Bài giảng Ngữ văn 8: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghi luận

ui chơi rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ nàng Han ở chân rừng, gần đấy có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người Kinh . So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ . 	 (Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)	Các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp . Có truyện đã trở thành trường ca lớn , như Đam Săn, Xinh Nhã v.v Riêng “Chàng Trăng” của dân tộc Mơ-nông và “Nàng Han” của dân tộc Thái là hai truyện có nhiều nét rất giống với truyện Thánh Gióng ở miền xuôi . 	Mẹ chàng Trăng đã nằm mơ thấy một con thỏ trắng nhảy qua ngực mà thụ thai và đẻ ra chàng. Sợ tù trưởng phạt vạ, mẹ chàng bỏ chàng trên rừng, phó mặc cho trời đất. Suốt ngày chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao. Sau đó, chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ do trời đất cho, đi giết một tên bạo chúa đến chiếm đất rồi cuối cùng biến vào mặt trăng để đêm đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc .	Còn nàng Han là một cô gái thông minh dũng cảm, lớn lên đi đánh giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người Kinh, theo cờ lệnh bằng chăn dệt chỉ ngũ sắc của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang vui thắng trận thì nàng hóa thành tiên lên trời , vui chơi rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ nàng Han ở chân rừng, gần đấy có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người Kinh . 	So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ . 	 (Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)Đọc văn bản và em hãy xác định yếu tố tự sự,miêu tả .**Lan Mai Mình thấy yếu tố tự sự , miêu tả không có vai trò gì trong văn nghị luận cả .	b. Các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp . Có truyện đã trở thành trường ca lớn , như Đam Săn, Xinh Nhã v.v Riêng “Chàng Trăng” của dân tộc Mơ-nông và “Nàng Han” của dân tộc Thái là hai truyện có nhiều nét rất giống với truyện Thánh Gióng ở miền xuôi . 	So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ . 	So sánh để tìm ra điểm khác nhau cơ bản trong 2 cách diễn đạt sau .*	 a.Các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp . Có truyện đã trở thành trường ca lớn , như Đam Săn, Xinh Nhã v.v Riêng “Chàng Trăng” của dân tộc Mơ-nông và “Nàng Han” của dân tộc Thái là hai truyện có nhiều nét rất giống với truyện Thánh Gióng ở miền xuôi . 	Mẹ chàng Trăng đã nằm mơ thấy một con thỏ trắng nhảy qua ngực mà thụ thai và đẻ ra chàng. Sợ tù trưởng phạt vạ, mẹ chàng bỏ chàng trên rừng, phó mặc cho trời đất. Suốt ngày chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao. Sau đó, chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ do trời đất cho, đi giết một tên bạo chúa đến chiếm đất rồi cuối cùng biến vào mặt trăng để đêm đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc .	Còn nàng Han là một cô gái thông minh dũng cảm, lớn lên đi đánh giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người Kinh, theo cờ lệnh bằng chăn dệt chỉ ngũ sắc của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang vui thắng trận thì nàng hóa thành tiên lên trời , vui chơi rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ nàng Han ở chân rừng, gần đấy có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người Kinh . 	So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ . (Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)*So sánh để tìm ra điểm khác nhau cơ bản trong 2 cách diễn đạt sau .Đoạn a Đoạn b Có sử dụng yếu tố tự sự , miêu tả .Không sử dụng yếu tố tự sự , miêu tả .	b. Các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp . Có truyện đã trở thành trường ca lớn , như Đam Săn, Xinh Nhã v.v Riêng “Chàng Trăng” của dân tộc Mơ-nông và “Nàng Han” của dân tộc Thái là hai truyện có nhiều nét rất giống với truyện Thánh Gióng ở miền xuôi . 	So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ . 	So sánh để tìm ra điểm khác nhau cơ bản trong 2 cách diễn đạt sau .*	 a.Các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp . Có truyện đã trở thành trường ca lớn , như Đam Săn, Xinh Nhã v.v Riêng “Chàng Trăng” của dân tộc Mơ-nông và “Nàng Han” của dân tộc Thái là hai truyện có nhiều nét rất giống với truyện Thánh Gióng ở miền xuôi . 	Mẹ chàng Trăng đã nằm mơ thấy một con thỏ trắng nhảy qua ngực mà thụ thai và đẻ ra chàng. Sợ tù trưởng phạt vạ, mẹ chàng bỏ chàng trên rừng, phó mặc cho trời đất. Suốt ngày chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao. Sau đó, chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ do trời đất cho, đi giết một tên bạo chúa đến chiếm đất rồi cuối cùng biến vào mặt trăng để đêm đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc .	