Bài giảng Ngữ văn 8 - Đọc hiểu văn bản Muốn làm thằng Cuội (Tản Đà) - Năm 2011-2012

Tản ĐàMuốn làm thằng cuộiThứ Tư ngày 7 tháng 12 năm 2011Kiểm tra bài cũ1.Đọc thuộc bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh.2.Bài Thơ có điểm nào gần gũi với bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác của Phan Bội Châu.Vì sao có sự gần gũi đó?Chân dung thi sĩ Tản Đà Tản Đà và một số tác phẩm ....Tiên sinh đã đi qua giữa cái hỗn độn của xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX ,Với tấm lòng bình thản của một người thời trước ..... Tiên sinh đã cùng chúng tôi chia sẻ một nỗi khát vọng thiết tha, nỗi khát vọng thoát ly ra ngoài cái tù túng , cái giả dối , cái khô khan của khuôn sáo ; đôi bài thơ của Tiên Sinh ra đời hơn 20 năm trước đã có một giọng phóng túng riêng . Tiên sinh đã dạo những bản đàn dạo đầu cho mộtcuộc hoà nhạc Tân Kỳ đương thời sắp sửa . ( Thi nhân Việt Nam . Hoài Thanh - Hoài Chân ) Muốn làm thằng CuộiĐêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nửa rồi,Cung Quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió, cùng mây thế mới vuiRồi cứ mỗi năm rằm tháng támTựa nhau trông xuống thế gian cười. Tản ĐàPhần 1 (Câu 1;2): Tâm trạng trước cuộc sống thực tại.Phần 2 (Câu 3;4 và 5;6):Ước muốn của nhà thơ.Phần 3 ( Câu 7, 8) :Cảm xúc khi nhìn xuống thế gian.Bố cục: gồm 3 phầnĐêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nửa rồi,Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nửa rồi,Buồn ChánBuồn vì đêm thuBuồn vì công danh dở dangBuồn vì thế sựBuồn vì đất nướcTừ độ sầu đến nay, ngày nào cũng có sầu,đêm cũng có lúc sầu.Mưa dầm lá rụng mà sầu, trăng trong gió mát mà càng sầu; một mình tĩnh mịch mà sầu, đông người cười nói mà càng sầu,nằm vắt tay lên trán mà sầu,đem thơ văn ngâm vịnh mà càng sầuSầu không có mối chém sao cho đứt;sầu không có mối đập sao cho tan Giải sầu ...... Có ai đã sống những ngày tháng u uất từ 1925 trở về đến 1935 chắc đều đã nhận thấy xã hội ta lúc đó sống trong một không khí tù hãm , u uất ,phàm ai có đầu óc đều muốn thoát ly cho nổi.Tản Đà qua những thơ văn trước tác hồi đó , đã nói lên đúng cái sầu bàng bạc trong đất nước tiềm tàng trong tim gan người ta . ( Tìm hiểu về Tản Đà - Xuân Diệu )Cung Quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió, cùng mây thế mới vuiCung Quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió, cùng mây thế mới vuiThảo luận:Nhiều người đã nhận xét một cách xác đáng rằng:Tản Đà có một hồn thơ Ngông. Em hiểu ngông ở đây là gì? Hãy chỉ ra cái ngông của Tẩn Đà trong ước muốn được làm thằng Cuội?