Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 47: Phương pháp thuyết minh - Nguyễn Thị Mai Dung

 t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ cña con ng­êi.BÀI TẬP 2: SGK/ 128 Bài viết đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá.Ai nhanh h¬n !- Ph­¬ng ph¸p liÖt kª- Ph­¬ng ph¸p nªu vÝ dô- Ph­¬ng ph¸p nªu sè liÖu- Ph­¬ng ph¸p so s¸nh0321456798101117121314151618192021222324252627282930313233343540393837364150494847464544434254565553525159605758 Ng· ba ®ång léc Ng· ba §ång Léc lµ giao ®iÓm gi÷a hai ®­êng tØnh lé sè 8 vµ sè 15 thuéc vïng ®Êt ®åi Hµ TÜnh. Trªn mét ®o¹n ®­êng kho¶ng 20 km mµ cã nh÷ng 44 träng ®iÓm ®¸nh ph¸ cña giÆc MÜ vµ ®· ph¶i chÞu ®ùng h¬n 2057 trËn bom. ë ®©y cã mét tËp thÓ kiªn c­êng gåm 10 c« g¸i tuæi ®êi tõ 17 ®Õn 20 lµm nhiÖm vô san lÊp hè bom, lµm ®­êng, ®µo hÇm tró Èn, ®¶m b¶o an toµn cho xe vµ ng­êi qua l¹i. Ngµy 24 - 7- 1968, sau 18 lÇn giÆc MÜ cho m¸y bay ®¸nh ph¸ ¸c liÖt vµo khu vùc nµy, c¶ 10 chÞ em vÉn trô l¹i kiªn c­êng, bÊt khuÊt, gi÷ v÷ng m¹ch ®­êng ®Õn h¬i thë cuèi cïng. Còng trªn m¶nh ®Êt anh hïng nµy ®· sinh ra ng­êi anh hïng trÎ tuæi La ThÞ T¸m, mét c« g¸i ®Çy nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng, gan d¹, m­u trÝ. Liªn tôc 116 ngµy ®ªm lµm nhiÖm vô, chÞ ®· quan s¸t, ®¸nh dÊu nh÷ng qu¶ bom ch­a næ ë c¸c träng ®iÓm địch ®¸nh ph¸ ¸c liÖt. Ba lÇn bÞ bom næ vïi lÊp, chÞ vÉn kiªn c­êng b¸m s¸t trËn ®Þa, ®¸nh dÊu ®ñ, râ c¸c nót bom, phôc vô ®¾c lùc cho viÖc ph¸ bom, ®¶m b¶o giao th«ng th«ng suèt. Ngµy nay Ng· ba §ång Léc trë thµnh mét n¬i t­ëng niÖm nh÷ng tÊm g­¬ng oanh liÖt cña c¸c c« g¸i thanh niªn xung phong trong thêi kh¸ng chiÕn chèng MÜ. (B¸o Qu©n ®éi nh©n d©n, 1975) BÀI TẬP 3: SGK/129Đọc văn bản thuyết minh sau và trả lời câu hỏi: Thuyết minh đòi hỏi những kiến thức như thế nào ? Văn bản đã sử dụng những phương pháp truyết minh nào ?Di ảnh 10 cô gái Ngã Ba Đồng LộcẢnh chụp cuối cùng của 10 cô gái Khu Tưởng niệm Ngã Ba Đồng LộcMộ mười cô gái Đồng Lộcnhãm 3, 4, 5Nhãm 1, 2- Về cuộc sống của các nữ thanh niên xung phong làm nhiệm vụ san lấp hố bom, làm đường, đào hầm, đảm bảo an toàn giao thông cho người và xe qua lại.Thuyết minh đòi hỏi những kiến thức như thế nào ? Văn bản đã sử dụng những phương pháp truyết minh nào ?+ Dùng số liệu: 20 km, 44 trọng điểm, 2057 trận bom;10 cô gái; 24-7-1968; 18 lần;116 ngày đêm. + Nêu ví dụ: Ba lần bị bom nổ vùi lấp, chị vẫn kiên cường bám sát trận địa, đánh dấu đủ, rõ các hút bom, phục vụ đắc lực cho việc phá bom+ Liệt kê: san lấp hố bom, làm đường, đào hầm trú ẩn, đảm bảo an toàn cho xe và người qua lại.NGà BA ĐỒNG LỘC Về vị trí địa lí của ngã ba Đồng Lộc. Về lịch sử cuộc kháng chiến chống Mĩ oanh liệt của dân tộc.BÀI TẬP 4: SGK/129 Hãy cho biết cách phân loại sau đây của một bạn lớp trưởng với những bạn học yếu trong lớp có hợp lý không: “Lớp ta có nhiều bạn học chưa tốt. Trong đó có những bạn có điều kiện học tập tốt nhưng ham chơi, nên học yếu.Có những bạn học được nhưng do hoàn cảch khó khăn, thường bỏ học đến chậm nên học yếu. Lại có những bạn vốn kiến thức cơ sở yếu từ lớp dưới, tiếp thu chậm, nên học yếu. Đối với ba nhóm học sinh đó, chúng ta nên có những biện pháp khác nhau để giúp đỡ họ”. Sự phân loại của bạn lớp trưởng là hợp lí. Bởi lẽ, bạn đã chỉ ra 3 loại học lực yếu bởi những nguyên nhân khác nhau:- Có điều kiện học tốt nhưng ham chơi, nên học yếu.- Gia đình khó khăn, thường bỏ học, đến lớp chậm, nên học yếu.