Còn nàng Han là một cô gái thông minh dũng cảm, lớn lên đi đánh giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người Kinh, theo cờ lệnh bằng chăn dệt chỉ ngũ sắc của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang vui thắng trận thì nàng hóa thành tiên lên trời , vui chơi rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ nàng Han ở chân rừng, gần đấy có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người Kinh . 	So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ . (Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)*So sánh để tìm ra điểm khác nhau cơ bản trong 2 cách diễn đạt sau .Đoạn a Đoạn b Có sử dụng yếu tố tự sự , miêu tả .Không sử dụng yếu tố tự sự , miêu tả .Luận cứ trong bài văn cụ thể , sinh động hơn có sức thuyết phục.Luận cứ không cụ thể , không rõ ràng nên thiếu sức thuyết phục.*Lan Mai *Hiệu quả thuyết phục lớn hơn.-Người viết phải thật sự có cảm xúc .-Từ ngữ , câu văn truyền cảm .-Không được phá vỡ mạch lạc nghị luận Trình bày luận cứ rõ ràng , cụ thể , sinh độngSơ đồ hệ thống hóa kiến thức .Vì sao tác giả không kể kĩ, đầy đủ toàn bộ hai truyện “Chàng Trăng” và “Nàng Han”, mà chỉ kể, tả một số chi tiết hình ảnh và kể kĩ một số chi tiết trong những câu chuyện ấy ? Khi đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào văn nghị luận ta cần chú ý điều gì ?Hoạt động nhóm: * - Tự sự nhưng không kể toàn bộ câu chuyện với tất cả các tình tiết. Miêu tả nhưng không tràn lan. Vì hai truyện này ít người biết nên cần kể, tả kĩ một số chi tiết, hình ảnh để giúp người đọc hình dung được sự gần gũi với truyện Thánh Gióng, tạo sự thuyết phục cho luận điểm. Còn truyện Thánh Gióng đã phổ biến, không cần phải kể.- Các yếu tố tự sự miêu tả được dùng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm , không phá vỡ mạch nghị luận bài văn .*Hiệu quả thuyết phục lớn hơn.-Người viết phải thật sự có cảm xúc .-Từ ngữ , câu văn truyền cảm .-Không được phá vỡ mạch lạc nghị luận Trình bày luận cứ rõ ràng , cụ thể , sinh độngLàm rõ luận điểm , không phá vỡ mạch lạc nghị luận .Sơ đồ hệ thống hóa kiến thức .Bài tập 1/116: Chỉ ra yếu tố tự sự , miêu tả trong đoạn văn nghị luận dưới đây và cho biết tác dụng của chúng .	Sắp trung thu. Trời xứ Bắc hẳn trong, trăng hẳn tròn và sáng. Đêm trước rằm đầu tiên từ ngày bị giam giữ. Mười mấy ngày qua, trừ cái bực mình ban đầu khi bị bắt giữ vô cớ, cái khẳng định mình vẫn là khách tự do, chỉ là một xâu những sự vật lỉnh kỉnh, lích kích đáng lạ, đáng cười, đáng ghét của bộ mặt nhà giam. Bỗng đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong suốt, bao la, huyền ảo, vỗ về. Ngay bên cửa sổ, lồng trong bóng cây. Đêm nay rất đẹp. Trong lòng rạo rực bao nỗi niềm. Cầm lòng không đậu, người tù phải thốt lên : 	“Đối thử lương tiêu nại nhược hà”	(Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ)	[] Vậy trước cảnh đẹp đêm nay, trước cái đẹp đêm lành này (đối thử lương tiêu), biết làm sao bây giờ (nại nhược hà ?) Một câu hỏi hay một câu than đều có nghĩa. Nó là dấu hiệu của một tâm trạng dạt dào nên sinh băn khoăn. Hơn nữa, bối rối, xao xuyến. Nó ăm ắp tình tứ, nó rạo rực, nó muốn yêu, muốn thưởng thức, muốn chan hòa, muốn giãi bày, bộc lộ. Phải đi ra với đêm, phải tắm mình trong nguyệt, phải vui, phải làm thơ. Tâm trạng người tù như vậy nhưng người tù đành như phải làm lơ. Như đành để mặc cho đêm đẹp đêm lành, cho trăng mời trăng giục. Nghĩa là bao nhiêu dạt dào trước trăng trước đêm, trước cái đẹp cái lành, phải ẩn vào bên trong, vùi vào im lặng. (Lê Trí Viễn, Một số bài giảng thơ văn Chủ tịch Hồ Chí Minh). **Công ti ARURA xả nước thải ra thôn Trinh Hưởng ( Thiên Hương )Nhà máy nhiệt điện Tam Hưng xả khói ra môi trường .Núi đá ở Minh Đức – đang bị gặm nhấm bởi con người.Bất chấp biển cấm ! Và hậu quả .Bài tập . Cho đề bài sau : Suy nghĩ của em về vấn đề ô nhiễm môi trường ở quê hương Thủy Nguyên . Em hãy : - Lập dàn ý cho đề bài trên . - Dùng 1 luận điểm để viết 1 đoạn văn theo cách diễn dịch hoặc qui nạp ( trong đoạn có sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả )*Gợi ý . - Dẫn dắt , nêu vấn đề nghị luận . - Đánh giá Luận điểm 1 : Biểu hiện ô nhiễm môi trường ở Thủy Nguyên. Luận điểm 2 : Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường. Luận điểm 3 : Tác hại của tình trạng ô nhiễm môi trường. Luận điểm 4 : Giải pháp – suy nghĩ Kết bài - Kết thúc vấn đề nghị luận .- Thông điệp gửi đến mọi người .Thân bài : Mở bài : Bài tập . Cho đề bài sau : Suy nghĩ của em về vấn đề ô nhiễm môi trường ở quê hương Thủy Nguyên . + Ô nhiễm không khí .+ Ô nhiễm đất .+ Ô nhiễm nguồn nước ...*Em hãy : Dùng luận điểm 1 để viết 1 đoạn văn theo cách diễn dịch hoặc qui nạp ( trong đoạn có sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả, độ dài từ 5-> 7 câu )*Hoàn thiện phiếu KWLVăn nghị luận Điều em đã biết (K)Điều em cần biết (W)Điều em đã học được (L)*Hướng dẫn về nhà