Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 43: Câu ghép - Trường THCS Hoa Lư

TRƯỜNG THCS HOA LƯCHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP!KIỂM TRA BÀI CŨ	Biện pháp tu từ “Nói giảm nói tránh” là gì? Em cho một ví dụ minh hoạ và giải thích tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy trong câu văn?Tiết 43: CÂU GHÉPI.Đặc điểm của câu ghép:1.Ví dụ: Sgk/111Tiết 43: CÂU GHÉP1/ VÝ dô: H»ng năm cø vµo cuèi thu, l¸ ngoµi ®­êng rông nhiÒu vµ trªn kh«ng cã những ®¸m m©y bµng b¹c, lßng t«i l¹i nao nøc những kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu tr­êng. T«i quªn thÕ nµo ®­îc những c¶m gi¸c trong s¸ng Êy , n¶y në trong lßng t«i nh­ mÊy cµnh hoa t­¬i mØm c­êi giữa bÇu trêi quang ®·ng. Những ý t­ëng Êy t«i ch­a lÇn nµo ghi trªn giÊy, và håi Êy t«i kh«ng biÕt ghi vµ ngµy nay t«i kh«ng nhí hÕt. Nh­ng mçi lÇn thÊy mÊy em nhá rôt rÌ nóp d­íi nãn mÑ lÇn ®Çu tiªn ®i ®Õn tr­êng, lßng t«i l¹i t­ng bõng rén r·. Buæi mai h«m Êy, mét buæi mai ®Çy s­¬ng thu vµ giã l¹nh, mÑ t«i ©u yÕm n¾m tay t«i dÉn ®i trªn con ®­êng dµi vµ hÑp. Con ®­êng nµy t«i ®· quen ®i l¹i l¾m lÇn, nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. C¶nh vËt chung quanh t«i ®Òu thay ®æi , và chÝnh lßng t«i ®ang cã sù thay ®æi lín: h«m nay t«i ®i häc. (Thanh TÞnh, T«i ®i häc)Đọc ®o¹n trÝch sau :1. T«i quªn sao ®­îc những c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßngt«i nh­ mÊy cµnh hoa t­¬i mØm c­êi giữa bÇu trêi quang ®·ng. C3 C2 V3 Bæ ngữ V2 VN1Bæ ngữ CN1 -Côm CN1 ,VN1 .T«i.. quang ®·ng ,lµm nßng cèt c©uCôm C2 , V2 . những c¶m gi¸cquang ®·ng.BN cho ĐT quªnCôm C3 ,V3 . mÊy cµnhquang ®·ng BN cho ĐT n¶y nëTa kết luận câu (1) là kiểu câu gì em đã được học ở lớp 7?Câu đơn mở rộng thành phần phụ ngữ sau trong cụm động từ (Hai cụm C2-V2 và C3-V3 là phụ ngữ sau cho động từ trung tâm “quên” vµ “ n¶y në”. Giữa chúng có mối quan hệ so sánh: “như”)Tiết 43: CÂU GHÉP2. Buæi mai h«m Êy, mét buæi mai ®Çy s­¬ng thu vµ giã l¹nh, mÑ t«i ©u yÕm n¾m tay t«i dÉn ®i trªn con ®­êng dµi vµ hÑp. C V => Mét côm C- V lµm nßng cèt c©u = > c©u ®¬n3. C¶nh vËt chung quanh t«i ®Òu thay ®æi, vì chÝnh lßng t«i ®ang cã sù thay ®æi lín: H«m nay t«i ®i häc. V3 C3 V2 C2 V1 C1 => C©u cã 3 Côm C- V kh«ng bao chøa nhau, t¹o thµnh 3 vÕ c©uTa kết luận câu (3) là kiểu câu gì? => Câu ghép.Tiết 43: CÂU GHÉPTiết 43: CÂU GHÉPI.Đặc điểm của câu ghép:1.Ví dụ: Sgk/111Em hãy phân biệt điểm giống và khácnhau giữa câu đơn mở rộng thành phần và câu ghép là gì?- Giống nhau : Đều có từ hai cụm c – v trở lên Khác nhau : * Câu đơn mở rộng thành phần có một cụm c – v làm nòng cốt , các cụm c – v còn lại bị bao chứa bên trong thành phần nào đó của câu. * Câu ghép có các cụm c – v không bao chứa nhau , mỗi cụm c – v làm thành một vế câu. Thảo luận: 2phútKiểu cấu tạo câuCâu cụ thểCâu có một cụm C-VCâu có hai hoặc nhiều cụm C-VCụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớnCác cụm C-V không bao chứa nhauKiểu câuĐơnĐơn MRTPGhép213* Kết luận:Tiết 43: CÂU GHÉPTiết 43: CÂU GHÉPI.