- Kiến thức yếu, tiếp thu chậm, nên học yếu.=> Từ đó bạn đề nghị cách giúp đỡ khác nhau là hoàn toàn có cơ sở.BA Nối cụm từ ở cột A với cụm từ ở cột B để hoàn thiện câu:d- chỉ ra bản chất của đối tượng thuyết minh bằng lời văn ngắn gọn, chính xác.a- lần lượt chỉ ra các đặc điểm, tính chất của đối tượng thuyết minh theo một trình tự nhất định, giúp người đọc hình dung ra đối tượng thuyết minh.b- dẫn ra các con số cụ thể để thuyết minh, làm cho văn bản thêm tin cậy e- đối chiếu hai hoặc hơn hai sự vật để làm nổi bật tính chất đối tượng thuyết minh.c- chia đối tượng ra từng loại, từng mặt để thuyết minh làm cho đối tượng trở nên cụ thể, rõ ràng hơn 1- Phương pháp nêu định nghĩa2- Phương pháp liệt kê3- Phương pháp dùng số liệu 4- Phương pháp so sánh5- Phương pháp phân loạiH­íng dÉn vÒ nhµ1/ Học thuộc ghi nhớ, hoàn thành bài tập vào vở bài tập + Sưu tầm đọc thêm các văn bản thuyết minh sử dụng phong phú các phương pháp để học tập. + Viết đoạn thuyết minh giới thiệu về trường em.2/ Chuẩn bị “Bài toán dân số” + Đọc văn bản, sưu tầm thêm tư liệu về dân số. + Trả lời câu hỏi phần đọc- hiểu văn bản.Xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy c« vµ c¸c emChØ sö dông ph­¬ng ph¸p liÖt kª, dïng sè liÖu. Dßng nµo nãi ®óng nhÊt c¸c ph­¬ng ph¸p sö dông trong bµi v¨n thuyÕt minh ?ChØ sö dông ph­¬ng ph¸p nªu vÝ dô, ph©n tÝch, ph©n lo¹i.CÇn sö dông phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p trªn.ChØ sö dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch.ABCDBµi tËp tr¾c nghiÖm Nếu có dịp mời các bạn đến thăm trường tôi- ng THCS Cửa Ông. Trường nằm sát quốc lộ 18, đối diện Ủy ban nhân dân phường. Đây là ngôi trường có truyền thống 60 năm xây dựng và trưởng thành với nhiều thành tích xuất sắc. Hưởng ứng phong trào xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” trường thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khoá bổ ích, lí thú. Trong không khí tưng bừng cả nước kỉ niệm 1000 Thăng Long-Hà Nội, nhân dịp Trung thu, nhà trường đã triển khai cuộc thi bày mâm cỗ với chủ đề “Hướng về Hà Nội”. Đặc biệt “Phiên chợ quê” mang đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc là điểm nhấn của lễ hội trăng rằm.Ví dụ c) Ngày nay đi các nước phát triển, đâu đâu cũng nổi lên chiến dịch chống thuốc lá. Người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm (ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la)Ví dụ d) Các nhà khoa học cho biết trong không khí, dưỡng khí chỉ chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%. Nếu không có bổ sung thì trong vòng 500 năm con người và động vật sẽ dùng hết số dưỡng khí ấy, đồng thời số thán khí không ngừng gia tăng. Vậy vì sao đến nay dưỡng khí vẫn còn ? Đó là nhờ thực vật. Thực vật khi quang hợp hút thán khí và nhả ra dưỡng khí. Một héc-ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp thụ 900kg thán khí và nhả ra 600kg dưỡng khí. Vì thế trồng cây xanh và thảm cỏ trong thành phố có ý nghĩa cực kì to lớn.Ví dụ e) Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn gần bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lầndiện tích biểnBắc Băng Dương là đại dương bé nhất.Ví dụ b)- Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh,cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm.- Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng sói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông bị vất xuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải. C©u 1: X¸c ®Þnh trong v¨n b¶n phÇn nµo nªu ý kh¸i qu¸t, phÇn nµo ph©n tÝch ®Ó lµm râ ý kh¸i qu¸t ®ã?C©u 2: H·y chØ râ t¸c gi¶ ®· ph©n lo¹i, ph©n tÝch trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? ViÖc ph©n tÝch, ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông g× trong v¨n b¶n HuÕ? Thôøi gian thaûo luaän 3phuùt HuÕ HuÕ lµ mét trong nh÷ng trung t©m v¨n ho¸, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam. HuÕ lµ mét thµnh phè ®Ñp. HuÕ ®Ñp cña thiªn nhiªn ViÖt Nam. HuÕ ®Ñp cña th¬. HuÕ ®Ñp cña nh÷ng con ng­êi s¸ng t¹o, anh dòng. HuÕ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ cña nói, s«ng vµ biÓn. Chóng ta cã thÓ nªn nói B¹ch M· ®Ó ®ãn giã biÓn. Tõ ®Ìo H¶i V©n m©y phñ, chóng ta nghe tiÕng sãng biÓn r× rµo. Tõ ®©y buæi s¸ng cã thÓ lªn Tr­êng S¬n, buæi chiÒu t¾m biÓn ThuËn An vµ ban ®ªm ngñ thuyÒn trªn s«ng H­¬ng. HuÕ ®Ñp víi c¶nh s¾c s«ng nói. S«ng H­¬ng ®Ñp nh­ mét d¶i lôa xanh bay l­în trong tay nghÖ sÜ móa. Nói Ngù B×nh nh­ c¸i yªn ngùa næi bËt trªn nÒn trêi trong xanh cña HuÕ. ChiÒu ®Õn, nh÷ng chiÕc thuyÒn nhá nhÑ nhµng l­ít trªn dßng n­íc hiÒn dÞu cña s«ng H­¬ng. Nh÷ng m¸i chÌo thong th¶ bu«ng, nh÷ng giäng hß HuÕ ngät ngµo bay l­în trªn mÆt sãng, trªn nh÷ng ngän c©y thanh trµ, ph­îng vÜ. HuÕ cã nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng ®­îc Liªn hîp quèc xÕp vµo hµng di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. HuÕ næi tiÕng víi c¸c l¨ng tÈm cña c¸c vua NguyÔn, víi chïa Thiªn Mô, chïa Tróc L©m, víi ®µi Väng C¶nh, ®iÖn Hßn ChÐn, chî §«ng ba, ... HuÕ ®­îc yªu v× nh÷ng s¶n phÈm ®Æc biÖt cña m×nh. HuÕ lµ thµnh phè cña nh÷ng m¶nh v­ên xinh ®Ñp. Nh÷ng v­ên hoa, c©y c¶nh, nh÷ng v­ên chÌ v­ên c©y ¨n qu¶, cña HuÕ xanh m­ít nh­ nh÷ng viªn ngäc. Nh÷ng chiÕc nãn HuÕ cµng lµm cho c¸c c« g¸i HuÕ ®Ñp h¬n, duyªn d¸ng h¬n. HuÕ cßn næi tiÕng víi nh÷ng mãn ¨n mµ chØ riªng HuÕ míi cã. HuÕ cßn lµ mét thµnh phè ®Êu tranh kiªn c­êng. Th¸ng T¸m n¨m 1945, HuÕ ®· ®øng lªn cïng c¶ n­íc, chÕ ®é phong kiÕn ngµn n¨m sôp ®æ d­íi ch©n thµnh HuÕ. HuÕ ®Ñp vµ th¬ ®· ®i vµo lÞch sö cña nh÷ng thµnh phè anh hïng.Ví dụ g)C©u 1: X¸c ®Þnh trong v¨n b¶n phÇn nµo nªu ý kh¸i qu¸t, phÇn nµo ph©n tÝch ®Ó lµm râ ý kh¸i qu¸t ®ã?- PhÇn nªu ý kh¸i qu¸t: HuÕ lµ mét trong nh÷ng trung t©m v¨n ho¸, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam. HuÕ lµ mét thµnh phè ®Ñp. HuÕ ®Ñp cña thiªn nhiªn ViÖt Nam. HuÕ ®Ñp cña th¬. HuÕ ®Ñp cña nh÷ng con ng­êi s¸ng t¹o, anh dòng.- PhÇn ph©n tÝch: HuÕ lµ sù kÕt hîp .... HuÕ ®· ®øng lªn cïng c¶ n­íc, chÕ ®é phong kiÕn ngµn n¨m sôp ®æ d­íi ch©n thµnh HuÕ. C©u 2: H·y chØ râ t¸c gi¶ ®· ph©n lo¹i, ph©n tÝch trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? ViÖc ph©n tÝch, ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông g× trong v¨n b¶n HuÕ? - Ph­¬ng diÖn: + §Þa lÝ: HuÕ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ cña nói, s«ng vµ biÓn+ Phong c¶nh thiªn nhiªn: HuÕ ®Ñp víi c¶nh s¾c s«ng nói, s«ng.+ V¨n ho¸ vµ con ng­êi: HuÕ cã nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng ®­îc Liªn hîp quèc xÕp vµo hµng di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. + Èm thùc: HuÕ cßn næi tiÕng víi nh÷ng mãn ¨n mµ chØ riªng HuÕ míi cã. + LÞch sö: HuÕ cßn lµ mét thµnh phè ®Êu tranh kiªn c­êng.T¸c dông: gióp cho nguêi ®äc hiÓu dÇn tõng mÆt cña ®èi t­îng mét c¸ch cã hÖ thèng, trªn cë së hiÓu ®èi t­îng mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn vÒ trung t©m v¨n ho¸ ë HuÕ.