cọp - Côn Đảo Mô hình tù nhân chính trị Điểm du lịch Cụn Đảo ngày nay Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônI. Tác giả - Tác phẩm:1.Tác giả- Bài thơ được sáng tác khi Phan Châu Trinh bị bắt và đày ra Côn Đảo lao động khổ sai ( 1908 – 1910)- Phan Châu Trinh ( 1872 – 1926 ) Nhà yêu nước, nhà cách mạng lớn của dân tộc ta đầu thế kỉ XX. Sáng tác phong phú: Chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ, văn chính luận2. Tác phẩm3. Đọc – Chú thícha. Đọcb. Chú thích ? Em biết gì về địa danh Côn Lôn ? Côn Lôn: Tức Côn Đảo, hòn đảo nằm ở phía đông nam nước ta, nơi TDP lập nhà tù giam cầm những chiến sĩ yêu nước và cách mạng.Ngữ văn 8 ? Bể nghĩa là gì? Tiếng địa phương: vỡ, đập bể: đập vỡ ? Vá trời được hiểu như thế nào ? Vá trời: Mưu đồ, những công việc hết sức lớn lao Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 83. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Tác phẩmI. Tác giả - Tác phẩm:1. Tác giảII. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục: ? Bài thơ được viết theo thể thơ nào?Thất ngôn bát cú đường luật+ Mỗi bài đều cú 8 cõu. Mỗi cõu 7 chữ.+ Cấu trỳc nội dung bài thơ theo cỏc trỡnh tự: Đề, thực, luận, kết với 2 cặp cõu thực và cõu luận đối nhau rất chỉnh về ý và lời. ? Em biết gì về thể thơ này?Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,Lừng lẫy làm cho lở núi non.Xách búa đánh tan năm bảy đống,Ra tay đập bể mấy trăm hòn.Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,Mưa nắng càng bền dạ sắt son.Những kẻ vá trời khi lỡ bước,Gian nan chi kể việc con con.- Bố cục: ĐềThựcLuậnKết Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 83. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Phân tícha. Hai câu đề:I. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giảThể thơ: Thất ngụn bỏt cỳ đường luật. 4 phần: Đề, thực, luận, kết.Phương thức biểu cảm.II. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục:Làm trai đứng giữa đất Cụn Lụn,Lừng lẫy làm cho lở nỳi non.? Theo em, cú thể đặt tiờu đề cho 2 cõu thơ này thế nào? Tại sao?Thế đứng của chàng trai giữa đất trời Cụn Đảo. Bức tranh người đập đỏ.2. Tác phẩm Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 83. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Phõn tớch:a. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tỏc giả:Làm trai đứng giữa đất Cụn Lụn,Lừng lẫy làm cho lở nỳi non.2. Tác phẩmII. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục:Phúng đại – khoa trương đứng giữa ? Em cú nhận xột gỡ về thế đứng này?- Thế đứng đàng hoàng, hiờn ngang, mạnh mẽ, cú sức khoẻ phi thường.? Qua đú chỳng ta thấy được khẩu khớ, phong cỏch nào của Phan Chõu Trinh?Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch .Em cú biết những cõu ca dao, cõu thơ nào núi về chớ làm trai?Lừng lẫy lở nỳi non Làm trai cho đáng nên trai Xuông đông, đông tĩnh, lên đoài, đoài tan 	 (Ca dao) - Chí làm trai Nam, Bắc, Đông , Tây Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể. - Làm trai đứng ở trong trời đấtPhải cú danh gỡ với nỳi sụng. 	 (Ng. Công Trứ) Làm trai trong cõi thế gian Phò đời cứu nước phơi gan anh hùng. 	(Lục Vân Tiên - Ng .Đình Chiểu)Đó sinh ra làm trai cũng phải khỏc đời. ( Phan Bội Chõu)3. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Phân tícha. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giả2. Tác phẩmII. Phân tích văn bản1. Kết cấu – bố cục:Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch . Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 8 Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 8?Cỏc từ: xỏch, đỏnh, đập thuộc loại từ gỡ?3. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Phân tích:a. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giả2. Tác phẩmII. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục:Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch .b. 2 cõu thựcCụng việc: Đập đỏĐộng từ mạnhSố từNặng nề, vất vả,tầm thường, bắt buộc.Xỏch bỳađỏnh tannăm bảy đốngRa tayđập bểmấy trăm hũnNghệ thuật đốiXỏch bỳa đỏnh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hũnXỏch đỏnh đập năm bảy mấy trăm? 2 cõu thơ đó diễn tả cụng việc cụ thể của người anh hựng.Đú là việc gỡ??Cỏc từ: năm, bảy, trăm thuộc loại từ gỡ? Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 8Khớ phỏch, ý chớ quyết tõm, tinh thần vượt lờn hoàn cảnh, làm chủ hoàn cảnh của người chiến sĩ cỏch mạng.3. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Phân tích:a. