Bài giảng Ngữ văn 8 - Từ vựng: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

ThÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh, t­îng thanh? Tác dụng ? Cho vÝ dô?KIỂM TRA BÀI CŨS¸ng ra bê suèi tèi vµo hang.Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn s½n sµng.	 	(Hå ChÝ Minh - Tøc c¶nh P¸c Bã)	Khi con tu hó gäi bÇy	Lóa chiªm ®­¬ng chÝn tr¸i c©y ngät dÇn	V­ên r©m dËy tiÕng ve ng©n	B¾p r©y vµng h¹t ®Çy s©n n¾ng ®µo.	(Tè H÷u - Khi con tu hó)Bµi tËp nhanh: T×m tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng trong c¸c vÝ dô sau vµ cho biÕt tõ toµn d©n t­¬ng øng? 	 O du kÝch nhá gi­¬ng cao sóng 	Th»ng MÜ lªnh khªnh b­íc cói ®Çu.	( Tè H÷u) Bầm ¬i cã rÐt kh«ng BÇm Heo heo giã nói l©m th©m m­a phïn	(BÇm ¬i - Tè H÷u)3) §øng bªn ni ®ång ngã bªn tê ®ång mªnh m«ng b¸t ng¸t §øng bªn tª ®ång ngã bªn ni ®ång b¸t ng¸t mªnh m«ng	 (Ca dao)OnitêBÇmOC«BÇmMÑ nitêkiaNµy- Từ ngữ địa phương không có từ toàn dân tương đươngVD: chôm chôm, măng cụt- Từ ngữ địa phương có từ toàn dân tương đương:+ Từ ngữ đia phương và từ toàn dân tương đương hoàn toànVD: mè-vừng, trốc-đầu, lơn-heo+Từ ngữ địa phương và từ toàn dân tương đương không hoàn toànVD: Hòm(hòm đạn, hòm phiếu) tương đương với hòm toàn dânHòm (có nghĩa là quan tài) không tương đương với từ hòm toàn dân	Nh­ng ®êi nµo t×nh yªu th­¬ng vµ lßng kÝnh mÕn mÑ t«i l¹i bÞ nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn x©m ph¹m ®Õn...MÆc dÇu non mét n¨m rßng mÑ t«i kh«ng göi cho t«i lÊy mét l¸ th­, nh¾n ng­êi th¨m t«i lÊy mét lêi vµ göi cho t«i lÊy mét ®ång quµ.T«i còng c­êi ®¸p l¹i c« t«i: Kh«ng! Ch¸u kh«ng muèn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ. (Nguyªn Hång - Nh÷ng ngµy th¬ Êu)- Ch¸n qu¸, h«m nay m×nh ph¶i nhËn con ngçng cho bµi tËp lµm v¨n .- Tróng tñ, h¾n nghiÔm nhiªn ®¹t ®iÓm cao nhÊt líp.4. Biệt ngữ của triều đình phong kiến:  Hoàng đế, trẫm, khanh, long thể, băng hà, long bào, long nhan, hoàng tử1. Biệt ngữ của học sinh, sinh viên:Trứng: điểm 0Quay: nhìn, sao chép bài của người khác hoặc giở tài liệu khi kiểm traLệch tủ: Học không đúng phần kiểm traCắn bút: không làm được bài2. Biệt ngữ của giới chọi gà:  Chầu(hiệp), chêm(đâm cựa), chiến(đá khoẻ), dốt(nhát), nạp(xáp đá)3. Biệt ngữ của tay anh chi trong giới xã hội đen (Bỉ vỏ -Nguyªn Hång )Bỉ vỏ (ả ăn cắp) ; Vòm ( nhà) ; Sộp ( giàu sang, hào phóng ); Te ( xinh đẹp) ; Niễng mũn (một trinh nhỏ, tức nửa xu)- Đồng chí mô nhớ nữa (nào) Kể chuyện Bình Trị Thiên Cho bầy tui nghe ví (chúng tôi – với) Bếp lửa rung rung đôi vai đồng chí -Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian khổ, (đó – bây giờ) Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri (như thế này) (Theo Hồng Nguyên,Nhớ)-Cá nó để dằm thượng áo ba đờ suy,khó mõi lắm (Nguyên Hồng,Bỉ vỏ)Cá: ví tiền ; dằm thượng: túi áo trên ; mõi: lấy cắp-Tô đậm thêm màu sắc địa phương ,màu sắc tầng lớp xã hội,tính cách nhân