Bài giảng Ngữ Văn 8 - Đọc, hiểu văn bản: Chiếu dời đô - Nguyễn Thị Thu

Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)Lí Công uẩnGV: NGUYỄN THỊ THUTRƯỜNG THCS KỲ LÂM01/01/20211- Lý Công Uẩn ( 974 - 1028)I. Tỡm hiểu chung- Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn. Là người sáng lập ra vương triều Lý.1.Tỏc giả:TƯỢNG LÍ CễNG UẨN - Ở HÀ NỘI01/01/20212Khi mới 20 tuổi, Lý Cụng Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan vừ. Vốn là người thụng minh, cú sức khoẻ và chớ lớn, Cụng Uẩn từ đú ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thõn vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lờ.01/01/20213Vỡ vậy ngay sau khi Lờ Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lý Cụng Uẩn là người khoan hũa, nhõn thứ và được lũng muụn dõn nờn đó tụn ụng lờn làm vua. Lý Cụng Uẩn lờn ngụi vua, lấy niờn hiệu là Thuận Thiờn, triều Lý được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lờ sang họ Lý đó diễn ra một cỏch hoà bỡnh ờm thấm. 01/01/20214Đền Đô01/01/202152. Tác phẩm:Chiếu dời đụ 01/01/20216Nhà vua ban chiờ́u01/01/20217 Thiên đô chiếu Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi. 01/01/20218 Huống gỡ thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời. Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?01/01/20219? Trong phần I, lý do dời đô được trình bày theo trình tự như thế nào ?- Lý do dời đô được lập luận theo trình tự : Lấy sử sách làm chỗ dựa cho lý lẽ  Lấy lý lẽ làm khuôn thước soi vào thực tế  Dẫn tới khẳng định một điều: Dời đô là điều tất yếu sẽ xảy ra.Chiếu dời đụ 01/01/202110Vùng núi Hoa LưChiếu dời đụ 01/01/202111+ Lịch sử cỏc triều đại ở Trung Quốc- Nhà Thương năm lần dời đụ, nhà Chu ba lần dời đụ.- Lý do: Theo ý trời, ý dõn.- Kết quả: Đất nước thịnh vượng+ Thực tế lịch sử nhà Đinh, Lờ- Nhà Đinh, Lờ khụng dời đụ  Trỏi ý trời, ý dõnKết quả: Triều đại khụng lõu bền  Lập luận chặt chẽ, cú lớ cú tỡnh  Dời đụ là việc làm chớnh nghĩa, vỡ nước vỡ dõn, theo mệnh trờiII. Tỡm hiểu văn bản1. Dời đụ là việc làm cần thiết:01/01/202112“Long vân tụ hội”01/01/202113- Về mặt lịch sử: Nơi xưa Cao Vương đúng đụ.- Về mặt địa lớ:Trung tõm, cú nỳi cú sụng, đất rộng bằng cao thoỏng.- Về văn hoỏ chớnh trị: Là mảnh đất thịnh vượng,, đầu mối giao lưu. Hội tụ đủ mọi mặt của đất nước xứng đỏng là trung tõm văn hoỏ, kinh tế, chớnh trị).2. Đại La xứng đỏng là nơi đúng đụ.Đại La Về lịch sửCao Vương đúng đụVề địa lớ Trung tõm của trời đất Về văn hoỏ Mảnh đất thịnh vượng Hội đủ điều kiện đúng đụ01/01/202114"Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?“ Chiếu dời đụ ? Tại sao kết thúc bài chiếu tác giả không ra mệnh lệnh mà lại đặt câu hỏi: Các khanh nghĩ thế nào?(Khanh đẳng như hà ? )? Cách kết thúc như vậy có tác dụng gì? Kết thúc có tính chất trao đổi Tạo sự đồng cảm giữa mệnh lệnh của vua với thần dân. 01/01/202115Dời đô là điều đã từng xảy ra trong lịch sửHạn chế của việc đóng đô ở Hoa LưĐại La có nhiều lợi thếĐại La đã từng là kinh đôMong được sự đồng thuận của mọi ngườiLí do dời đôKhẳng định quyết tâm dời đôChọn Đại La làm nơi định đôNhất thiết phải dời đôĐại La là nơi tốt nhất để định đôBố cục và lập luận của bài01/01/202116Trò chơi5432112345Vua Lí Thái Tổ01/01/202117Trò chơi: Tác phẩm này ra đời trong một hoàn cảnh đặc biệt. Khi Lí Thường Kiệt chỉ huy quân đội chặn đánh quân Tống trên phòng tuyến sông Như Nguyệt, bỗng nghe thấy tiếng đọc bài thơ này trong một ngôi đền cổ ven sông.Tác phẩm này được coi là “Bản tuyên ngôn độc lập” đầu tiên của dân tộc.1Sông núi nước Nam01/01/202118 Những tác phẩm của bà thường thể hiện nỗi niềm hoài cổ. Đây là tên một nữ sĩ tài danh nổi tiếng đất Thăng Long.Trò chơi:2Bà Huyện Thanh Quan01/01/202119 Ông được dân gian gọi là Tam nguyên Yên Đổ, bởi vì ông đã từng đỗ đầu ba kì thi: Hương, Hội, Đình Ông được mệnh danh là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam. Trò chơi:3Nguyễn Khuyến01/01/202120 Đây là tên một tác phẩm được đánh giá là khúc khải hoàn ca, thể hiện hào khí Đông A. Trong bài thơ có nhắc tới những địa danh nổi tiếng: Chương Dương, Hàm Tử.Trò chơi:4Phò giá về kinh01/01/202121 Trong bài thơ có nhắc tới một địa danh mà bây giờ đã trở nên quen thuộc với giới hâm mộ bóng đá. Đây là tên một tác phẩm của một ông vua có tâm hồn gắn bó máu thịt với quê hương nơi thôn dã.Trò chơi:Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra501/01/20212201/01/202123