Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 77: Tìm hiểu văn bản Quê hương

Quê HươngTế HanhI. Giới thiệu tác giả tác phẩm1. Tác giả: - Tế Hanh - sinh năm 1921Quê ở xã Bình Dương, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi- 15 tuổi ông ra Huế học trung học- Ông tham gia cách mạng ở Huế- Hoà bình, ông ra Bắc, công tác ở hội Nhà văn Việt Nam- Được sáng tác năm 1939I. Giới thiệu tác giả tác phẩm1. Tác giả: 2. Tác phẩmLàng tôi ở vốn làm nghề chài lướiNước bao vây cách biển nửa ngày sôngKhi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồngDân trai tráng bơi thuyền đi đánh cáChiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mãPhăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.Cánh buồm giương to như mảnh hồn làngRướn thân trắng bao la thâu góp gióII. Đọc và tìm hiểu bố cụcNgày hôm sau ồn ào trên bến đỗKhắp dân làng tấp nậpđón ghe về."Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"Những con cá tươi ngon thân bạc trắngDân chài lưới làn da ngăm rám nắngCả thân hình nồng thở vị xa xămChiếc thuyền im bến mỏi trở về nằmNghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.II. Đọc và tìm hiểu bố cụcNay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớMàu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôiThoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơiTôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá.II. Đọc và tìm hiểu bố cục Bố cục: gồm ba đoạn Đoạn 1: 2 câu đầu	Giới thiệu chung về quê hương- Đoạn 2: 14 câu tiếp theoMiêu tả cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá và trở về - Đoạn 3: Còn lại	Tình cảm của tác giả với quê hươngII. Đọc và tìm hiểu bố cục1. Giới thiệu quê hươngLàng tôi ở vốn làm nghề chài lướiNước bao vây cách biển nửa ngày sông- Nghề nghiệp: chài lưới- Vị trí địa lý: gần sông biển Giới thiệu ngắn gọnII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơa) Cảnh thuyền ra khơi đánh cáKhi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồngDân trai tráng lái thuyền đi đánh cáChiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mãPhăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.Cánh buồm giương to như mảnh hồn làngRướn thân trắng bao la thâu góp gióII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơa) Cảnh thuyền ra khơi đánh cáKhung cảnh đẹp: Trời trong, gió nhẹ rực rỡ ánh bình minhCon người: Khoẻ mạnh, cường trángII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơa) Cảnh thuyền ra khơi đánh cáKhi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồngDân trai tráng lái thuyền đi đánh cáChiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mãPhăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.Cánh buồm giương to như mảnh hồn làngRướn thân trắng bao la thâu góp gióII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơa) Cảnh thuyền ra khơi đánh cáKhung cảnh đẹp: Trời trong, gió nhẹ rực rỡ ánh bình minhCon người: Khoẻ mạnh, cường tráng- Con thuyền: - so sánh - con tuấn mã -> khí thế hào hứng.II. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơa) Cảnh thuyền ra khơi đánh cáKhi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồngDân trai tráng lái thuyền đi đánh cáChiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mãPhăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.Cánh buồm giương to như mảnh hồn làngRướn thân trắng bao la thâu góp gió.II. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơa) Cảnh thuyền ra khơi đánh cá- Khung cảnh đẹp: Trời trong, gió nhẹ rực rỡ ánh bình minhCon người: Khoẻ mạnh, cường trángCon thuyền: - so sánh- con tuấn mã -> khí thế hào hứng.Cánh buồm - so sánh - mảnh hồn làng (Hữu hình) (Vô hình)	+ Rướn thân trắng - Nhân hoá  Bức tranh lao động khoẻ khoắn, tươi vuiII. Tìm hiểu bài thơHình ảnh đẹp, giàu ý nghĩaII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơCảnh thuyền đánh cá về bếnNgày hôm sau ồn ào trên bến đỗKhắp dân làng tấp nập đón ghe về."Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"Những con cá tươi ngon thân bạc trắngDân chài lưới làn da ngăm rám nắngCả thân hình nồng thở vị xa xămChiếc thuyền im bến mỏi trở về nằmNghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.II. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơCảnh thuyền đánh cá về bến- Không khí: đông vui: ồn ào, tấp nậpII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơCảnh thuyền đánh cá về bếnNgày hôm sau ồn ào trên bến đỗKhắp dân làng tấp nập đón ghe về."Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"Những con cá tươi ngon thân bạc trắngDân chài lưới làn da ngăm rám nắngCả thân hình nồng thở vị xa xămChiếc thuyền im bến mỏi trở về nằmNghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.II. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơCảnh thuyền đánh cá về bến- Không khí: đông vui: ồn ào, tấp nập- Con người: khoẻ đẹp, mang mùi vị của biểnII. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơCảnh thuyền đánh cá về bếnNgày hôm sau ồn ào trên bến đỗKhắp dân làng tấp nập đón ghe về."Nhớ ơn trời biển lặng các đầy ghe"Những con cá tươi ngon thân bạc trắngDân chài lưới làn da ngăm rám nắngCả thân hình nồng thở vị xa xămChiếc thuyền im bến mỏi trở về nằmNghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.II. Tìm hiểu bài thơ2. Hình ảnh quê hương trong ký ức nhà thơCảnh thuyền đánh cá về bến- Không khí: đông vui: ồn ào, tấp nập- Con ngườì: khoẻ đẹp, mang mùi vị của biển- Con thuyền: trong trạng thái nghỉ ngơi+ Im bến mới: nhân hoá+ Nghe chất muối: chuyển đổi cảm giácII. Tìm hiểu bài thơ3. Tình cảm của tác giảNay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớMàu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôiThoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơiTôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá Hình ảnh quê hương luôn sống trong tâm hồn nhà thơ: Nước xanh, cá bạc, chiếc buồm, con thuyền Nhà thơ trực tiếp giãi bày tình cảm bồi hồi thương nhớTheo em bài "Quê hương" của Tế Hanh được viết theo phương thức biểu đạt nào? Miêu tả Biểu cảm Tự sự Trữ tìnhBài tập 1Nhận định nào dưới đây nói đúng nhất tình cảm của Tế Hanh đối với cảnh vật cuộc sống và con người của quê hương ông?a) Nhớ quê hương với những kỉ niệm thương cảmb) Yêu thương trân trọng, tự hào và gắn bó sâu sắc với cuộc sống và con người của quê hươngc) Gắn bó và bảo vệ cảnh vật con người của quê hương Ôngd) Cả a, b, c đều saiBài tập 2IV.Ghi nhớ: SGK (18)	Với những vần thơ bình dị mà gợi cảm, bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về mộtlàng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho thấy tình cảm quê hương trong sáng tha thiết của nhà thơ.V.Luyện tậpChép lại một số câu ca dao; câu thơ; đoạn thơ về tình cảmquê hương mà em yêu thích nhất	1. Anh đi anh nhớ quê nhà	Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương	2. Thủa còn thơ ngày hai buổi đến trường	Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ	(Quê hương- Giang Nam)Quê hương mỗi người chỉ mộtNhư là chỉ một mẹ thôi	(Quê hương-Đỗ Trung Quân)Quê hương anh muối mặn đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá	( Đồng chí-Chính Hữu)	V.Luyện tậpChép lại một số câu ca dao; câu thơ; đoạn thơ về tình cảmquê hương mà em yêu thích nhấtLòng quê dợn dợn vời con nướcKhông khói hoàng hôn cũng nhớ nhà	( Tràng Giang- Huy Cận)Quê hương tôi có con sông xanh biếcNước gương trong soi tóc những hàng tre	( Nhớ con sông quê hương-Tế hanh)	V.Luyện tậpChép lại một số câu ca dao; câu thơ; đoạn thơ về tình cảmquê hương mà em yêu thích nhấtBài về nhà:Viết 2 đoạn văn(mỗi đoạn khoảng 5 câu) phân tích cái hay của những câu thơ sau	 1. Cánh buồm giương to ................................................................... góp gió2. Chiếc thuyền im ........................................................................ thớ vỏ