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giả2. Tác phẩm:II. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục:Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch .b. 2 cõu thực Nghệ thuật đối Lối núi khoa trương Động từ mạnh Số từGiọng điệu, khẩu khớ ngang tàng → cụng việc phi thường? Qua giọng điệu, nghệ thuật, việc làmem hiểu gỡ về người tự CM ? Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 8 Khớ phỏch, ý chớ quyết tõm, tinh thần vượt lờn hoàn cảnh, làm chủ hoàn cảnh của người chiến sĩ cỏch mạng.3. Đọc – chú thích: Đọc Chú thích2. Phân tích:a. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giả2. Tác phẩm:II. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục: Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch .b. 2 cõu thực? Nhờ đú tỏc giả muốn khẳng định điều gỡ?c. 2 cõu luậnThỏng ngày bao quản thõn sành sỏi, Mưa nắng càng bền dạ sắt son. ? Em hiểu như thế nào về ý nghĩa 2 từ thỏng ngày, mưa nắng trong cõu ?Cụng việc đập đỏ là liờn tục, bắt buộc.? Thõn sành sỏi, dạ sắt son nghĩa là gỡ ?Những thử thỏch gian lao ( thỏng ngày,mưa nắng )Sức chịu đựng dẻo dai, bền bỉ, ý chớ kiờn cường Khẳng định cỏi chớ lớn, quyết tõm cao: càng khú khăn càng bền chớ, càng gian khổ càng sắt son một lũng với nước, với dõn.- Thõn sành sỏi: Dày dạn, phong trần, chấp nhận mọi thử thỏch.- Dạ sắt son: tinh thần cứng cỏi, trung kiờn, khụng sờn lũng, đổi chớ.? Phộp đối tiếp tục được sử dụng như thế nào?Thỏng ngàybao quảnthõn sành sỏiMưa nắngcàng bềndạ sắt son Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 8 Khớ phỏch, ý chớ quyết tõm, tinh thần vượt lờn hoàn cảnh, làm chủ hoàn cảnh của người chiến sĩ cỏch mạng.3. Đọc – chú thích:2. Phân tích:a. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giả2. Tác phẩm:II. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục: Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch .b. 2 cõu thựcc. 2 cõu luận Khẳng định cỏi chớ lớn, quyết tõm cao: càng khú khăn càng bền chớ, càng gian khổ càng sắt son một lũng với nước, với dõn.d. 2 cõu kếtNhững kẻ vỏ trời khi lỡ bước, Gian nan chi kể việc con con !a) So sánhb) ẩn dục) Hoán dụd) Lối nói khoa trương(nói quá)Hai câu thơ trên đó sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?. vỏ trời Gian nan Việc con con Tương phảnVào tù, khổ sai chỉ là chuyện nhỏ trước những gian lao, vất vả mà người chiến sĩ CM đã trải qua.? Tinh thần, ý chí của Phan Châu Trinh như thế nào?í chí hào hùng, lạc quan, niềm tin mãnh liệt vào sự nghiệp cách mạng. Văn bản: Phan Châu TrinhĐập đá ở côn lônNgữ văn 82. Phân tích:a. 2 cõu đềI. Tác giả - Tác phẩm1. Tác giả2. Tác phẩm:II. Phân tích văn bản:1. Kết cấu – bố cục: Khẩu khớ mạnh mẽ ngang tàng , sống hiờn ngang, sẵn sàng chấp nhận thử thỏch .b. 2 cõu thực Khẳng định cỏi chớ lớn, quyết tõm cao: càng khú khăn càng bền chớ, càng gian khổ càng sắt son một lũng với nước, với dõn.í chí hào hùng, lạc quan, niềm tin mãnh liệt vào sự nghiệp cách mạng. Khớ phỏch, ý chớ quyết tõm, tinh thần vượt lờn hoàn cảnh, làm chủ hoàn cảnh của người chiến sĩ cỏch mạng.c. 2 cõu luậnd. 2 cõu kết3. Đọc – chú thích:III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:Bài thơ thành công bởi những yếu tố nghệ thuật nào? Chọn đáp án đúng nhất ?Giọng thơ hào hùng, mạnh mẽ; khẩu khí ngang tàng, rắn rỏib) Từ ngữ gợi tả, gợi cảm; hình ảnh vừa tả thực vừa có ý nghĩa tượng trưng.c) Phép đối, lối nói khoa trương.d) Cả a, b, c đều đúng.- Thể thơ thất ngôn bát cú đường luật. Ngôn ngữ hàm súc, độc đáo.- Kết hợp tả thực với tượng trưng, sử dụng phép ẩn dụ khoa trương. 2. Nội dung: - Bài thơ thể hiện một hình tượng đẹp, lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng dù gạp gian nguy vẫn không sờn lòng đổi chí. ? Rút ra một vài nét riêng cho từng bài ?Vào nhà ngục Quảng Đông -Từ một việc hệ trọng xem như bình thường, tự nhiên, nhỏ nhặt, không có gì đáng nói.- Giọng điệu vừa vui, hóm hỉnh, vừa hào hùng. Đập đá ở Côn Lôn - Từ một việc tâm thường, nặng nhọc nâng lên thành một hình ảnh, tư thế, tầm cao, một tinh thần của người trai thời loạn đứng giữa trời đất.- Giọng điệu hùng tráng.Hướng dẫn về nhà:- Học thuộc lòng hai bài thơ: “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” và “Đập đá ở Côn Lôn”.- Học thuộc ghi nhớ, nội dung ghi vở, làm bài tập SGK.- Trình bày cảm nhận của em sau khi học xong hai bài thơ.- Sưu tầm những bài thơ khác cùng viết về đề tài này.- Chuẩn bị bài: “ Ôn luyện về dấu câu”Chỳc cả lớp 8A chăm ngoan, học giỏiKớnh chỳc sức khỏe cỏc thầy cụ