Bài giảng Ngữ văn 8 - Đọc hiểu văn bản Chiếu dời đô (Lí Công Uẩn) - Nguyễn Thị Hường
Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó; không thể không dời đổi.
Chaøo möøng quyù Thaày Coâ giaùoñeán döï giôø thaêm lôùpTRƯỜNG THCS MƯỜNG BẰNGMôn sinh lớp 8B.Giáo viên:Nguyễn Thị Hường.Tîng LÝ C«ng UÈn (974- 1028) ë Hµ NéiNguyªn t¸c “Thiªn ®« ChiÕu” cña Lý C«ng UÈn(Bằng chữ Hán)Nhà vua ban chiếu.ChiÕu dêi ®« Xa nhµ Th¬ng ®Õn vua Bµn Canh n¨m lÇn dêi ®«. Ph¶i ®©u c¸c vua thêi Tam §¹i theo ý riªng m×nh mµ tù tiÖn chuyÓn dêi? ChØ v× muèn ®ãng ®« ë n¬i trung t©m, mu toan nghiÖp lín, tÝnh kÕ mu«n ®êi cho con ch¸u; trªn v©ng mÖnh trêi, díi theo ý d©n, nÕu thÊy thuËn tiÖn th× thay ®æi. Cho nªn vËn níc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh. ThÕ mµ hai nhµ §inh, Lª l¹i theo ý riªng m×nh, khinh thêng mÖnh trêi, kh«ng noi theo dÊu cò cña Th¬ng, Chu, cø ®ãng yªn ®« thµnh ë n¬i ®©y, khiÕn cho triÒu ®¹i kh«ng ®îc l©u bÒn, sè phËn ng¾n ngñi, tr¨m hä ph¶i hao tæn, mu«n vËt kh«ng ®îc thÝch nghi. TrÉm rÊt ®au xãt vÒ viÖc ®ã, kh«ng thÓ kh«ng ®æi ®êi. Huèng g× thµnh §¹i La, kinh ®« cò cña Cao V¬ng: ë vµo n¬i trung t©m cña trêi ®Êt, ®îc thÕ rång cuén hæ ngåi. §· ®óng ng«i Nam, B¾c, §«ng, T©y l¹i tiÖn híng nh×n s«ng dùa nói. §Þa thÕ réng mµ b»ng, ®Êt ®ai cao mµ tho¸ng. D©n c khái chÞu c¶nh khèn khæ ngËp lôt; mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó, tèt t¬i. Xem kh¾p níc ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa. ThËt lµ chèn tô héi träng yÕu cña bèn ph¬ng ®Êt níc; còng lµ n¬i kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v¬ng mu«n ®êi. TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë. C¸c khanh nghÜ thÕ nµo?Bố cục văn bản:- Đoạn 1. Từ đầu . không dời đổi: Phân tích nội dung, tiêu đề cơ sở lịch sử và thực tiễn dời đô.- Đoạn 2. Đoạn còn lại: Lí do chọn Đại La làm kinh đô mới. Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó; không thể không dời đổi. Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: Ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.“Long v©n tô héi” Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: Ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời. Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?ý tëng dêi ®«(mÖnh lÖnh+ý kiÕn)Lý do dêi ®« cò(Hoa L kh«ng cßn phï hîp)ý chÝ ®Þnh ®« míi(§¹i La m¶nh ®Êt lý tëng)G¬ng s¸ng ®êi xa(Dêi ®« ®óng nªn ph¸t triÓn)Thùc tÕ triÒu §inh Lª(§Þnh ®« cha ®óng, khã ph¸t triÓn)Lîi thÕ cña §¹i La(Lý tëng vÒ mäi mÆt)QuyÕt ®Þnh cña nhµ vua(QuyÕt ®Þnh dêi ®«)V¡N MIÕU X¦AV¡N MIÕU NGµY NAYA. Chøng tá triÒu ®×nh nhµ Lý ®ñ søc chÊm døt n¹n phong kiÕn c¸t cøB. ThÕ vµ lùc cña d©n téc §¹i ViÖt s¸nh ngang hµng víi ph¬ng B¾cC. ThÓ hiÖn ý chÝ nguyÖn väng cña nh©n d©n thu giang s¬n vÒ mét mèi vµ dùng x©y ®Êt níc ®éc lËp tù cêng Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt cho ý kiÕn sau: ViÖc chiÕu dêi ®« ra ®êi ®· ph¶n ¸nh ý chÝ ®éc lËp tù cêng vµ sù ph¸t triÓn lín m¹nh cña d©n téc §¹i ViÖtD. C¶ ba ý kiÕn trªnTiết học đến đây kết thúc. Xin chân thành cám ơn các thầy cô giáo và các em học sinh.
File đính kèm:
- Tiet_90_Chieu_doi_doThi_giang.ppt