Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 101: Bàn luận về phép học

 bÊt häc bÊt tri lÝ, ngäc bÊt tr¸c bÊt thµnh khÝ”, tõ thña xư­a «ng cha ta ®· coi viÖc häc hµnh lµ nÒn t¶ng cña sù nhËn thøc, vËy häc như­ thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ vµ thËt sù cã Ých, ®ã còng chÝnh lµ vÊn ®Ò mµ La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp bµn luËn rÊt ®Çy ®ñ vµ dÔ hiÓu trong bµi häc mµ chóng ta tìm hiểu hôm nay.Nêu nội dung chính của đoạn trích “Nước Đại Việt ta”?TiÕt 101: Bµn luËn vÒ phÐp häcBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌCBài 25Văn Bản: La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp (Luận học pháp)I. Tìm hiểu chung:Em hiểu gì vÒ cuộc đời và sự nghiệp của t¸c gi¶ NguyÔn ThiÕp? Bµn luËn vÒ phÐp häcTiÕt 1011. T¸c gi¶:(LuËn häc ph¸p) La S¬n phu tö NguyÔn ThiÕp(LuËn häc ph¸p) La S¬n phu tö NguyÔn ThiÕpI. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: La Sơn phu tử, hay “Lam Hồng Dị Nhân”. Nguyễn Thiếp tiên sinh, huý là Minh, tự là Quang Thiếp, sinh ngày 25 tháng 8 năm Quý Mão (1723) niêu hiệu Lê Bảo Thái năm thứ 4 tại làng Mật Thôn, xã Nguyệt Úc hay Nguyệt Áo (tục gọi là Nguyệt Ao), tổng Lai Thạch, huyện La Sơn (nay là phủ Đức Thọ), tỉnh Hà Tĩnh. Tổng La Thạch sau này lại thuộc về huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Nhưng trong cả cuộc đời, Nguyễn Thiếp có rất nhiều tên tự hay tên hiệu, hoặc do Tiên sinh tự đặt, hoặc do người đương thời xưng tặng, chẳng hạn: Khải Xuyên, Lạp phong cư sĩ, Điên ẩn, Cuồng ẩn, Hạnh am, Hầu lục niên, Lục niên Tiên sinh, La Giang phu tử, La Sơn phu tử... Mỗi danh hiệu đều có một lý do và hoàn cảnh riêng biệt. Một nhân tài thế kỉ XVIII, đỗ tam trường thi Hội, làm quan đến Tri phủ rồi về ở ẩn trên núi Thiên Nhẫn (Hà Tĩnh). Sau nhiều lần mời, ông đồng ý giúp vua Quang Trung Nguyễn Huệ với vai trò “quân sư” giữ chức Viện trưởng Viện Sùng Chính, có công cải cách các mặt văn hóa - xã hội thời Tây SơnTiÕt 101(Luận học pháp) I- TÌM HIỂU CHUNG: 1/ Tác giả:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản:La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpI. TÌM HIỂU CHUNG:1. Tác giả : -NguyÔn ThiÕp: (1723-1804).-Tù :Kh¶i Xuyªn, hiÖu: L¹p Phong C­ư SÜ, ng­ưêi ®­ư¬ng thêi gäi lµ La S¬n Phu Tö.Quª qu¸n: Hµ TÜnh. Lµ ngư­êi ®øc träng, tµi cao.TIẾT 101: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌCVăn bản thuộc thể loại gì? Nêu hiểu biết của em về thể loại đó? Loại hình tấu hài có thuộc thể loại tấu nghị luận trung đại không?I TÌM HIỂU CHUNG: 1/ Tác giả:2/ Tác phẩm:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản:a/ Thể loại: Tấu là thể loại văn thư của bề tôi được viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu, trình lên vua chúa những kiến nghị, đề nghị của mình. Tấu Văn bản viết theo phương thức biểu đạt nào? Thuộc giai đoạn văn học nào?La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBµi tÊu( cña NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung )Qu©n ®øc( §øc cña vua )D©n t©m( Lßng d©n )Häc ph¸p( PhÐp häc )TIẾT 101: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC So sánh:Chiếu, Hịch, Cáo với Tấu?Thể loại Chiếu, Hịch, CáoTấuKhácGiốngLà các thể văn do vua, chúa ban truyền xuống thần dân.Là một loại văn thư của bề tôi , thần dân gửi lên vua, chúa .Đều là văn nghị luận trung đại được viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu.I TÌM HIỂU CHUNG: 1/ Tác giả:2/ Tác phẩm:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản:a/ Thể loại: b/ Xuất xứ: Đoạn trích là phần ba của bản tấu Nguyễn Thiếp dâng vua Quang Trung khi ông hội kiến vua ( 8 – 1791 ). Nêu xuất xứ văn bản?La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp Văn bản có kết cấu (trình tự lập luận) như thế nào?c. Bè côc: 3 phÇn§o¹n 1: Tõ ®Çu ®Õn ®Òu do nh÷ng ®iÒu tÖ h¹i Êy: Bµn vÒ môc ®Ých cña viÖc häc.