Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 46: Câu ghép (Tiếp theo) - Nguyễn Quốc Khánh

 GV thùc hiÖn: Nguyễn Quốc Khánh Tr­êng THCS Hoà Hiệp, Tân BiênM«n: Ng÷ v¨nChµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù tiÕt häcKiểm tra miệngCâu ghép là gì? 4đCách nối các vế câu ghép? 3đCho 1 ví dụ về câu ghép? 2đTiết này em sẽ học bài gì?1đ Ví dụ 1: Cã lÏ tiÕng ViÖt cña chóng ta // ®Ñp bëi v× t©m hån cña ng­êi ViÖt Nam ta // rÊt ®Ñp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ta tõ tr­íc tíi nay // lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Ñp.Cã ba vÕ c©u=> C¸c vÕ c©u cã quan hÖ nguyªn nh©nTiết 46: CÂU GHÉP(tt)I. QUAN HỆ Ý NGHĨA GIỮA CÁC VẾ CÂU:TiÕt 46: CÂU GHÉP () Tìm quan hệ giữa các vế câu 1.Nếu bạn chăm chỉ thì bạn sẽ đạt kết quả cao. => Quan hệ điều kiện 2. Dù nhà xa nhưng Lan vẫn đến lớp đúng giờ.I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u=> Quan hệ tương phảnTiÕt 46: CÂU GHÉP (tt)I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u 3. Tôi càng nói nó càng khóc lớn.  Quan hệ tăng tiến 4. Anh đi hoặc tôi đi.  Quan hệ lựa chọn 5. Chị không nói mà chị khóc.  Quan hệ đồng thời. 6. Gió lớn rồi mưa to.  Quan hệ tiếp nối. 7. Cảnh vật chung quanh tôi thay đổi: Tôi đi học.  Quan hệ giải thích. 8. Chị đứng yên mà lòng đau thắt.  Quan hệ bổ sung - Các vế của một câu ghép có quan hệ ý nghĩa mật thiết với nhau. Đó có thể là các quan hệ nguyên nhân, điều kiện( giả thiết), tương phản, tăng tiến, lựa chọn, bổ sung, tiếp nối, đồng thời, giải thích. - Mối quan hệ giữa các vế câu ghép được đánh dấu bằng các quan hệ từ hoặc cặp từ hô ứng.Tiết 46: CÂU GHÉP (tt)I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©uTiÕt 46: C©u ghÐp (tt)I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐpQuan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ghÐp DÊu hiÖu h×nh thøc th­êng gÆp Quan hÖ nguyªn nh©nV×  nªn , t¹i  nªn , nhênªn..., Quan hÖ ®iÒu kiÖn (gi¶ thiÕt) NÕu  th× , gi¸  th× .., hÔ ...th×..., Quan hÖ t­¬ng ph¶nTuy  nh­ng ...,  Quan hÖ t¨ng tiÕnCµng cµng ,  Quan hÖ lùa chänHay, hoÆc,  Quan hÖ bæ sungKh«ng nh÷ng  mµ cßn ,.. Quan hÖ tiÕp nèiRåi,  Quan hÖ ®ång thêivõa  võa,mà Quan hÖ gi¶i thÝchDÊu hai chÊm (:), II.LuyÖn tËpBµi tËp 1 X¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp sau vµ mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ®ã. Cho biÕt mçi vÕ c©u biÓu thÞ ý nghÜa g× trong mèi quan hÖ Êy. a.- C¶nh vËt chung quanh t«i đều thay ®æi v× chÝnh lßng t«i ®ang có sự thay ®æi lớn: h«m nay t«i ®i häc. ( T«i ®i häc - Thanh TÞnh )a.