Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 51: Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh

 Tuaàn 13Tieát 51 Trần Thị Kim Thu Tổ XH Trường THCSC Cửa ÔngChuyên đề Tập làm vănĐỀ VĂN THUYẾT MINH VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN THUYẾT MINH* Đặc điểm của văn bản thuyết minh: cung cấp tri thức* Muốn có tri thức để làm tốt bài văn thuyết minh cần: quan sát tìm hiểu đối tượng cần thuyết minh để nắm được bản chất, đặc trưng của chúng.* Phương pháp thuyết minh: Nêu định nghĩa, giải thích.Liệt kêNêu ví dụ.Dùng số liệuSo sánhPhân tích, phân loạiVËn dông linh ho¹t Trong bµi thuyÕt minhVÝ dô:a)Giíi thiÖu mét g­¬ng mÆt trÎ cña thÓ thaoViÖt Nam (vÝ dô : NguyÔn Thuý HiÒn, NguyÔn Ngọc Trường Sơn.).b) Giíi thiÖu mét tËp truyÖn.c) Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.d) Giíi thiÖu vÒ chiÕc ¸o dµi ViÖt Nam.e)ThuyÕt minh vÒ chiÕc xe ®¹p.g) Giíi thiÖu ®«i dÐp lèp trong kh¸ng chiÕn.h) Giíi thiÖu mét di tÝch, th¾ng c¶nh næi tiÕng cña quª h­¬ng (®Òn, chïa, hå, kiÕn tróc)i)ThuyÕt minh vÒ mét gièng vËt nu«i cã Ých.k) Giíi thiÖu vÒ hoa ngµy TÕt ë ViÖt Nam.l)ThuyÕt minh vÒ mét mãn ¨n d©n téc (b¸nh ch­ng,b¸nh giÇy, phë, cèm ).m) Giíi thiÖu vÒ tÕt Trung thu.n) Giíi thiÖu vÒ mét ®å ch¬i d©n gian.a) Giíi thiÖu mét g­¬ng mÆt trÎ cña thÓ thaoViệt Nam.b) Giíi thiÖu mét tËp truyÖn.c) Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.d) Giíi thiÖu vÒ chiÕc ¸o dµi ViÖt Nam.e) ThuyÕt minh vÒ chiÕc xe ®¹p.g) Giíi thiÖu ®«i dÐp lèp trong kh¸ng chiÕn.h) Giíi thiÖu mét di tÝch, th¾ng c¶nh næi tiÕng cña quª h­¬ng.i) ThuyÕt minh vÒ mét gièng vËt nu«i cã Ých.k) Giíi thiÖu vÒ hoa ngµy TÕt ë ViÖt Nam.l) ThuyÕt minh vÒ mét mãn ¨n d©n téc. m) Giíi thiÖu vÒ tÕt Trung thu.n) Giíi thiÖu vÒ mét ®å ch¬i d©n giana) Giíi thiÖu mét g­¬ng mÆt trÎ cña thÓ thao Viªt Namb) Giíi thiÖu mét tËp truyÖn.c) Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.d) Giíi thiÖu vÒ chiÕc ¸o dµi ViÖt Nam.e)ThuyÕt minh vÒ chiÕc xe ®¹p.g) Giíi thiÖu ®«i dÐp lèp trong kh¸ng chiÕn.h) Giíi thiÖu mét di tÝch, th¾ng c¶nh næi tiÕng cña quª h­¬ng.i)ThuyÕt minh vÒ mét gièng vËt nu«i cã Ých.k) Giíi thiÖu vÒ hoa ngµy TÕt ë ViÖt Nam.l) ThuyÕt minh vÒ mét mãn ¨n d©n téc. m) Giíi thiÖu vÒ tÕt Trung thu.n) Giíi thiÖu vÒ mét ®å ch¬i d©n gianĐề bài: - Đề bài thuyết minh (chỉ có đối tượng thuyết minh)1. Hoa ngày tết ở Việt Nam.- Đề bài biểu cảm.2. Loài hoa em yêu.Lưu ý:Khi nhận diện đề bài cần chú ý vào các từ ngữ mang tính chất đặc trưng của mỗi kiểu bài.- Vớí đề bài có tính chất lựa chọn cần chọn một đối tượng cụ thể mà mình hiểu biết nhất để thuyết minh. §Æc ®iÓm cña ®Ò v¨n thuyÕt minh: * Kh«ng yªu cÇu t¶, kÓ, biÓu c¶m, nghÞ luËn mµ nªu ®èi t­îng ®Ó giíi thiÖu thuyÕt minh, gi¶i thÝch (cung cÊp tri thøc kh¸ch quan)* CÊu tróc cña ®Ò gåm 2 phÇn: Yªu cÇu: giíi thiÖu, thuyÕt minh §èi t­îng thuyÕt minhĐối tượng TMNội dung thuyết minh thường làDanh lam thắng ảnh, Di tích lịch sửĐồ vậtMón ăn, đặc sảnCon ngườiNguồn gốc, ý nghĩa tên gọi món ăn, đặc sản; đặc điểm riêng của