Đặc điểm của câu ghép:1.Ví dụ: Sgk/111Nêu đặc điểm của kiểu câu ghép?Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu. 2.Ghi nhớ 1: Sgk/112II.Cách nối các vế câu:1.Ví dụ: Sgk/111Tiết 43: CÂU GHÉPI.Đặc điểm của câu ghép:1.Ví dụ: Sgk/1112.Ghi nhớ 1: Sgk/112II.Cách nối các vế câu:1.Ví dụ: Sgk/111 Ph©n tÝch cÊu t¹o cña các câu ghép trong đoạn trích? và cho biết các vế của câu ghép nối với nhau bằng gì?- Hằng năm cứ vào cuối thu , lá ngoài đường rụng nhiều và trênkhông có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức nhữngkỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .- Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy , vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết . - Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần , nhưng lần nàytự nhiên thấy lạ . - Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học . C1V1C2V2C3V3C1V1C2V2C3V3C1V1v2C1V1C2V2C3V3( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )C2Các vế trong những câu ghép sau được nối với nhau bằng phương tiện nào ?Cặp quan hệ từ : vì nên .2 : Cây non vừa trồi , lá đã xoà sát mặt đất .Cặp phó từ : vừa  đã .3 : Nước sông dâng lên bao nhiêu , đồi núi dâng cao bấy nhiêu .Cặp đại từ : bao nhiêu  bấy nhiêu .4 : Mẹ bảo đi đường này , nó lại đi đường kia. Cặp chỉ từ : này  kia . 1 : Vì trời mưa to nên Hà Nội ngập lụt . Tiết 43: CÂU GHÉPTiết 43: CÂU GHÉPI.Đặc điểm của câu ghép:1.Ví dụ: Sgk/1112.Ghi nhớ 1: Sgk/112II.Cách nối các vế câu:1.Ví dụ: Sgk/111VËy cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp ?H·y kÓ ra.Tiết 43: CÂU GHÉPI.Đặc điểm của câu ghép:1.Ví dụ: Sgk/1112.Ghi nhớ 1: Sgk/112II.Cách nối các vế câu:1.Ví dụ: Sgk/111* Cã hai c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp+ Dïng tõ nèi: - Quan hÖ tõ. - CÆp quan hÖ tõ . - CÆp ®¹i tõ, chØ tõ, phã tõ.+ Kh«ng dïng tõ nèi: DÊu phÈy, dÊu chÊm phÈy, dÊu hai chÊm.2.Ghi nhớ 2: Sgk/112III.Luyện tập:III Luyện tậpBài 1a:Sgk/113: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào? Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.	 (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)1. U van Dần, u lạy Dần!2. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mớiđược về với Dần chứ! 3. Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế,Dần có thương không.4. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vàođây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.Không dùng từ nối(dùng dấu phẩy)Dùng từ nối(QHT) và dấu phẩyTiết 43: CÂU GHÉPIII. Luyện tậpBài tập 1b: Sgk/113 Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?C« t«i ch­a døt c©u, cæ häng t«i ®· nghÑn ø, khãc kh«ng ra tiÕng. Gi¸ những cæ tôc ®· ®Çy ®ọa mÑ t«i lµ mét vËt nh­ hßn ®¸ hay côc thuû tinh, ®Çu mÈu gç, t«i quyÕt vå lÊy mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho kì