- C¶nh vËt chung quanh t«i //đều thay ®æi v× chÝnh lßng t«i // ®ang có sự thay ®æi lớn: h«m nay t«i // ®i häc. ( T«i ®i häc - Thanh TÞnh )> VÕ 1- 2: Nguyªn nh©n- kÕt qu¶ VÕ 3 : Gi¶i thÝch cho vÕ 2b. Nếu trong pho lịch sử loài người xoá các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xoá hết dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bực nào. Có 2 vế câu => Quan hệ điều kiện- kết quả.c. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ;  Có 5 vế câu => Quan hệ tăng tiếnd.Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. Có 2 vế câu => Quan hệ tương phản.Bµi tËp 2a.BiÓn lu«n thay ®æi mµu tuú theo s¾c m©y trêi. Trêi xanh th¼m, biÓn còng xanh th¼m nh­ d©ng cao lªn, ch¾c nịchTrêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬I sương.Trêi ©m u m©y m­a, biÓn x¸m xÞch, nÆng nÒ.Trêi Çm Çm d«ng giã, biÓn ®ôc ngÇu, giËn d÷ (Theo Vò Tó Nam, BiÓn ®Ñp)- 4 c©u , c¸c vÕ c©u cã quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶ ->Dùa vµo ngữ c¶nh ®Ó x¸c ®Þnh - Cã thÓ thªm cÆp quan hÖ tõ :NÕu. th×Trêi xanh th¼m, biÓn còng xanh th¼m nh­ d©ng cao lªn, ch¾c nịch.Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬I sương.Trêi ©m u m©y m­a, biÓn x¸m xÞch, nÆng nÒ.Trêi Çm Çm d«ng giã, biÓn ®ôc ngÇu, giËn d÷Trêi xanh th¼m, biÓn còng xanh th¼m nh­ d©ng cao lªn, ch¾c nịch.Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬I sương.Trêi ©m u m©y m­a, biÓn x¸m xÞch, nÆng nÒ.Trêi Çm Çm d«ng giã, biÓn ®ôc ngÇu, giËn d÷Bµi tËp 4a: Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u cña c©u ghÐp thø2 lµ quan hÖ g×? Cã thÓ t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét c©u ®¬n®­îc kh«ng?C©u 2: NÕu con// ch­a ®i, cô NghÞ //ch­a giao tiÒn cho, u// ch­a cã tiÒn nép s­u th× kh«ng khÐo thÇy con //sÏ chÕt ë ®×nh, chø kh«ng sèng ®­îc. ( T¾t §Ìn- Ng« TÊt Tè ) Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u: Quan hÖ ®iÒu kiÖn -> Kh«ng thÓ t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét c©u ®¬n ®­îc=> VÕ 1,2,3 : nªu ®iÒu kiÖn cho sù viÖc ë vÕ 4* C©u1: Th«i, u van con,u l¹y con,con cã th­¬ng thÇy th­¬ng u, th× con ®i ngay b©y giê cho u.* C©u 3: Th«i, u van con, u l¹y con, con cã th­¬ng thÇy th­¬ng u, th× con ®i ngay b©y giê cho u.->Cã 4 vÕ c©u => - VÕ1,2: Quan hÖ nèi tiÕp => DiÔn t¶ th¸i ®é nµi nØ cña chÞ DËu- VÕ 3: Quan hÖ ®iÒu kiÖn víi sù viÖc nªu ë vÕ 4NÕu t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét c©u ®¬n th× nhÞp ®iÖu cña c©u v¨n sÏ kh«ng thÓ diÔn t¶ th¸i ®é nµi nØ cña chÞ DËu -> Kh«ng thÓ t¸ch ®­îc.Bài tập 4bHƯỚNG DẪN TỰ HỌC *Đối với bài học tiết này: -Xem lại quan hệ ý nghĩa các vế câu ghép. -Làm bài tập còn lại trong sgk. -Tìm câu ghép và phân tích quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép trong đoạn văn tìm được. *Đối với bài học tiết tiếp theo: Soạn bài “ Dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm”.xin ch©n thµnh c¶m ¬n