món ăn, đặc sản: dáng vẻ, màu sắc, hương vị; cách thức chế biến, thưởng thức.Vị trí địa lí; những cảnh quan làm nên vẻ đẹp đặc sắc của đối tượng; những truyền thống lịch sử, văn hóa gắn liền với đối tượng;cách thưởng ngoạn.Cấu tạo,đặc điểm,tính năng hoạt động;cách sử dụng; cách bảo quản;lợi ích của đối tượng.Hoàn cảnh xã hội; thân thế và sự nghiệp; đánh giá xã hội về con người đó.Lưu ý: phần thân thế, sự nghiệp chiếm vai trò chủ yếu có dung lượng lớn nhất trong bài viết VÝ dô: Bµi v¨n “Xe ®¹p” VÝ dô: Bµi v¨n “Xe ®¹p”* Bước 1: T×m hiÓu ®Ò, t×m ý KiÓu bµi: ThuyÕt minh. §èi t­îng: ChiÕc xe ®¹p Tri thøc cÇn cã: nguån gèc, cÊu t¹o, c«ng dông cña chiÕc xe ®¹p Phương pháp TM: Nêu định nghĩa, liệt kê, phân tích, phân loạiBước 2: Lập dàn ý - (bố cục bài văn)* Më bµi: giíi thiÖu chiÕc xe ®¹p. *Thân bài: giíi thiÖu cÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng, lîi Ých cña xe ®¹p. C¸c bé phËn chÝnhC¸c bé phËn phôHÖ thèng ®iÒu khiÓnHÖ thèng chuyªn chëHÖ thèngtruyÒn ®éngVÝ dô: Bµi v¨n “Xe ®¹p”* T×m hiÓu ®Ò: KiÓu bµi: ThuyÕt minh. §èi t­îng: ChiÕc xe ®¹p- Më bµi: Giíi thiÖu chiÕc xe ®¹p (§èi t­îng thuyÕt minh)* Bè côc bµi v¨n : -Th©n bµi: Giíi thiÖu cÊu t¹o nguyªn t¾c ho¹t ®éng, lîi Ých cña xe ®¹p + CÊu t¹o C¸c bé phËn phô C¸c bé phËn chÝnhHÖ thèng truyÒn ®éng.HÖ thèng ®iÒu khiÓn.HÖ thèng chuyªn chë.+ Lîi Ých : tiÖn lîi, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng. KÕt bµi : Kh¼ng ®Þnh vai trß cña xe ®¹p trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai1- Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam.2 - Th©n bµi: - H×nh d¸ng chiÕc nãn: h×nh chãp- C¸c nguyªn liÖu lµm nãn: + Mo nang lµm cèt nãn+ L¸ cä ®Ó lîp nãn+ Nøa rõng lµm vßng nãn+ D©y c­íc, sîi guét ®Ó kh©u nãn+ Ni l«ng, sîi len, tranh ¶nh trang trÝ.- Quy tr×nh lµm nãn: + Ph¬i l¸ dùng làm nãn råi tr¶i trªn mÆt ®Êt cho mÒm, sau ®ã lµ ph¼ng. + Lµm 16 vßng nãn b»ng cËt nøa, chuèt trßn ®Òu + Kh©u nãn: §Æt l¸ lªn khu«n, dïng sîi c­íc kh©u theo 16 vßng ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm. Kh©u xong ph¶i h¬ nãn b»ng h¬i diªm sinh. - C¸c n¬i lµm nãn ë ViÖt Nam: HuÕ, Qu¶ng B×nh Næi tiÕng lµ nãn lµng Chu«ng - Hµ T©y- T¸c dông: Che n¾ng, che m­a lµm duyªn cho c¸c thiÕu n÷. Cã thÓ dïng ®Ó móa, lµm quµ tÆng. ChiÕc nãn còn lµ biÓu t­îng cña ng­êi phô n÷ ViÖt Nam3 - KÕt bµi: Ý nghĩa của chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam đối với con người Việt Nam* Đặc điểm của văn bản thuyết minh: cung cấp tri thức* Muốn có tri thức để làm tốt bài văn thuyết minh: quan sát, tìm hiểu đối tượng cần thuyết minh để nắm được bản chất, đặc trưng của chúng.*Phương pháp thuyết minh: nêu định nghĩa, giải thích; liệt kê; nêu ví dụ; dùng số liệu; so sánh; phân tích, phân loại.* Cách làm bài văn thuyết minh:B­íc 1: T×m hiÓu ®Ò, t×m ý- Nhận diện đềTìm hiểu kỹ đối tượng thuyết minh -> xác định rõ phạm vi tri thức về đối tượng -> lựa chọn phương pháp TM hợp lý.B­¬c 2: lập dàn bài (theo bè côc 3 phÇn cña bµi TM)B­íc 3: viÕt bµi B­íc 4: ®äc l¹i vµ söa lçi sai