vật -Con ơi!Con ra trước cươi lấy cho mệ cấy chủi. Đi cho khéo không bổ cảy trục cúi đó nghe. -Mệ ơi!con có chộ cấy chủi mồ mô.Cươi: cửa ; mệ: mẹ ; cấy : cái ; chủi : chổi ; bổ: ngã ; cảy: sưngtrục cúi: đầu gốiChộ : thấy ; mồ : nào ; mô : đâu [Tiếng địa phương miền Trung])cươimệcấy chủibổ cảy trục cúichộmồ mô“Anh học trò đi vào cổng nhà kia, thấy con chó xồ ra sủa, nhe răng dữ tợn, nên hoảng sợ thụt lùi; chủ nhà thấy vậy bèn chạy ra vừa cười vừa nói:- Con chó không có răng mô!Tôi thấy nó nhe nguyên cả hai hàm răng, mà bà lại bảo nó không có răng!”.(răng: sao, mô: đâu [Tiếng địa phương miền Trung])răng môKhông dùng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội trong:- Giao tiếp toàn dân- Các lĩnh vực giao tiếp có tính chất chính thức như: văn bản khoa học, văn bản hành chính.Dùng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội khi:-Cần nhấn mạnh, khắc hoạ đặc điểm địa phương, đặc điểm xã hội của nhân vật(nên có chú thích bằng từ toàn dân tương đương)Trong những trường hợp giao tiếp sau đây,trường hợp nào nên dùng từ ngữ địa phương,trường hợp nào không nên dùng từ ngữ địa phương a)Người nói chuyện với mình là người cùng địa phươngb)Người nói chuyện với mình là người địa phương khác c)Khi phát biểu ý kiến ở lớp d)Khi làm bài tập làm văne)Khi viết đơn từ,báo cáo gửi thầy cô giáo.g)Khi nói chuyện với người nước ngoài bằng tiếng Việt (nên)(không nên)(không nên)(không nên)(không nên)(có thể)Hoï vaø teân:.NHÓM : PHIEÁU HOÏC TAÄPSöu taàm ca dao, tuïc ngöõ, tho ca coù söû duïng töø ñòa phöôngCA DAOTUÏC NGÖÕAm ngu dia phuongCâu chuyện về phương ngữ xứ Quảng  Khám bệnh xong bác sĩ nói với cô bệnh nhân trẻ: - Cô cho tôi xin số điện thoại của cô để khi nào có kết quả khám sức khoẻ thì tôi sẽ gọi điện báo cô hay.Cô gái trẻ trả lời: -Dợ, hai ba bửa tém một bửa ! Bác sĩ lắc đầu: - Không! chuyện tắm rửa của cô thì tôi không cần biết. Số điện thoại của cô kìa? Cô gái trẻ trả lời: -Dợ, hai ba bửa tém một bửa! Bác sĩ lắc đầu mạnh hơn: - Cô tắm mỗi ngày 2, 3 bận hay là 2,3 tuần cô tắm một lần thì tôi không cần biết... Tôi cần biết số điện thoại của cô kìa? Cô gái trẻ tức tối trả lời: - Dợ! em đẻ nó số của em lừa hai ba bửa tém một bửa - ???(237-817)Trúng mánh : buôn bán được lời nhiều .Trúng tủ : bài thi trúng bài đã lựa học .Cà phê đen : gặp chuyện khó khăn .Bị thổi còi : bị ngừng công việc đang làm .Tuổi teen : từ 13 đến 19 tuổi .1 k : 100 ngàn đồng .Thời đại @ : thời đại thông tin học, nhanh chóng .Tám : nói chuyện tầm phào với nhau .Bị cắm sừng : vợ ngoại tình .lên lớp : chỉ trích , phê phán .Chà đồ nhôm : lấy trộm của nhà .Đi bán muối : bị chết . Ông đó đi bán muối rồi : ông đó chết rồi .Nồi cơm điện : mũ bảo hiểm .Đi cầu Bình Lợi : đi tự tử .Đồ chùa : đồ không ai quản lý , ai muốn lấy cũng được.Bị Tào Tháo rượt : bị đau bụng đi cầu ."Hey,mum chua?Hum wa o nha 1 mjnh è.Èo eij kjnh lém cha dam go out.Pim Pim"!!?