-Xưng hô thân mật suồng sã với chị Hằng-Dám lên trời cao để tam tình giãi bày nỗi niềm sâu kín-Ước muốn làm thằng Cuội vui chơi cùng gió mây.... Thiên Tào tra sổ xét vừa xong Để sổ lên trình Thượng đế trông :- Bẩm quả có tên Nguyễn Khắc HiếuĐày xuống hạ giới vì tội ngông ! ( Hầu Trời )Bởi ông hay quá ông không đỗKhông đỗ ông càng tốt bộ ngôngCung Quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Có bầu có bạn can chi tủi,Cùng gió, cùng mây thế mới vuiNgôngMuốn làm thằng cuộiXưng hô thân mật với Hằng NgaMuốn làm bầu bạn với chị HằngCùng sống với gió mâyRồi cứ mỗi năm rằm tháng támTựa nhau trông xuống thế gian cười.Cười vỡ thoỏt khỏi thế gian đỏng buồn, đỏng chỏn, được sốngtự do tự tại cựng thiờn nhiờn khoỏng đạt, rất vừa ý, thỏa nguyện mơ ước.Cười hài lũng, sung sướng vừa húm hỉnh vừa ngõy thơ rất ngụng ngạo.Cười cả con người tầm thường, lố lăngThảo luận:Vậy theo em,nhà thơ cười ai?cười cỏi gỡ mà vỡ sao lại cười?Có ý kiến cho rằng: Sự ngông nghênh ngạo đời của Tản Đà khi chê cười thế gian chứng tỏ ông chỉ đề cao cá nhân mà không có trách nhiệm với cuộc đời, với mọi người.ý kiến của em về vấn đề đó như thế nào?Nghệ thuật.- Nguồn cảm xúc mãnh liệt , dồi dào ; vừa phóng túng bay bổng lại vừa sâu lắng thiết tha được biểu hiện một cách tự nhiên , thoải mái , nhuần nhị như giọng tâm tình thân mật với người bạn tri kỷ , tri âm .- Lời lẽ giản dị , trong sáng , không gọt đẽo cầu kỳ mà vẫn mượt mà ý nhị , giàu sức biểu cảm , lại rất đa dạng .- Sức tưởng tượng phong phú , táo bạo đã tạo ra được một giấc mộng kỳ thú với những chi tiết gợi cảm và bất ngờ - Một tứ thơ độc đáo .-Thơ đường luật đúng liêm luật mà tự nhiên , không gò bó , công thức .Nội dung.Tâm sự của một con người bất hòa sâu sắc trước thực tại tầm thường,xấu xa,muốn thoát li bằng mộng tưởng lên cung trăng để bầu bạn với chị Hằng. Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Trần thế em nay chán nửa rồiCung quế đã ai ngồi đó chửa?Cành đa xin chị nhắc lên chơi.Rồi cứ mỗi năm rằm tháng TámTựa nhau trông xuống thế gian cười.Có bầu có bạn can chi tủiCùng gió, cùng mây thế mới vui.Muốn làm thằng Cuội(Tản Đà)Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!Tựa nhau trông xuống thế gian cười.Muốn làm thằng Cuội(Tản Đà)Tâm Sự của nhà thơ trong Muốn làm thằng CuộiCung trăngChị Hằng, gió mây bầu bạnHạnh phúcCái tôitrữ tìnhTrần thếBất hạnhBuồn, chán, tủiThoát lyCười nhạoSầu (buồn chán)Mạch cảm xúc của bài thơ:Khát vọng thoát lyKhát vọng sốngthanh cao, hữu tìnhKhát vọng hạnh phúc,cười nhạo thế gianđặc sắc nghệ thuậtMuốn làm thằng CuộiQua Đèo NgangGiọng điệuB) Nhẹ nhàng, hóm hỉnh A) Trầm lắng, thiết thaThể thơA) TNBC Đường luật phá cáchB) TNBC Đường luật chuẩn mựcBiện pháp tu từB) Câu hỏi tu từ, câu cầu khiến,điệp từ, nhân hoáA) Chơi chữ, đảo trật tự cú pháp, điệp từ.Ngôn ngữB) Dân dã ,đời thườngA) Trang trọng, mực thướcIV. Tổng kết: Ghi nhớ - SGKMuốn làm thằng CuộiNội dungNghệ thuật(thể thơ thất ngôn bát cú)Cảm xúc lãng mạnSầuNgôngCổ điểnHiện đại Kết cấu Niêm luật- Thi liệuNgôn từ- Giọng điệuPhong cách Tản Đà(Gạch nối giữa thơ cổ điển và thơ hiện đại)Phong tìnhHướng dẫn học bài: - Học thuộc bài thơ Muốn làm thằng Cuội. - Nắm nghệ thuật và nội dung của bài thơ. - Soạn : Hai chữ nước nhà.	 Đọc kĩ văn bản. 	 Trả lời các câu hỏi sgk.