§o¹n 2: TiÕp ®Õn xin chí bá qua: Bµn vÒ c¸ch häc.§o¹n 3: Phần còn lại: Bµn vÒ t¸c dông cña phÐp häc ch©n chÝnh. Em hãy xác định bố cục của văn bản?* Chính học: học theo con đường đúng đắn, chính nghĩa. * Thịnh trị: ổn định, phát triển trong thái bình (xã hội, đất nước). (Luận học pháp)BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản:La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp Nhận xét cách sử dụng luận cứ ở tác giả? Quan điểm mà Nguyễn Thiếp đặt ra ở đây là gì? Tìm những luận điểm chính được nêu ở quan điểm này? Vậy mục đích chân chính của việc học là gì? Vậy “người biết rõ đạo”là người như thế nào? Nhận xét cách giải thích khái niệm “đạo” ở tác giả?I TÌM HIỂU CHUNG: II ĐỌC - HỂU VB: 1. Mục đích chân chính của việc học:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp- NT: + Sử dụng châm ngôn, câu văn biền ngẫu, phép so sánh. Cách nói phủ định hai lần- “ Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học không biết rõ đạo ”. Văn Bản: Học để làm người có đạo đức, có tri thức. + “ Đạo”: Là lẽ đối xử giữa mọi người: + Cách giải thích giản dị, dễ hiểu. Ngày nay còn hưởng ứng lối học này không? Theo em, quan niÖm vÒ môc ®Ých cña viÖc häc như­ thÕ cã ®iÓm nµo tÝch cùc cÇn ®ư­îc ph¸t huy ? Cã nh÷ng ®iÓm nµo cÇn ®­ưîc bæ sung ? §iÓm tÝch cùc §iÓm cÇn bæ sung Coi träng môc tiªu ®¹o ®øc cña viÖc häc Môc ®Ých häc kh«ng chØ lµ rÌn luyÖn ®¹o ®øc mµ cßn rÌn n¨ng lùc trÝ tuÖ ®Ó con ngư­êi cã søc m¹nh x©y dùng, c¶i t¹o x· héi trªn mäi lÜnh vùc.TIẾT 101: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC I. TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – HIỂU VB: 1. Mục đích chân chính của việc học: 2. Phê phán quan niệm không đúng đắn về việc học:- Học cầu danh lợi cho cá nhân.La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản: Lối học chuộng hình thức. Tác giả đã phê phán lối học lệch lạc, sai trái nào?  * Lèi häc chuéng h×nh thøc: häc thuéc lßng c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng cã thùc. * Lèi häc cÇu danh lîi: Häc ®Ó cã danh tiÕng,®­ưîc träng väng, ®ư­îc lîi léc.TIẾT 101: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌCTiết 101Bµn luËn vÒ phÐp häcNguyÔn ThiÕp(LuËn häc ph¸p) Bµn luËn vÒ phÐp häcII. Hiểu văn bản: I. Tìm hiểu chung: Để phê phán về những biểu hiện lệch lạc sai trái trong việc học, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì?- NT: Phép: Liệt kêEm hãy liên hệ với những biểu hiện sai trái còn phổ biến trong việc học ngày nay? Hậu quả của lối học này? I. TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – HIỂU VB: 1. Mục đích chân chính của việc học: 2. Phê phán quan niệm không đúng đắn về việc học:- Học cầu danh lợi cho cá nhân. Chúa tầm thường, thần nịnh hót ( nước mất, nhà tan ) La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản: Lối học chuộng hình thức.  