Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiếng Việt Nói giảm nói tránh (Bản hay) - Trường THCS Phú Sơn

Chào mừng quí thầy cô tới dự giờ thăm lớp hôm nay1Kiểm tra bài cũ Câu hỏi: Thế nào là nói quá? Đặt một cõu cú sử dụng núi quỏ? (Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm)2 Em thích câu nói nào hơn ? Vì sao?Ừ! Con ngựa của mình không được đẹp lắm!Con ngựa của cậu xấu quá.NgaHà3BT1: + Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác,(Hồ Chí Minh, Di chúc) + Bác đã đi rồi sao, Bác ơi! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.	(Tố Hữu, Bác ơi) + Lượng con ông Độ đây mà ... Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.(Hồ Phương, Thư nhà) + Công chúa Ha ba na hi sinh anh dũng, thanh kiếm vẫn cầm tay. Để giảm nhẹ, để tránh đi phần nào sự đau buồn.Tiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNH4 BT2:+ Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Tránh thô tục,thiếu lịch sự.Tiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNH5+ Con dạo này lười lắm.+ Con dạo này không được chăm chỉ lắm.  Tế nhị, nhẹ nhàng, tránh nặng nề. Tiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNHBT3:6. Ghi nhớ: 	Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.Tiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNH7 Bài tọ̃p nhanh: Đọc đoạn văn sau: Tìm, giải nghĩa và nêu tác dụng của phép nói giảm nói tránh.“Hôm sau, Lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi lão bảo ngay: -Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!”8Cậu Vàngbị giếtđi đờiCảm giác ghê sợ với người nghe. Tránh gây cảm giác ghê sợ với người nghe.Hàm ý xót xa, luyến tiếc và đượm chút mỉa mai9Thảo luận nhóm :Dựa vào bài tập của nhóm mình, hãy cho biết người viết (nói) đã thực hiện phép nói giảm nói tránh bằng cách nào ?Nhóm I : Ông cụ chết rồi Ông cụ đã quy tiên rồiNhóm II :Bài thơ của anh làm dở lắm. Bài thơ của anh chưa được hay lắm.Dùng các từ ngữ đồng nghĩaDùng cách nói phủ định từ ngữ trái nghĩaNhóm III :Anh còn kém lắm ->Anh cần phải cố gắng hơn nữa Nhóm IV : Anh ấy bị thương nặng thế thì không sống được lâu nữa đâu chị ạ. Anh ấy thế thì không được lâu nữa đâu chị ạ. Cách nói vòngCách nói trống (tỉnh lược).10 * Trong một cuộc họp lớp kiểm điểm bạn Hải hay đi học muộn, bạn Lan núi: - Từ nay cậu khụng được đi học muộn nữa vỡ như vậy khụng những ảnh hưởng đến việc rốn luyện đạo đức của bản thõn cậu mà cũn ảnh hưởng đến phong trào thi đua của lớp”. Bạn Trinh cho rằng Lan núi như vậy là quỏ gay gắt, chỉ nờn nhắc nhở bạn Hải : “Cậu nờn đi học đỳng giờ”. Nếu là em, em chọn cỏch núi nào? Vỡ sao?Trong khi nhận xột về những nhược điểm của cỏc bạn với cụ giỏo chủ nhiệm, bạn lớp trưởng chỉ nêu như sau: “Tuần qua, một số bạn đi học khụng được đỳng giờ lắm”. Nói như vậy có nên khụng? Vỡ sao?11Trắc nghiệmTheo em khi nào thì không nên nói giảm nói tránh?A. Khi cần phải nói năng lịch sự, có văn hoá.B. Khi muốn làm cho người nghe bị thuyết phục.C. Khi muốn bày tỏ tình cảm của mình.D. Khi cần phải nói thẳng, nói đúng nhất sự thật.Tiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNH12II.Luyện tập:Bài tập 1: Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh (khiếm thị, có tuổi, đi nghỉ, chia tay nhau, đi bước nữa). a, Khuya rồi, mời bà . . . . b, Cha mẹ em . . . . . . . . . . . . . từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại. c, Đây là lớp học cho trẻ em . . . . . . . . d, Mẹ đã . . . . . rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ. e, Cha nó mất, mẹ nó . . . . . . . . . . , nên chú nó rất thương nó.đi nghỉchia tay nhaukhiếm thịcó tuổiđi bước nữaTiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNH13 2. Bài tập 2:   Hãy nhận biết câu nói giảm nói tránh trong các cặp câu sau:a1) Anh phải hoà nhã với bạn bè!a2) Anh nên hoà nhã với bạn bè!b1) Anh không nên ở đây nữa!b2) Anh ra khỏi phòng tôi ngay!c1) Cấm hút thuốc trong phòng!c2) Xin đừng hút thuốc trong phòng!Tiết 40: NểI GIẢM NểI TRÁNHII.Luyện tập:14 Hóy quan sỏt tranh minh hoạ cỏc tỡnh huống trờn màn hỡnh . Dựng phộp núi giảm núi trỏnh để diễn đạt lại cỏc cõu núi trong những tỡnh huống đú Cho biết ở mỗi tỡnh huống đú, em đó sử dụng cỏch núi giảm núi trỏnh nào?Bài tập 315Bệnh tỡnh của ụng nặng lắm chắc sắp chết rồi, chẳng sống được bao lõu nữa đõu.Bệnh tỡnh của ụng chắc chẳng cũn được bao lõu nữa.Núi giảm núi trỏnh bằng cỏch núi trống.TèNH HUỐNG 1.16Trụng những đứa trẻ mự thật đỏng thương .TèNH HUỐNG 2.Trụng những đứa trẻ khiếm thị thật đỏng thương.Núi giảm núi trỏnh bằng cỏch dựng từ Hỏn Việt đồng nghĩa17Bài văn này bạn Lan làm quỏ dở!TèNH HUỐNG 3.Bài văn này bạn Lan cần phải cố gắng hơn nữaNúi giảm núi trỏnh bằng cỏch núi vũng .18Anh cỳt ra khỏi nhà tụi ngay!TèNH HuỐNG 4 .Anh khụng nờn ở đõy nữa!Núi giảm núi trỏnh bằng cỏch phủ định từ trỏi nghĩaMinhNamHải194. Bài tập 4: Tìm và phân tích giá trị biểu cảm của phép tu từ nói giảm nói tránh trong câu thơ sau: “Bỗng loè chớp đỏ. Thôi rồi, Lượm ơi!” (Tố Hữu, Lượm) Để giảm nhẹ, để tránh đi phần nào sự đau buồn.20Củng cố Nói giảm nói tránhCác cách Nói giảm nói tránhCảm nhận và vận dụng Nói giảm nói tránhNói giảm nói tránh và tác dụng của Nói giảm nói tránh21Dặn dũ - Học thuộc phần ghi nhớ.-Làm cỏc bài tập cũn lại. -Chuẩn bị trước bài : “ Cõu ghộp”22Viết đoạn hội thoại , trong đó có sử dụng phép Nói giảm nói tránh.Bài tập về nhà23Chân thành cám ơn thầy cô và các em!24