Bài giảng Ngữ văn 8 - Đọc văn: Khi con tu hú - Nguyễn Minh Tuấn

NGỮ VĂN 8: khi con tu hú (tố hữu)GV: nguyễn minh tuấnTrường thcs hồng vân-thường tín-tp hà nộiKiểm tra bài cũ : Em hãy đọc thuộc một khổ thơ em yêu thích trong bài thơ “ Quê hương” (Tế Hanh). Nêu cảm nhận của em về giá trị nội dung của bài thơ ?Bài thơ đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chài.Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú ( Tố Hữu )I.Tìm hiểu chung:1. Tác giả tác phẩm:-Tố Hữu là nhà thơ lớn, tiêu biểu của nền văn học cách mạng đương đại1920-2002- Các tập thơ: Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn1939- Hoàn cảnh sỏng tỏc bài thơ-Bài thơ được viết khi tác giả mới bị bắt giam vào nhà lao ở Huế (1939)Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú I.Tìm hiểu chung:Tác giả tác phẩm-Tố Hữu là nhà thơ lớn, tiêu biểu của nền văn học cách mạng đương đạiBài thơ được viết khi tác giả mới bị bắt giam vào nhà lao ở Huế (1939) Khi con tu hỳ gọi bầy Lỳa chiờm đang chớn, trỏi cõy ngọt dần Vườn rõm dậy tiếng ve ngõn Bắp rõy vàng hạt đầy sõn nắng đào Trời xanh càng rộng càng cao Đụi con diều sỏo lộn nhào từng khụng  Ta nghe hố dậy bờn lũng Mà chõn muốn đạp tan phũng, hố ụi ! Ngột làm sao, chết uất thụi Con chim tu hỳ ngoài trời cứ kờu !Khi con tu hú( Tố Hữu )2.Đọc, tìm hiểu chú thích và bố cục Khi con tu hỳ gọi bầy Lỳa chiờm đang chớn, trỏi cõy ngọt dần Vườn rõm dậy tiếng ve ngõn Bắp rõy vàng hạt đầy sõn nắng đào Trời xanh càng rộng càng cao Đụi con diều sỏo lộn nhào từng khụng  Ta nghe hố dậy bờn lũng Mà chõn muốn đạp tan phũng, hố ụi ! Ngột làm sao, chết uất thụi Con chim tu hỳ ngoài trời cứ kờu !Khi con tu hú( Tố Hữu )Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng Khi con tu hỳ gọi bầy Lỳa chiờm đang chớn, trỏi cõy ngọt dần Vườn rõm dậy tiếng ve ngõn Bắp rõy vàng hạt đầy sõn nắng đào Trời xanh càng rộng càng cao Đụi con diều sỏo lộn nhào từng khụng  -Hình ảnh: lúa chín,trái cây chín, ve kêu, trời xanh, diều sáo ? Em có nhận xét gì về hình ảnh, phạm vi miêu tả; về cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh để miêu tả cảnh vật của nhà thơ? Các chi tiết nghệ thuật ấy có sức gợi như thế nào?Thảo luận nhóm:( 2 phút )Nhóm 1: Nhận xét về những hình ảnh, phạm vi miêu tả cảnh vậtNhóm 2: Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả âm thanh và màu sắc Nhóm 3: Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả hương vị cây trái và bầu trờiNhóm 4: Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ miêu tả trạng thái của cảnh vật -Âm thanh: Tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều-Màu sắc: Lúa-bắp vàng, nắng đào, trời xanh-Hương vị: Lúa đang chín, trái cây ngọt dần- Bầu trời: Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhàoTiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạngThảo luận nhóm:( 2 phút )Nhóm 1: Nhận xét về trình tự, phạm vi miêu tả cảnh vậtNhóm 2:Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả âm thanh và màu sắc Nhóm 3: Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả hương vị cây trái và bầu trờiNhóm 4: Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ miêu tả trạng thái của cảnh vật -Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hè, phạm vi miêu tả vừa rộng lớn vừa tỉ mỉ ->gợi bức tranh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt- -Màu sắc: Lúa-bắp vàng, nắng đào, trời xanh-> Tưng bừng, rộn rã, tràn đầy niềm vui- -Âm thanh: Tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều -> tuơi tắn, rực rỡ - -Hương vị: Lúa đang chín, trái cây ngọt dần -> ngọt ngào lan toả - Đường nét: Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào - Những động từ, phó từ: đang, dần, dậy, đầy, lộn nhào -> không gian khoáng đạt, thanh bình, tự do -> cảnh vật luôn vận động bởi sức sống căng đầy bên trongTiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng- Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt tự do- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu tự do -Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hè, phạm vi miêu tả vừa rộng lớn vừa tỉ mỉ ->gợi bức tranh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt- -Âm thanh: Tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều-> Tưng bừng, rộn rã, tràn đầy niềm vui- -Màu sắc: Lúa-bắp vàng, nắng đào, trời xanh -> tuơi tắn, rực rỡ - -Hương vị: Lúa đang chín, trái cây ngọt dần -> ngọt ngào lan toả - Bầu trời : Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào -> không gian khoáng đạt, thanh bình, tự do - Những động từ, phó từ: đang, dần, dậy, đầy, lộn nhào-> cảnh vật luôn vận động bởi sức sống căng đầy bên trongTiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng2. Tâm trạng người tù cách mạngTa nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, /hè ôi!Ngột làm sao, /chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!