Thời gian: 60 giây. ( CẶP ĐÔI CHIA SẺ )54321HẾT GiỜ Nguyễn Thiếp bàn và kiến nghị về những vấn đề gì ở phép học của mình?THẢO LUẬN NHÓMI- TÌM HIỂU CHUNG: II- ĐỌC – HIỂU VB 1. Mục đích chân chính của việc học: 3. Nguyễn Thiếp bàn về phép học: - Phạm vi: rộng khắp nơi. - Đối tượng : mọi người. La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản:I- TÌM HIỂU CHUNG: II- ĐỌC – HIỂU VB 1. Mục đích chân chính của việc học: 3. Nguyễn Thiếp bàn về phép học: La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản: - Phương pháp: + Học từ thấp đến cao. + Học rộng, nghĩ sâu. Tóm lược điều cơ bản, cốt yếu nhất.. + Học đi đôi với hành. Tác dụng của quan điểm đúng đắn đó?I- TÌM HIỂU CHUNG: II- ĐỌC – HIỂU VB 1. Mục đích chân chính của việc học: 3. Nguyễn Thiếp bàn về phép học: La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản: * T¹o ®­ưîc nhiÒu ng­ưêi tèt. * TriÒu ®×nh ngay ng¾n, thiªn h¹ thÞnh trÞ. §Êt n­ưíc nhiÒu nh©n tµi, chÕ ®é v÷ng m¹nh, quèc gia h­ưng thÞnh.TIẾT 101: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌCIII. TỔNG KẾT	 *2. NỘI DUNG Mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi . Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt, học phải đi đôi với hành .NGHỆ THUẬTSo sánh cụ thể dễ hiểu .Trình tự lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục.I. TÌM HIỂU CHUNG: II. PHÂN TÍCH: III. TỔNG KẾT: La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC Văn Bản: Qua phương pháp học của tác giả, gợi em nhớ đến câu nói nào của Bác liên quan đến nội dung này?“Học với hành phải đi đôi! Học mà không hành thì vô ích.Hành mà không học thì hành không trôi chảy”- Hồ Chí Minh -CỦNG CỐ908988878685848382818079787776757473727170696867666564636261605958575655545352515049484746454443424140393837363534333231302928272625242322212019181716151413121110987654321HÕt giê§äc nh÷ng lêi tÊu tr×nh cña NguyÔn ThiÕp vÒ phÐp häc, em hiÓu thªm ®­ưîc nh÷ng ®iÒu s©u xa nµo vÒ ®¹o häc cña «ng cha ngµy tr­ưíc ? th¶o luËn nhãm 1. Häc ®Ó lµm ng­ưêi, häc ®Ó biÕt vµ lµm, häc gãp phÇn lµm cho quèc gia h­ưng thÞnh.2. Bốn mục tiêu giáo dục của UNESCO: Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình.Học để làm ngườiHọc gắn với hànhDạy học lấy người học làm trung tâm. Theo em quan ®iÓm d¹y häc nµo cña chóng ta nay rÊt gÇn víi quan ®iÓm cña NguyÔn ThiÕp trong v¨n b¶n Bµn luËn vÒ phÐp häc?Nhóm 1Nhóm 2 Em hiÓu g× vÒ NguyÔn ThiÕp - t¸c gi¶ cña nh÷ng lêi tÊu tr×nh nµy ? Lµ ng­ưêi thiªn tư­ s¸ng suèt, häc réng hiÓu s©u; yªu n­ưíc, quan t©m ®Õn vËn mÖnh cña ®Êt nư­íc; träng ch÷, träng tµi. Tư­ t­ưëng cña NguyÔn ThiÕp lµ nÒn t¶ng cho nh÷ng quan ®iÓm häc ®óng ®¾n ngµy nay: häc ®Ó lµm ng­ưêi, häc ®i ®«i víi hµnh.III. TỔNG KẾT	 *2. NỘI DUNG Mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi . Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt, học phải đi đôi với hành .NGHỆ THUẬTSo sánh cụ thể dễ hiểu .Trình tự lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục.SƠ ĐỒ TRÌNH TỰ LẬP LUẬN CỦA VĂN BẢN: “BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC”MỤC ĐÍCH CHÂN CHÍNH CỦA VIỆC HỌC PHÊ PHÁN LỐI HỌC LỆCH LẠC SAI TRÁI ,KHẲNG ĐỊNH QUAN ĐIỂM , TƯ TƯỞNG HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN Hình thành nội dung bài học bằng bản đồ tư duy?Đất nước phồn vinhNước mất nhà tanLËt tranhTh­ cña vua Quang Trung göi NguyÔn ThiÕp Ngư­êi ®­ư¬ng thêi gäi NguyÔn ThiÕp lµ g×? Nªu tªn bèn quyÓn s¸ch tiªu biÓu cña Nho gi¸o ?Ba mèi quan hÖ gèc trong x· héi phong kiÕn lµ g×? X¸c ®Þnh ph­ư¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh ®­ưîc sö dông ë v¨n b¶n “Bµn luËn vÒ phÐp häc”?Bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung ®­ưîc viÕt vµo n¨m nµo?NguyÔn ThiÕp quª ë ®©u?La S¬n Phu TöQu©n thÇn, phô tö, phu phôLuËn Ng÷, M¹nh Tö, §¹i häc, Trung dungNghÞ luËnTh¸ng 8 n¨m 1791Hµ TÜnhDẶN DÒ.- Học bài. Nắm kiến thức.	 - Soạn bài: Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm+ Chuẩn bị tốt phần chuẩn bị ở nhà trang 82. + Xem trước phần luyện tập trên lớp trang 83 – 84, bài đọc thêm cuối trang 84 SGK.VỀ NHÀDẶN DÒ.XIN CHÂN THÀNHCẢM ƠN!CHÚCQUÝ THẦYMẠNHKHỎEVÀCÔNG TÁCTỐT!CHÚCCÁCEMCHĂMNGOANHỌCGIỎI!