n¸t vôn míi th«i. ( Nguyªn Hång, Những ngµy th¬ Êu)C1C3C4C2V1V2V3V3V4V4Tiết 43: CÂU GHÉPBài tập 2 : Sgk/113Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép . a/ Vì  nên b/ Nếu thì c/ Tuy  nhưng d/kh«ng nhữngmµ(hoÆc kh«ng chØmµ)Bài tập 3 : Skg/113Chuyển những câu ghép em vừa đặt thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau : a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .b/ Đảo lại trật tự các vế câu .Tiết 43: CÂU GHÉPIII.Luyện tập:Bài tập 2 : Sgk/113Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép . Tiết 43: CÂU GHÉPIII.Luyện tập:a. Vì Nam chăm học nên bạn ấy đạt kết quả cao.b. Nếu ta chiếm được điểm cao này thì trận đánh sẽ rất thuận lợi.c. Tuy gia đình rất khó khăn nhưng Lan vẫn vươn lên học giỏi.Bµi tËp 3:SGK/113* C¸ch 1: + Nam chăm häc nªn b¹n Êy ®¹t kÕt qu¶ cao. + Vì Nam chăm häc, b¹n Êy ®¹t kÕt qu¶ cao. * C¸ch 2: Nam ®¹t kÕt qu¶ cao vì b¹n Êy chăm häc. nên Bài tập 4: Sgk/114Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây : a / vừa đã (hoặc mớiđã;chưađã)b / đâu đấy (hoặc nàonấy;saovậy)c /  càng càng  Tiết 43: CÂU GHÉPIII.Luyện tập:a, Trời vừa hửng sáng, chúng tôi đã lên đường.b, Lũ tràn đến đâu, nhà cửa trôi đến đấy. c, Gió càng lớn,đám cháy càng mạnh. Bài tập 5: Sgk/114Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau ( trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là một câu ghép ) :a/ Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông.b/ Tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn.Tiết 43: CÂU GHÉPIII.Luyện tập:Gîi ýMuèn t¹o c©u ghÐp, cã thÓ dùa vµo tÝnh chÊt tiÖn lîi nh­ng còng cã nhiÒu t¸c h¹i cña bao ni l«ng ®Ó t¹o c©u ghÐp víi cÆp tõ tuy. nh­ng, hoÆc nÕu.. thì Tiết 43: CÂU GHÉPIII.Luyện tập:Bài tập 5: Sgk/114b/ Tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn.Viết văn là công việc khó khăn; vì vậy muốn viết được bài văn hay,nhất thiết phải kiên trì rèn luyện từ dễ đến khó,từ đơn giản đến phức tạp.Một trong các khâu quan trọng của việc rèn luyện viết văn là khâu lập dàn ý.Một bài văn phải có bố cục ba phần hoàn chỉnh,mỗi phần phải trình bày một hoặc nhiều ý nhất định,các ý phải gắn bó chặt chẽ với nhau.Để đạt được yêu cầu trên thì bắt buộc phải làm tốt khâu lập dàn ý.Nhờ có dàn ý mà bài văn sẽ không bị lạc đề hoặc thiếu hụt ý.Cũng nhờ có dàn ý mà người viết có cơ sở để tự kiểm tra bài viết của mình ,để kịp thời sữa chữa,bổ sung những ý còn thiếu hoặc chưa liên kết với nhau.=>Câu 1 và câu 3 là câu ghép ( các vế được nối bằng dấu chấm phẩy vàdấu phẩy.- Nắm đặc điểm, cách nối các vế câu ghép.- Phân biệt câu ghép với câu đơn mở rộng thành phần.- Hoàn thành các bài tập ở phần luyện tập.-Vẽ sơ đồ tư duy bài học vào vở.- Đọc trước: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh.- xem vai trò,vị trí,đặc điểm của văn bản thuyết minh.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀC¶m ¬n c¸c thÇy c« ®· dù giêC¶m ¬n c¸c em ®· x©y dùng bµi