- Cách ngắt nhịp bất thường, các từ ngữ mạnh, cảm thánNghệ thuật tương phản -> Tiếng chim tu hú cứ kêu :Tâm trạng đau khổ, ngột ngạt, uất ức cao độ và khát vọng tự do cháy bỏng Khi con tu hỳ gọi bầy Lỳa chiờm đang chớn, trỏi cõy ngọt dần Vườn rõm dậy tiếng ve ngõn Bắp rõy vàng hạt đầy sõn nắng đào Trời xanh càng rộng càng cao Đụi con diều sỏo lộn nhào từng khụng  Ta nghe hố dậy bờn lũng Mà chõn muốn đạp tan phũng, hố ụi ! Ngột làm sao, chết uất thụi Con chim tu hỳ ngoài trời cứ kờu !Khi con tu hú( Tố Hữu ) Tiếng chim tu hú gọi bầy : chính là tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống đầy vui tươiTiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản - Phạm vi miêu tả rộng, tỉ mỉ; hình ảnh tiêu biểu, tươi sáng ; từ ngữ gợi cảm- Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt tự do- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu tự do1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng2. Tâm trạng người tù cách mạng- Cách ngắt nhịp bất thường. Các từ ngữ mạnh- Từ ngữ cảm thán- Nghệ thuật tương phản -> tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống.-> Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt và khát vọng tự do cháy bỏngIII. Tổng kết1. Nghệ thuật- Thể thơ lục bát giản dị mà tha thiết Giọng điệu tự nhiên - Hình ảnh đẹp, gợi cảm2. Nội dung- Lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đàyIV. Luyện tậpBài 1: Bài tập trắc nghiệm :Chọn đáp án đúng1. Bài thơ “Khi con tu hú”đã thể hiện sâu sắc tình yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ trong cảnh tù đày . A. Đúng B. Sai2.Bằng khả năng quan sát nhạy bén Tố Hữu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp. A. Đúng B. Sai3. Phương thức biểu đạt của bài thơ là :	 A. Miêu tả	 B. Tự sự	 C. Biểu cảm	 D. Cả A và C Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú Bài 2: Đáp án1. Bài thơ “Khi con tu hú”đã thể hiện sâu sắc tình yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ trong cảnh tù đày .	A. Đúng B. Sai2.Bằng khả năng quan sát nhạy bén Tố Hữu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp. A. Đúng B. Sai3. Phương thức biểu đạt của bài thơ là :	 A. Miêu tả	 	B. Tự sự	 	C. Biểu cảm	 	 D. Cả A và C Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu văn bản - Phạm vi miêu tả rộng, tỉ mỉ; hình ảnh tiêu biểu, tươI sáng ; từ ngữ gợi cảm- Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt tự do- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu tự do1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng2. Tâm trạng người tù cách mạng- Cách ngắt nhịp bất thường. Các từ ngữ mạnh- Từ ngữ cảm thán- Nghệ thuật tương phản -> tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống.-> Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạtIII. Tổng kết1. Nghệ thuật- Thể thơ lục bát giản dị mà tha thiết Giọng điệu tự nhiên, cảm xúc nhất quán - Hình ảnh đẹp, gợi cảm2. Nội dung- Lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của ngưười chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đàyIV. Luyện tậpTRề CHƠICon chim Tu Hỳ1423Chọn số Theo em, những tỏc dụng của thể thơ lục bỏt đem lại cho bài thơ này là gỡ? A. Cú ưu thế diễn tả cảm xỳc tha thiết, nồng chỏy của tõm hồn. B. Giàu nhạc điệu. C. Dễ đọc, dễ thuộc, dễ nhớ. D. Cả A, B, C đều đỳng.Chọn số í nào núi đỳng nhất tõm trạng người tự – chiến sĩ được thể hiện ở bốn cõu cuối trong bài thơ “ Khi con tu hỳ”? A. Uất ức, bồn chồn, khao khỏt tự do đến chỏy bỏng. B. Nung nấu ý chớ hành động để thoỏt khỏi chốn ngục tự. C. Buồn bực vỡ chim tu hỳ ngoài trời cứ kờu. D. Mong nhớ da diết cuộc sống ngoài chốn ngục tự.Chọn số Điền cụm từ thớch hợp nhất để hoàn thành cõu nhận xột về cảnh mựa hố được miờu tả trong sỏu cõu thơ đầu của bài thơ “ Khi con tu hỳ”: “Bằng tưởng tượng, nhà thơ đó khắc họa sinh động một bức tranh mựa hố..” A. tràn ngập õm thanh B. cú màu sắc sỏng tươi C. ảm đạm, ủ ờ D. nỏo nức õm thanh và rực rỡ sắc màuQUÀ TẶNGChọn số QUÀ TẶNGHẹn gặp lại nhé !Cảm ơn sự tham gia học tập tích cực của các em học sinh.Cảm ơn các Quý thầy, cô giáo đã đến dự giờ với lớp.